Proverbs 22
1 A good name is more desirable than great riches, and loving favor is better than silver and gold.
| ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە. |
2 The rich and the poor have this in common: The LORD is the maker of them all.
| دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە. |
3 A prudent man sees danger and hides himself; but the simple pass on, and suffer for it.
| ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ. |
4 The result of humility and the fear of the LORD is wealth, honor, and life.
| پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە. |
5 Thorns and snares are in the path of the wicked; whoever guards his soul stays far from them.
| چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە. |
6 Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
| منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات. |
7 The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
| دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە. |
8 He who sows wickedness reaps trouble, and the rod of his fury will be destroyed.
| ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت. |
9 He who has a generous eye will be blessed, for he shares his food with the poor.
| ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار. |
10 Drive out the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
| گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت. |
11 He who loves purity of heart and speaks gracefully is the king’s friend.
| ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی. |
12 The LORD’s eyes watch over knowledge, but he frustrates the words of the unfaithful.
| چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات. |
13 The sluggard says, “There is a lion outside! I will be killed in the streets!”
| تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!» |
14 The mouth of an adulteress is a deep pit. He who is under the LORD’s wrath will fall into it.
| دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی. |
15 Folly is bound up in the heart of a child; the rod of discipline drives it far from him.
| گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی. |
16 Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
| ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە. |
17 Turn your ear, and listen to the words of the wise. Apply your heart to my teaching.
| گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من، |
18 For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
| چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن. |
19 I teach you today, even you, so that your trust may be in the LORD.
| بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ. |
20 Haven’t I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
| ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری، |
21 To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
| بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟ |
22 Don’t exploit the poor because he is poor; and don’t crush the needy in court;
| هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا، |
23 for the LORD will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
| چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات. |
24 Don’t befriend a hot-tempered man. Don’t associate with one who harbors anger,
| مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە، |
25 lest you learn his ways and ensnare your soul.
| نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت. |
26 Don’t you be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
| لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە. |
27 If you don’t have means to pay, why should he take away your bed from under you?
| ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت. |
28 Don’t move the ancient boundary stone which your fathers have set up.
| سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە. |
29 Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won’t serve obscure men.
| ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ. |
