Proverbs 25
1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
| امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند: |
2 It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.
| عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل. |
3 As the heavens for height, and the earth for depth, so the hearts of kings are unsearchable.
| پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است. |
4 Take away the dross from the silver, and material comes out for the refiner.
| ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد. |
5 Take away the wicked from the king’s presence, and his throne will be established in righteousness.
| اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند. |
6 Don’t exalt yourself in the presence of the king, or claim a place amongst great men;
| وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست، |
7 for it is better that it be said to you, “Come up here,” than that you should be put lower in the presence of the prince, whom your eyes have seen.
| چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی، |
8 Don’t be hasty in bringing charges to court. What will you do in the end when your neighbour shames you?
| شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟ |
9 Debate your case with your neighbour, and don’t betray the confidence of another,
| وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن، |
10 lest one who hears it put you to shame, and your bad reputation never depart.
| زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد. |
11 A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.
| سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند. |
12 As an earring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover to an obedient ear.
| نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است. |
13 As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to those who send him; for he refreshes the soul of his masters.
| خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند. |
14 As clouds and wind without rain, so is he who boasts of gifts deceptively.
| کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد. |
15 By patience a ruler is persuaded. A soft tongue breaks the bone.
| شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند. |
16 Have you found honey? Eat as much as is sufficient for you, lest you eat too much, and vomit it.
| اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی. |
17 Let your foot be seldom in your neighbour’s house, lest he be weary of you, and hate you.
| به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود. |
18 A man who gives false testimony against his neighbour is like a club, a sword, or a sharp arrow.
| شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند. |
19 Confidence in someone unfaithful in time of trouble is like a bad tooth or a lame foot.
| اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است. |
20 As one who takes away a garment in cold weather, or vinegar on soda, so is one who sings songs to a heavy heart.
| آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست. |
21 If your enemy is hungry, give him food to eat. If he is thirsty, give him water to drink;
| اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان. |
22 for you will heap coals of fire on his head, and the LORD will reward you.
| با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد. |
23 The north wind produces rain; so a backbiting tongue brings an angry face.
| همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد. |
24 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.
| سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه. |
25 Like cold water to a thirsty soul, so is good news from a far country.
| خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد. |
26 Like a muddied spring and a polluted well, so is a righteous man who gives way before the wicked.
| سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است. |
27 It is not good to eat much honey, nor is it honourable to seek one’s own honour.
| همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است. |
28 Like a city that is broken down and without walls is a man whose spirit is without restraint.
| کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است. |
