Sananlaskujen 24

1 Älä ole kiivas pahain ihmisten kanssa, ja älä himoitse olla heitä läsnä;

Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;

2 Sillä heidän sydämensä pyytää vahingoittaa, ja heidän huulensa neuvovat pahuuteen.

Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.

3 Viisaudella raknnetaan huone, ja toimella se vahvistetaan.

Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.

4 Taidolla kammio täytetään kaikkinaisista kalliista ja jaloista tavaroista.

Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.

5 Viisas mies on väkevä, ja toimellinen mies on voimallinen väestä.

Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.

6 Sillä neuvolla sodatkin pidetään: ja jossa monta neuvonantajaa on, siinä on voitto.

Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.

7 Viisaus on hullulle ylen korkia, ei hän tohdi avata suutansa portissa.

Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.

8 Joka ajattelee pahaa tehdäksensä, se kutsutaan pahain ajatusten päämieheksi.

Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.

9 Tyhmäin ajatus on synti, ja pilkkaaja on kauhistus ihmisille.

Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.

10 Ei se ole väkevä, joka ei tuskassa vahva ole.

Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.

11 Auta niitä, joita tappaa tahdotaan, ja älä vedä sinuas pois pois niiden tyköä, jotka kuoletetaan.

[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;

12 Jos sinä sanot: katso, emme ymmärrä sitä! luuletkos, ettei se, joka sydämet tutkii, sitä ymmärrä? ja se, joka sielustas ottaa vaarin, tunne sitä ja kosta ihmiselle tekonsa jälkeen?

Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?

13 Syö, poikani, hunajaa; sillä se on hyvä, ja mesileupä on makia suus laelle.

Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.

14 Niin on myös viisauden oppi sielulles: koskas sen löydät, niin sinun viimein käy hyvin, ja ei sinun toivos ole turha.

Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

15 Älä vartioitse vanhurskaan huonetta, sinä jumalatoin, älä hukkaa hänen lepoansa.

Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;

16 Sillä vanhurskas taitaa langeta seitsemän kertaa, ja nousee jälleen; mutta jumalattomat kaatuvat onnettomuuteen.

Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.

17 Älä iloitse vihamiehes vahingosta, ja älköön sinun sydämes riemuitko hänen onnettomuudestansa,

Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;

18 Ettei Herra näkisi sitä, ja se olis hänelle kelvotoin, ja hän kääntäis vihansa pois hänen päältänsä.

Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.

19 Älä vihastu pahain päälle, älä myös ole kiivas jumalattomain tähden;

Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;

20 Sillä ei häijyllä ole mitään toivomista, ja jumalattomain kynttilä pitää sammuman.

Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.

21 Poikani, pelkää Herraa ja kuningasta, ja älä sekoita sinuas kapinan nostajain kanssa.

Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;

22 Sillä heidän kadotuksensa nousee äkisti: ja kuka tietää, koska kummankin onnetomuus tulee?

Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?

23 Nämä ovat myös viisasten: ei ole hyvä katsoa muotoa tuomiossa.

I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.

24 Joka jumalattomalle sanoo: sinä olet hurskas! häntä kiroovat ihmiset, ja kansa vihaa häntä.

Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.

25 Mutta jotka rankaisevat, he ovat otolliset, ja runsas siunaus tulee heidän päällensä.

A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.

26 Toimellinen vastaus on niinkuin suloinen suun antamus.

Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.

27 Toimita työs ulkona, ja valmista peltos, ja rakenna sitte huonees.

Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.

28 Älä todista lähimmäistäs vastaan ilman syytä, ja älä petä suullas.

Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.

29 Älä sano: niinkuin hän teki minulle, niin minä teen hänelle: minä kostan jokaiselle hänen tekonsa jälkeen.

Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.

30 Minä kävin laiskan pellon ohitse, ja tyhmän viinamäen sivuitse,

Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;

31 Ja katso, siinä olivat paljaat ohdakkeet kasvaneet, ja se oli nukulaista täynnä, ja aidat olivat kaatuneet.

A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.

32 Kuin minä sen bäin, panin minä sen sydämeeni, katselin ja opin siitä.

Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.

33 Sinä tahdot vielä vähä maata ja unelias olla, ja enempi käsiäs yhteen panna lepäämään;

Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;

34 Mutta köyhyytes pitää sinulle tuleman niinkuin matkamies, ja vaivaisuus niinkuin varustettu mies.

A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.