Proverbs 22
1 A good name is more desirable than great riches, and loving favor is better than silver and gold.
| نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره. |
2 The rich and the poor have this in common: The LORD is the maker of them all.
| دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است. |
3 A prudent man sees danger and hides himself; but the simple pass on, and suffer for it.
| شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد. |
4 The result of humility and the fear of the LORD is wealth, honor, and life.
| ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است. |
5 Thorns and snares are in the path of the wicked; whoever guards his soul stays far from them.
| راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن. |
6 Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
| بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد. |
7 The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
| فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده. |
8 He who sows wickedness reaps trouble, and the rod of his fury will be destroyed.
| هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست. |
9 He who has a generous eye will be blessed, for he shares his food with the poor.
| شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت. |
10 Drive out the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
| مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد. |
11 He who loves purity of heart and speaks gracefully is the king’s friend.
| اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد. |
12 The LORD’s eyes watch over knowledge, but he frustrates the words of the unfaithful.
| خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند. |
13 The sluggard says, “There is a lion outside! I will be killed in the streets!”
| آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.» |
14 The mouth of an adulteress is a deep pit. He who is under the LORD’s wrath will fall into it.
| سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد. |
15 Folly is bound up in the heart of a child; the rod of discipline drives it far from him.
| حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند. |
16 Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
| کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد. |
17 Turn your ear, and listen to the words of the wise. Apply your heart to my teaching.
| به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛ |
18 For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
| زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است. |
19 I teach you today, even you, so that your trust may be in the LORD.
| این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد. |
20 Haven’t I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
| این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام |
21 To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
| تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی. |
22 Don’t exploit the poor because he is poor; and don’t crush the needy in court;
| اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛ |
23 for the LORD will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
| زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید. |
24 Don’t befriend a hot-tempered man. Don’t associate with one who harbors anger,
| با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن، |
25 lest you learn his ways and ensnare your soul.
| مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی. |
26 Don’t you be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
| ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد، |
27 If you don’t have means to pay, why should he take away your bed from under you?
| زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند. |
28 Don’t move the ancient boundary stone which your fathers have set up.
| حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده. |
29 Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won’t serve obscure men.
| اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت. |
