Sentencoj 25

1 Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.

Também estes são provérbios de Salomão, os quais transcreveram os homens d'Ezequias, rei de Judá.

2 Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.

A glória de Deus é encobrir o negócio; mas a glória dos reis esquadrinhar o negócio.

3 La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.

Para a altura dos céus, e para a profundeza da terra, e para o coração dos reis, não há investigação.

4 Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.

Tira da prata as escórias, e sairá vaso para o fundidor.

5 Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.

Tira o ímpio da presença do rei, e o seu trono se afirmará na justiça.

6 Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;

Não te glories na presença do rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;

7 Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.

Porque melhor é que te digam: Sobe aqui; do que seres humilhado diante do príncipe que já viram os teus olhos.

8 Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?

Não saias depressa a litigar, para que depois ao fim não saibas que fazer, podendo-te confundir o teu próximo.

9 Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;

Pleiteia o teu pleito com o teu próximo, e não descubras o segredo de outro:

10 Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.

Para que não te desonre o que o ouvir, e a tua infâmia se não aparte de ti.

11 Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.

Como maçãs de ouro em salvas de prata, assim é a palavra dita a seu tempo.

12 Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.

Como pendentes de ouro e gargantilhas de ouro fino, assim é o sábio repreensor para o ouvido ouvinte.

13 Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.

Como frieza de neve no tempo da sega, assim é o mensageiro fiel para com os que o enviam; porque recreia a alma de seu senhor.

14 Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.

Como nuvens e ventos que não trazem chuva, assim é o homem que se gaba falsamente de dádivas.

15 Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.

Pela longanimidade se persuade o príncipe, e a língua branda quebranta os ossos.

16 Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.

Achaste mel? come o que te basta; para que porventura não te fartes dele, e o venhas a vomitar.

17 Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.

Retira o teu pé da casa do teu próximo; para que se não enfade de ti, e te aborreça.

18 Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.

Martelo, e espada, e flecha aguda é o homem que diz falso testemunho contra o seu próximo.

19 Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.

Como dente quebrado, e pé desengonçado, é a confiança no desleal, no tempo da angústia.

20 Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.

O que canta canções ao coração aflito é como aquele que despe o vestido num dia de frio, e como vinagre sobre salitre.

21 Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;

Se o que te aborrece tiver fome, dá-lhe pão para comer; e se tiver sede, dá-lhe água para beber;

22 Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.

Porque assim brazas lhe amontoarás sobre a cabeça; e o Senhor to pagará.

23 Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.

O vento norte afugenta a chuva, e a face irada a língua fingida.

24 Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.

Melhor é morar num canto do terraço, do que com a mulher contenciosa, e isso em casa em que mais companhia haja.

25 Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.

Como água fria à alma cançada, tais são as boas novas de terra remota.

26 Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.

Como fonte turva, e manancial corrupto, assim é o justo que cai diante do ímpio.

27 Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.

Comer muito mel não é bom; assim a pesquiza da própria glória não é glória.

28 Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.

Como a cidade derribada, sem muro, assim é o homem que não pode conter o seu espírito.