Proverbs 3
1 Mi sone, foryete thou not my lawe; and thyn herte kepe my comaundementis.
Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
2 For tho schulen sette to thee the lengthe of daies, and the yeeris of lijf, and pees.
Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
3 Merci and treuthe forsake thee not; bynde thou tho to thi throte, and write in the tablis of thin herte.
Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
4 And thou schalt fynde grace, and good teching bifore God and men.
Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
5 Haue thou trist in the Lord, of al thin herte; and triste thou not to thi prudence.
Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
6 In alle thi weies thenke thou on hym, and he schal dresse thi goyngis.
Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
7 Be thou not wijs anentis thi silf; drede thou God, and go awei fro yuel.
Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
8 For whi helthe schal be in thi nawle, and moisting of thi boonys.
[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
9 Onoure thou the Lord of thi catel, and of the beste of alle thi fruytis yyue thou to pore men;
Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
10 and thi bernes schulen be fillid with abundaunce, and pressours schulen flowe with wiyn.
A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
11 My sone, caste thou not awei the teching of the Lord; and faile thou not, whanne thou art chastisid of him.
Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
12 For the Lord chastisith hym, whom he loueth; and as a fadir in the sone he plesith hym.
Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
13 Blessid is the man that fyndith wisdom, and which flowith with prudence.
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
14 The geting therof is betere than the marchaundie of gold and of siluer; the fruytis therof ben the firste and clenneste.
Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
15 It is preciousere than alle richessis; and alle thingis that ben desirid, moun not be comparisound to this.
Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
16 Lengthe of daies is in the riythalf therof, and richessis and glorie ben in the lifthalf therof.
Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
17 The weies therof ben feire weies, and alle the pathis therof ben pesible.
Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
18 It is a tre of lijf to hem that taken it; and he that holdith it, is blessid.
Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
19 The Lord foundide the erthe bi wisdom; he stablischide heuenes bi prudence.
PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
20 The depthis of watris braken out bi his wisdom; and cloudis wexen togidere bi dewe.
Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
21 My sone, these thingis flete not awey fro thin iyen; kepe thou my lawe, and my counsel;
Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 and lijf schal be to thi soule, and grace `schal be to thi chekis.
A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
23 Thanne thou schalt go tristili in thi weie; and thi foot schal not snapere.
Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
24 If thou schalt slepe, thou schalt not drede; thou schalt reste, and thi sleep schal be soft.
Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
25 Drede thou not bi sudeyne feer, and the powers of wickid men fallynge in on thee.
Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
26 For the Lord schal be at thi side; and he schal kepe thi foot, that thou be not takun.
PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
27 Nil thou forbede to do wel him that mai; if thou maist, and do thou wel.
Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
28 Seie thou not to thi frend, Go, and turne thou ayen, and to morewe Y schal yyue to thee; whanne thou maist yyue anoon.
Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
29 Ymagyne thou not yuel to thi freend, whanne he hath trist in thee.
Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
30 Stryue thou not ayens a man with out cause, whanne he doith noon yuel to thee.
Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
31 Sue thou not an vniust man, sue thou not hise weies.
Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
32 For ech disseyuer is abhomynacioun of the Lord; and his speking is with simple men.
Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
33 Nedinesse is sent of the Lord in the hous of a wickid man; but the dwelling places of iust men schulen be blessid.
Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
34 He schal scorne scorneris; and he schal yyue grace to mylde men.
On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
35 Wise men schulen haue glorie; enhaunsing of foolis is schenschipe.
Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
