Proverbs 21
1 The king’s heart is in the LORD’s hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
Ang kasingkasing sa hari anaa sa kamot ni Jehova maingon sa mga baha sa tubig: Siya nagapaliso niini sa bisan diin nga siya magabuot.
2 Every way of a man is right in his own eyes, but the LORD weighs the hearts.
Ang tagsatagsa ka dalan sa usa ka tawo matarung sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova magatimbang sa mga kasingkasing.
3 To do righteousness and justice is more acceptable to the LORD than sacrifice.
Ang pagbuhat sa pagkamatarung ug justicia Labi pang dawaton ni Jehova kay sa halad.
4 A high look and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.
Ang usa ka tinan-awan nga mapahitas-on, ug ang usa ka palabilabihong kasingkasing, Bisan ang lamparahan sa dautan, sala man.
5 The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
Ang mga hunahuna sa makugihon nagapadulong ngadto sa pagkadagaya; Apan ang tagsatagsa ka madalidalion nagadali lamang sa kawalad-on.
6 Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa usa ka bakakong dila Maoy usa ka gabon nga ginapalid ngadto ug nganhi niadtong nagapangita sa kamatayon.
7 The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.
Ang pagpanlupig sa dautan magasilhig kanila, Tungod kay sila nagadumili sa pagbuhat ug justicia.
8 The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
Ang dalan niadtong natugob sa kasal-anan baliko gayud kaayo; Apan alang niadtong mga ulay, ang iyang buhat matarung.
9 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.
Maayo pa ang pagpuyo diha sa pamag-angan sa atop sa balay, Kay sa pakigkauban sa usa ka makig-awayong babaye sa usa ka halapad nga balay.
10 The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.
Ang kalag sa dautan nagatinguha sa dautan: Ang iyang isigkatawo dili makakaplag ug kalooy diha sa iyang mga mata.
11 When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
Kong ang mayubiton pagasilotan, ang walay-pagtagad mahimong manggialamon; Ug kong ang manggialamon pahamatngonon siya makadawat ug kahibalo.
12 The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
Ang tawong matarung nagatulotimbang sa balay sa dautan, Unsaon sa pagkaunlod sa dautan ngadto sa ilang kapildihan.
13 Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
Bisan kinsa nga magasampong sa iyang mga idgulungog sa pagtu-aw sa kabus, Siya usab magatu-aw ra, apan dili pagapatalinghugan.
14 A gift in secret pacifies anger, and a bribe in the cloak, strong wrath.
Ang usa ka gasa sa tago magapapoypoy sa kasuko; Ug ang usa ka hatag diha sa sabakan, sa hilabihan nga kasuko.
15 It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to the workers of iniquity.
Maoy kalipay sa matarung ang pagbuhat ug justicia; Apan maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
16 The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the departed spirits.
Ang tawo nga nagasaagsaag gikan sa dalan sa pagsabut Magapahulay sa katilingban sa mga minatay.
17 He who loves pleasure will be a poor man. He who loves wine and oil won’t be rich.
Siya nga mahigugmaon sa kalingawan mahimong kabus nga tawo: Siya nga mahigugmaon sa vino ug lana dili maadunahan.
18 The wicked is a ransom for the righteous, the treacherous for the upright.
Ang dautan maoy usa ka lukat alang sa matarung; Ug ang maluibon modangat nga ilis sa matul-id
19 It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
Maayo pang magpuyo sa usa ka yuta nga kamingawan, Kay sa pakig-ipon sa usa ka makig-awayon ug masuk-anon nga babaye.
20 There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise, but a foolish man swallows it up.
Adunay bililhon nga bahandi ug lana diha sa puloy-anan sa manggialamon; Apan ang usa ka tawong buang magalamoy niana.
21 He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.
Kadtong magasunod sa pagkamatarung ug sa kalolot Makakaplag sa kinabuhi, pagkamatarung, ug kadungganan.
22 A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
Ang usa ka manggialamon nga tawo makakatkat sa usa ka ciudad sa gamhanan, Ug makapukan sa kusog nga gisaligan niana.
23 Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
Bisan kinsa nga magabantay sa iyang baba ug sa iyang dila, Magabantay sa iyang kalag gikan sa mga kasamok.
24 The proud and arrogant man—“Scoffer” is his name— he works in the arrogance of pride.
Ang tawong palabi-labihon ug garboso, mayubiton ang iyang ngalan; Siya magabuhat nga nagapakaaron-ingnon sa iyang pagkamapahitas-on.
25 The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
Ang tinguha sa tapulan nagapatay kaniya; Kay ang iyang mga kamot nagadumili sa pagbuhat.
26 There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and don’t withhold.
Adunay maibug sa pagkahakog gayud sa tibook adlaw; Apan ang matarung nagahatag ug wala magatungina.
27 The sacrifice of the wicked is an abomination— how much more, when he brings it with a wicked mind!
Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan; Daw unsa ka labaw pa gayud, kong iyang dad-on kini uban sa dautan nga hunahuna!
28 A false witness will perish. A man who listens speaks to eternity.
Ang usa ka bakakon nga saksi mahanaw; Apan ang tawo nga nagapamati nagapadayon sa iyang gipamulong.
29 A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
Ang usa ka tawong dautan magapagahi sa iyang nawong; Apan mahitungod sa matul-id siya magalig-on sa iyang mga dalan.
30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against the LORD.
Walay kaalam ni pagsabut Ni tambag batok kang Jehova.
31 The horse is prepared for the day of battle; but victory is with the LORD.
Ang kabayo giandam batok sa adlaw sa gubat; Apan ang pagdaug iya kang Jehova.
