Luko 1
1 Ĉar multaj jam entreprenis aranĝi historion pri la faktoj, kiuj estas konstatitaj inter ni,
To his Excellency, Theophilus. Many attempts have been already made to draw up an account of those events which have reached their conclusion among us,
2 kiel ilin transdonis al ni tiuj, kiuj de la komenco vidis mem kaj estis administrantoj de la vorto,
just as they were reported to us by those who from the beginning were eye-witnesses, and afterward became bearers of the message.
3 ŝajnis bone ankaŭ al mi, esplorinta ĉion atente de la komenco, skribi en ordo al vi, plej eminenta Teofilo,
And, therefore, I also, since I have investigated all these events with great care from their very beginning, have resolved to write a connected history of them for you,
4 por ke vi povu scii la certecon pri la aferoj, pri kiuj vi estas instruita.
in order that you may be able to satisfy yourself of the accuracy of the story which you have heard from the lips of others.
5 En la tagoj de Herodo, reĝo de Judujo, estis pastro nomata Zeĥarja, el la deĵora grupo de Abija; kaj li havis edzinon el la filinoj de Aaron, kaj ŝia nomo estis Elizabeto.
In the reign of Herod, king of Judea, there was a priest named Zechariah, who belonged to the division called after Abijah. His wife, whose name was Elizabeth, was also a descendant of Aaron.
6 Kaj ambaŭ estis justaj antaŭ Dio, irantaj laŭ ĉiuj ordonoj kaj instruoj de la Eternulo sen riproĉo.
They were both righteous people, who lived blameless lives, guiding their steps by all the commandments and ordinances of the Lord.
7 Kaj ili ne havis infanon, ĉar Elizabeto estis senfrukta, kaj ili ambaŭ estis en profunda aĝo.
But they had no child, Elizabeth being barren; and both of them were advanced in years.
8 Kaj dum li plenumis sian pastradon antaŭ Dio en la vico de sia grupo,
One day, when Zechariah was officiating as priest before God, during the turn of his division,
9 laŭ la kutimo de la pastra ofico estis lia loto eniri en la sanktejon de la Eternulo kaj incensadi.
it fell to him by lot, in accordance with the practice among the priests, to go into the Temple of the Lord and burn incense;
10 Kaj la tuta amaso de la popolo preĝis ekstere dum la horo de la incensado.
and, as it was the Hour of Incense, the people were all praying outside.
11 Kaj aperis antaŭ li anĝelo de la Eternulo, staranta dekstre de la altaro de incensado.
And an angel of the Lord appeared to him, standing on the right of the Altar of Incense.
12 Kaj Zeĥarja maltrankviliĝis, kiam li vidis lin, kaj sur lin falis timo.
Zechariah was startled at the sight and was awe-struck.
13 Sed la anĝelo diris al li: Ne timu, Zeĥarja; ĉar via preĝo estas aŭdita, kaj via edzino Elizabeto naskos al vi filon, kaj vi donos al li la nomon Johano.
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah; your prayer has been heard, and your wife Elizabeth will bear you a son, whom you will call by the name John.
14 Kaj vi havos ĝojon kaj feliĉon, kaj multaj ĝojos pro lia naskiĝo.
He will be to you a joy and a delight; and many will rejoice over his birth.
15 Ĉar li estos granda antaŭ la Sinjoro, kaj li ne trinkos vinon nek ebriigaĵon; kaj li estos plena de la Sankta Spirito jam de la ventro de sia patrino.
For he will be great in the sight of the Lord; he will not drink any wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit from the very hour of his birth,
16 Kaj multajn el la filoj de Izrael li turnos al la Eternulo, ilia Dio.
and will reconcile many of the Israelites to the Lord their God.
17 Kaj li iros antaŭ Lia vizaĝo en la spirito kaj potenco de Elija, por turni la korojn de la patroj al la infanoj kaj la malobeemajn al la saĝeco de la justuloj, por pretigi por la Sinjoro popolon preparitan.
He will go before him in the spirit and with the power of Elijah, to reconcile fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous, and so make ready for the Lord a people prepared for him.”
18 Kaj Zeĥarja diris al la anĝelo: Per kio mi scios tion? ĉar mi estas maljunulo, kaj mia edzino havas profundan aĝon.
“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “For I am an old man and my wife is advanced in years.”
19 Kaj la anĝelo responde diris al li: Mi estas Gabriel, kiu staras antaŭ Dio; kaj mi estas sendita, por paroli al vi kaj fari al vi tiun bonan sciigon.
“I am Gabriel,” the angel answered, “who stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
20 Kaj jen vi silentos kaj estos ne kapabla paroli, ĝis la tago, kiam tio okazos, ĉar vi ne kredis miajn vortojn, kiuj plenumiĝos siatempe.
And now you will be silent and unable to speak until the day when this takes place, because you did not believe what I said, though my words will be fulfilled in due course.”
21 Kaj la popolo atendis Zeĥarjan, kaj miris pro lia restado en la sanktejo.
Meanwhile the people were watching for Zechariah, wondering at his remaining so long in the Temple.
22 Kaj kiam li elvenis, li ne povis paroli al ili; kaj ili eksciis, ke li vidis vizion en la sanktejo; kaj li faradis signojn al ili, kaj restis muta.
When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision there. But Zechariah kept making signs to them, and remained dumb.
23 Kaj kiam finiĝis la tagoj de lia pastrado, li foriris en sian domon.
And, as soon as his term of service was finished, he returned home.
24 Kaj post tiuj tagoj lia edzino Elizabeto gravediĝis, kaj kaŝis sin kvin monatojn, dirante:
After this his wife, Elizabeth, became pregnant and lived in seclusion for five months.
25 Tiamaniere agis la Eternulo rilate al mi en la tagoj, kiam Li favore rigardis min, por forpreni mian riproĉon inter homoj.
“The Lord has done this for me,” she said, “he has shown me kindness and taken away the public disgrace of childlessness under which I have been living.”
26 Kaj en la sesa monato la anĝelo Gabriel estis sendita de Dio en urbon de Galileo, nomatan Nazaret,
Six months later the angel Gabriel was sent from God to a town in Galilee called Nazareth,
27 al virgulino fianĉinigita kun viro, kies nomo estis Jozef, el la domo de David; kaj la nomo de la virgulino estis Maria.
to a maiden there who was engaged to a man named Joseph, a descendant of David. Her name was Mary.
28 Kaj li venis al ŝi, kaj diris: Saluton al vi la grace favorita, la Eternulo estas kun vi.
Gabriel came into her presence and greeted her, saying, “You have been shown great favor – the Lord is with you.”
29 Sed ŝi tre maltrankviliĝis ĉe tiu diro, kaj konsideris, kia povas esti tiu saluto.
Mary was much disturbed at his words, and was wondering to herself what such a greeting could mean,
30 Kaj la anĝelo diris al ŝi: Ne timu, Maria; ĉar vi trovis gracon antaŭ Dio.
when the angel spoke again, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 Kaj jen vi gravediĝos en via ventro kaj naskos filon, kaj vi nomos lin JESUO.
And now, you will conceive and give birth to a son, and you will give him the name Jesus.
32 Li estos granda, kaj estos nomata Filo de la Plejaltulo; kaj Dio, la Eternulo, donos al li la tronon de lia patro David;
The child will be great and will be called ‘Son of the Most High,’ and the Lord God will give him the throne of his ancestor David,
and he will reign over the descendants of Jacob for ever; And to his kingdom there will be no end.” (aiōn g165)
34 Kaj Maria diris al la anĝelo: Kiel estos tio, ĉar mi ne konas viron?
“How can this be?” Mary asked the angel. “For I have no husband.”
35 Kaj la anĝelo responde diris al ŝi: La Sankta Spirito venos sur vin, kaj la potenco de la Plejaltulo superombros vin; pro kio ankaŭ la naskotaĵo estos nomata sankta, la Filo de Dio.
“The Holy Spirit will descend on you,” answered the angel, “and the Power of the Most High will overshadow you; and therefore the child will be called ‘holy,’ and ‘Son of God.’
36 Kaj jen via parencino Elizabeto ankaŭ gravediĝis je filo en sia maljuneco, kaj la nuna monato estas la sesa por ŝi, kiun oni nomis senfrukta.
And Elizabeth, your cousin, is herself also expecting a son in her old age; and it is now the sixth month with her, though she is called barren;
37 Ĉar ĉe Dio nenio estas neebla.
for no promise from God will fail to be fulfilled.”
38 Kaj Maria diris: Jen la sklavino de la Eternulo; estu al mi laŭ via diro. Kaj la anĝelo foriris de ŝi.
“I am the servant of the Lord,” exclaimed Mary. “Let it be with me as you have said.” Then the angel left her.
39 Kaj en tiuj tagoj Maria leviĝis kaj senprokraste vojaĝis en la montan regionon, en urbon de Judujo;
Soon after this Mary set out, and made her way quickly into the hill-country, to a town in Judah;
40 kaj enirinte en la domon de Zeĥarja, ŝi salutis Elizabeton.
and there she went into Zechariah’s house and greeted Elizabeth.
41 Kaj kiam Elizabeto aŭdis la saluton de Maria, la infaneto eksaltis en ŝia ventro; kaj Elizabeto pleniĝis de la Sankta Spirito,
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the child moved within her, and Elizabeth herself was filled with the Holy Spirit,
42 kaj ŝi levis sian voĉon per laŭta krio, kaj diris: Benata vi estas inter virinoj, kaj benata estas la frukto de via ventro.
and cried aloud, “Blessed are you among women, and blessed is your unborn child!
43 Kaj pro kio okazas al mi ĉi tio, ke la patrino de mia Sinjoro venas al mi?
But how have I this honor, that the mother of my Lord should come to me?
44 Ĉar jen kiam la voĉo de via saluto venis en miajn orelojn, la infaneto ĝoje eksaltis en mia ventro.
For, as soon as your greeting reached my ears, the child moved within me with delight!
45 Kaj feliĉa estas ŝi, kiu kredis, ĉar plenumiĝos tio, kio estas dirita al ŝi de la Eternulo.
Happy indeed is she who believed that the promise which she received from the Lord would be fulfilled.”
46 Kaj Maria diris: Mia animo altigas la Eternulon,
And Mary said: “My soul exalts the Lord,
47 Kaj mia spirito ĝojis en Dio, mia Savanto,
and my spirit delights in God my Savior,
48 Ĉar Li rigardis la humilecon de Sia sklavino; Ĉar jen de nun ĉiuj generacioj nomos min feliĉa.
for he has looked with favor on his humble servant girl. From now on all generations will call me blessed!
49 Ĉar la Potenculo faris al mi grandaĵojn, Kaj sankta estas Lia nomo.
“For the Almighty has done great things for me, and holy is his name.
50 Kaj Lia boneco estas por ĉiuj generacioj Al tiuj, kiuj Lin timas.
He has mercy on those who revere him in every generation.
51 Li montris forton per Sia brako, Li dispelis fierulojn en la penso de ilia koro.
“Mighty are the deeds of his arm! He has scattered the self-satisfied proud,
52 Li malaltigis potenculojn de iliaj tronoj, Kaj Li altigis humilulojn.
he has cast down the mighty from their thrones, and he uplifts the humble,
53 Malsatulojn Li plenigis per bonaĵo, Kaj riĉulojn Li forsendis malplenaj.
he has filled the hungry with good things, and the rich he has sent away empty.
54 Li helpis Sian servanton Izrael, Memorante Sian korfavoron.
“He has stretched out his hand to his servant Israel, ever mindful of his mercy,
as he promised to our ancestors, to Abraham and his descendants for ever.” (aiōn g165)
56 Kaj Maria loĝis ĉi ŝi tri monatojn, kaj reiris al sia domo.
Mary stayed with Elizabeth about three months, and then returned to her home.
57 Kaj venis por Elizabeto la tempo, en kiu ŝi devis naski; kaj ŝi naskis filon.
When Elizabeth’s time came, she gave birth to a son;
58 Kaj ŝiaj najbaroj kaj ŝiaj parencoj aŭdis, ke la Eternulo pligrandigis Sian bonecon al ŝi; kaj ili ĝojis kun ŝi.
and her neighbors and relatives, hearing of the great goodness of the Lord to her, came to share her joy.
59 Kaj en la oka tago oni venis, por cirkumcidi la infaneton; kaj ili eknomis lin Zeĥarja, laŭ la nomo de lia patro.
A week later they met to circumcise the child, and were about to call him Zechariah after his father,
60 Kaj lia patrino responde diris: Tute ne; sed li estos nomata Johano.
when his mother spoke up, “No, he is to be called John.”
61 Kaj ili diris al ŝi: El via parencaro estas neniu, kiu estas nomata per tiu nomo.
“You have no relation of that name!” they exclaimed;
62 Kaj ili faris signojn al lia patro pri tio, kiel li volas, ke li estu nomata.
and they made signs to the child’s father, to find out what he wished the child to be called.
63 Kaj li petis tabuleton, kaj skribis jene: Lia nomo estas Johano. Kaj ĉiuj miris.
Asking for a writing tablet, he wrote the words – ‘His name is John.’ Everyone was surprised
64 Kaj tuj lia buŝo malfermiĝis, kaj lia lango liberiĝis; kaj li parolis, glorante Dion.
and immediately Zechariah recovered his voice and the use of his tongue, and began to bless God.
65 Kaj timo venis sur ĉiujn, kiuj loĝis ĉirkaŭ ili, kaj tra la tuta monta regiono de Judujo disvastiĝis rakonto pri ĉio tio.
All their neighbors were awe-struck at this, and throughout the hill-country of Judea the whole story was much talked about.
66 Kaj ĉiuj aŭdantoj konservis tion en sia koro, dirante: Kia do estos ĉi tiu knabeto? Ĉar la mano de la Eternulo estis kun li.
All who heard it kept it in mind, asking one another – “What can this child be destined to become?” For the Power of the Lord was with him.
67 Kaj lia patro Zeĥarja pleniĝis de la Sankta Spirito, kaj profetis, dirante:
Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and, speaking under inspiration, said:
68 Benata estu la Eternulo, la Dio de Izrael, Ĉar Li vizitis Sian popolon kaj faris por ili elaĉeton,
“Blessed is the Lord, the God of Israel, who has visited his people and wrought their deliverance,
69 Kaj levis kornon de savo por ni En la domo de Sia servanto David,
and has raised up for us the strength of our salvation in the house of his servant David –
70 Kiel Li parolis per la buŝo de Siaj sanktaj profetoj, de post la komenco de la mondo, (aiōn g165)
as he promised by the lips of his holy prophets of old – (aiōn g165)
71 Savadon el niaj malamikoj kaj el la mano de ĉiuj niaj malamantoj;
salvation from our enemies and from the hands of all who hate us,
72 Por montri Sian bonecon ĉe niaj patroj, Kaj por memori Sian sanktan interligon;
showing mercy to our ancestors, and mindful of his sacred covenant.
73 La ĵuron, kiun Li ĵuris al nia patro Abraham;
This was the oath which he swore to our ancestor Abraham –
74 Ke Li donos al ni, ke, liberigite el la mano de niaj malamikoj, Ni servu Lin sentime,
that we should be rescued from the hands of our enemies,
75 En sankteco kaj justeco antaŭ Li ĉiujn niajn tagojn.
and should serve him without fear in holiness and righteousness, in his presence all our days.
76 Kaj vi, infano, estos nomata profeto de la Plejaltulo, Ĉar vi iros antaŭ la vizaĝo de la Sinjoro, por pretigi liajn vojojn,
And you, child, will be called prophet of the Most High, for you will go before the Lord to make ready his way,
77 Por doni al lia popolo scion de savo En la pardonado de iliaj pekoj,
to give his people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,
78 Pro la kompata koro de nia Dio, Per kiu nin vizitis la sunleviĝo de supre,
through the tender mercy of our God, whereby the dawn will break on us from heaven,
79 Por lumi sur tiujn, kiuj sidas en mallumo kaj en la ombro de morto, Por gvidi niajn piedojn en la vojojn de paco.
to give light to those who live in darkness and the shadow of death, and guide our feet into the way of peace.”
80 Kaj kreskis la infano kaj fortiĝis en spirito, kaj estis en la dezertoj ĝis la tago de sia ekmontriĝo al Izrael.
The child grew and became strong in spirit, and he lived in the wilds until the time came for his appearance before Israel.
