Mark 12
1 And He began to speak unto them in parables. A certain man planted a vineyard, and made a fence about it, and digged a place for the wine-fat, and built a tower, and let it out to husbandmen, and travelled abroad.
Wtedy zaczął do nich mówić w przypowieściach: [Pewien] człowiek założył winnicę, ogrodził ją płotem, wykopał prasę, zbudował wieżę i wydzierżawił ją rolnikom, i wyjechał.
2 And at the season he sent a servant to the husbandmen, that he might receive from them of the fruit of the vineyard:
A gdy nadszedł czas, posłał do rolników sługę, aby odebrał od nich plony winnicy.
3 and they took him and beat him, and sent him away empty.
Lecz oni schwytali go, pobili i odesłali z niczym.
4 And again he sent unto them another servant; and at him they threw stones, and wounded him on the head, and sent him away shamefully used.
I znowu posłał do nich innego sługę, którego ukamienowali, zranili w głowę i odesłali znieważonego.
5 And again, he sent another; and him they killed: and many others, beating some, and killing others.
Ponownie posłał innego [sługę], lecz i tego zabili. I wielu innych, z których jednych pobili, a innych pozabijali.
6 Having yet therefore one Son, his beloved, he sent him also at last unto them, saying, they will reverence my Son.
A mając jeszcze jednego, swego umiłowanego syna, posłał do nich na koniec i jego, mówiąc: Uszanują mego syna.
7 But the husbandmen said to one another, this is the heir, Come, let us kill him, and the inheritance will be ours.
Ale rolnicy mówili między sobą: To jest dziedzic. Chodźmy, zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze.
8 And they took him, and killed Him too, casting him out of the vineyard.
I schwytawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy.
9 What therefore will the lord of the vineyard do? He will come and destroy those husbandmen, and will let the vineyard to others.
Cóż więc zrobi pan winnicy? Przyjdzie i wytraci tych rolników, a winnicę odda innym.
10 And have ye not read this scripture, "The stone, which the builders refused, is become the head of the corner:
Czy nie czytaliście tych [słów] Pisma: Kamień, który odrzucili budujący, stał się kamieniem węgielnym;
11 this was from the Lord, and it is marvellous in our eyes."
Pan to sprawił i jest to cudowne w naszych oczach?
12 And they sought to lay hands on Him, but they were afraid of the people; (for they knew that He spake the parable against them) and they left Him, and went away.
Starali się więc go schwytać, ale bali się ludu. Wiedzieli bowiem, że przeciwko nim powiedział tę przypowieść. Zostawili go więc i odeszli.
13 And they send to Him some of the pharisees, and of the Herodians to insnare Him in his discourse:
Potem posłali do niego niektórych z faryzeuszy i herodianów, aby go pochwycili w mowie.
14 and these, when they came, said to Him, Master, we know that thou art a man of truth, and carest for no man; for thou regardest not the person of men, but teachest the way of God in truth: Is it lawful to pay tribute to Cesar, or not? should we give, or should we not give?
Gdy przyszli, powiedzieli mu: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką, ale drogi Bożej w prawdzie uczysz. Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie? Mamy go płacić czy nie płacić?
15 But He knew their hypocrisy, and said to them, Why do ye tempt me? bring me a penny, that I may see it.
A on poznał ich obłudę i powiedział do nich: Czemu wystawiacie mnie na próbę? Przynieście mi grosz, żebym [mógł] go zobaczyć.
16 So they brought one: and He saith to them, Whose is this image and inscription? And they said Cesar's.
I przynieśli [mu]. A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis? Odpowiedzieli mu: Cesarza.
17 And Jesus answered and said unto them, Render then unto Cesar the things that are Cesar's, and to God the things that are God's. And they marvelled at Him.
Wtedy Jezus im powiedział: Oddawajcie więc cesarzowi to, co [należy do] cesarza, a co [należy do] Boga – Bogu. I podziwiali go.
18 Then come the sadducees to Him, who say there is no resurrection;
Potem przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
19 and they asked Him, saying, Master, Moses, in his writings tells us, if any one's brother die, and leave a wife, and leave no children, that his brother shall take his wife, and raise up seed to his brother.
Nauczycielu, Mojżesz nam napisał, że jeśli czyjś brat umrze i pozostawi żonę, a nie pozostawi dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
20 Now there were seven brethren: and the first took a wife and died and left no seed;
Otóż było siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, nie zostawiwszy potomstwa.
21 and the second took her, and died, and he left no seed neither; and the third likewise.
Potem ożenił się z nią drugi i umarł, lecz i ten nie zostawił potomstwa, tak samo trzeci.
22 And all the seven had her, and left no seed: last of all died the woman also.
I tak pojęło ją siedmiu braci, ale nie zostawili potomstwa. Na koniec, po wszystkich umarła i ta kobieta.
23 In the resurrection therefore, when they rise again, whose wife shall be of them; for all the seven had her to wife?
Przy zmartwychwstaniu więc, gdy powstaną, którego z nich będzie żoną? Bo siedmiu miało ją za żonę.
24 And Jesus answering said unto them, Do ye not therefore err, because ye know not the scriptures, nor the power of God?
Na to Jezus im odpowiedział: Czyż nie dlatego błądzicie, że nie znacie Pisma ani mocy Boga?
25 For when they shall rise from the dead, they neither marry nor are given in marriage, but are as the angels in heaven.
Gdy bowiem zmartwychwstaną, ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie w niebie.
26 But as to the dead, that they are raised, have ye not read in the book of Moses, how God spake to him in the bush, saying, I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob?
A o umarłych, że będą wskrzeszeni, nie czytaliście w księdze Mojżesza, jak Bóg do niego z krzaka przemówił: Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba?
27 He is not the God of the dead, but of the living: therefore ye do greatly mistake.
Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale Bogiem żywych. Wy więc bardzo błądzicie.
28 And one of the scribes, who heard them disputing, seeing that He answered them well, came to Him and asked Him, Which is the chief commandment of all?
Podszedł jeden z uczonych w Piśmie i słysząc, że ze sobą rozmawiali [oraz] widząc, że im dobrze odpowiedział, zapytał go: Które przykazanie jest pierwsze ze wszystkich?
29 And Jesus answered him, The first of all the commandments is, "Hear, O Israel, the Lord our God is the one Lord,
A Jezus mu odpowiedział: Pierwsze przykazanie ze wszystkich [jest to]: Słuchaj, Izraelu! Pan, nasz Bóg, Pan jest jeden.
30 and thou shalt love the Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy mind, and with all thy strength:" this is the first or chief commandment,
Będziesz więc miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą, całym swym umysłem i z całej swojej siły. [To jest] pierwsze przykazanie.
31 and the second is like it, even this, "Thou shalt love thy neighbour as thyself:" there is no other commandment greater than these.
A drugie [jest do niego] podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie. Nie ma innego przykazania większego od tych.
32 And the scribe said unto Him, Truly, Master, thou hast spoke exceeding well; for there is one God, and there is no other beside Him.
Wtedy powiedział mu uczony w Piśmie: Nauczycielu, zaprawdę dobrze powiedziałeś, że jeden jest Bóg i nie ma innego oprócz niego.
33 And to love him with all the heart, and with all the understanding, and with all the soul, and with all the strength, and to love his neighbour as himself, is more than all whole-burnt-offerings and sacrifices.
Miłować go całym sercem, całym umysłem, całą duszą i z całej siły i miłować bliźniego jak samego siebie znaczy więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary.
34 And Jesus seeing that he answered discreetly, said to him, Thou art not far from the kingdom of God. And no one dared any more to put questions to Him.
A Jezus, widząc, że mądrze odpowiedział, rzekł do niego: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nikt nie śmiał go więcej pytać.
35 And Jesus spake and said, as He was teaching in the temple, How do the scribes say, that the Christ is the son of David?
Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: Jak [to jest], że uczeni w Piśmie mówią, że Chrystus jest Synem Dawida?
36 for David himself said by the holy Spirit, The LORD said unto my Lord, Sit thou at my right hand till I make thine enemies thy footstool.
Sam Dawid bowiem powiedział przez Ducha Świętego: Rzekł Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.
37 So that David himself calleth Him Lord: how then is He his son? And many of the people heard Him with pleasure.
[Skoro] sam Dawid nazywa go Panem, [to] jak [może] być jego synem? A wielki tłum chętnie go słuchał.
38 And He said unto them as He was teaching them, Beware of the scribes, who love to walk in long robes, and salutations in public-places,
I mówił do nich w swoim nauczaniu: Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy lubią chodzić w długich szatach i lubią pozdrowienia na rynkach;
39 and the chief seats in the synagogues, and uppermost places at feasts;
I pierwsze krzesła w synagogach, i pierwsze miejsca na ucztach.
40 who devour widows houses, and for a shew of religion make long prayers: these shall receive the heavier judgement.
Pożerają oni domy wdów i dla pozoru odprawiają długie modlitwy. Ci otrzymają surowszy wyrok.
41 And as Jesus was sitting over against the treasury, He saw how the people threw money into the treasury, and many of the rich put in much;
A siedząc naprzeciw skarbony, Jezus przypatrywał się, jak ludzie wrzucali do niej pieniądze. Wielu bogaczy wrzucało wiele.
42 and there came a poor widow and put in two mites, that is, a farthing.
Przyszła też pewna uboga wdowa i wrzuciła dwie drobne monety, czyli kwartnik.
43 And He called his disciples to Him, and saith unto them, Verily I tell you, that this poor widow has given more than all those who have cast into the treasury.
Wtedy zawołał swoich uczniów i powiedział im: Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga wdowa wrzuciła więcej niż wszyscy, którzy wrzucali do skarbony.
44 For they all have contributed out of their abundance: but she out of her penury hath given all that she had, even her whole living.
Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało, ale ona ze swego ubóstwa wrzuciła wszystko, co miała, całe swoje utrzymanie.
