Proverbs 13

1 A wise son listens to his father’s instruction, but a scoffer doesn’t listen to rebuke.

Dinidinig ng pantas na anak ang turo ng kaniyang ama: nguni't hindi dinidinig ng mangduduwahagi ang saway.

2 By the fruit of his lips, a man enjoys good things, but the unfaithful crave violence.

Ang tao ay kakain ng mabuti ayon sa bunga ng kaniyang bibig: nguni't ang magdaraya ay kakain ng karahasan,

3 He who guards his mouth guards his soul. One who opens wide his lips comes to ruin.

Siyang nagiingat ng kaniyang bibig, nagiingat ng kaniyang buhay: nguni't siyang nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi ay magkakaroon ng kapahamakan.

4 The soul of the sluggard desires, and has nothing, but the desire of the diligent shall be fully satisfied.

Ang tamad ay nagnanasa, at walang anoman: nguni't ang kaluluwa ng masipag ay tataba.

5 A righteous man hates lies, but a wicked man brings shame and disgrace.

Ang matuwid ay nagtatanim sa pagsisinungaling: nguni't ang masama ay kasuklamsuklam, at napapahiya.

6 Righteousness guards the way of integrity, but wickedness overthrows the sinner.

Bumabantay ang katuwiran sa matuwid na lakad; nguni't inilulugmok ng kasamaan ang makasalanan.

7 There are some who pretend to be rich, yet have nothing. There are some who pretend to be poor, yet have great wealth.

May nagpapakayaman, gayon ma'y walang anoman: may nagpapakadukha, gayon ma'y may malaking kayamanan.

8 The ransom of a man’s life is his riches, but the poor hear no threats.

Ang katubusan sa buhay ng tao ay siyang kaniyang mga kayamanan: nguni't ang dukha ay hindi nakikinig sa banta.

9 The light of the righteous shines brightly, but the lamp of the wicked is snuffed out.

Ang ilaw ng matuwid ay nagagalak: nguni't ang ilawan ng masama ay papatayin.

10 Pride only breeds quarrels, but wisdom is with people who take advice.

Sa kapalaluan, ang dumarating ay pagtatalo lamang: nguni't ang karunungan ay nangasa nangaturuang maigi.

11 Wealth gained dishonestly dwindles away, but he who gathers by hand makes it grow.

Ang kayamanang tinangkilik sa walang kabuluhan ay huhupa: nguni't siyang nagpipisan sa paggawa ay mararagdagan.

12 Hope deferred makes the heart sick, but when longing is fulfilled, it is a tree of life.

Ang pagasa na nagluluwat ay nagpapasakit ng puso: nguni't pagka ang nasa ay dumarating ay punong kahoy ng buhay.

13 Whoever despises instruction will pay for it, but he who respects a command will be rewarded.

Sinomang humamak sa salita ay nagdadala ng kapahamakan sa sarili: nguni't siyang natatakot sa utos ay gagantihin.

14 The teaching of the wise is a spring of life, to turn from the snares of death.

Ang kautusan ng pantas ay bukal ng buhay, upang lumayo sa mga silo ng kamatayan.

15 Good understanding wins favour, but the way of the unfaithful is hard.

Ang mabuting kaunawaan ay nagbibigay lingap: nguni't ang lakad ng mananalangsang ay mahirap.

16 Every prudent man acts from knowledge, but a fool exposes folly.

Bawa't mabait na tao ay gumagawang may kaalaman: nguni't ang mangmang ay nagkakalat ng kamangmangan.

17 A wicked messenger falls into trouble, but a trustworthy envoy gains healing.

Ang masamang sugo ay nahuhulog sa kasamaan: nguni't ang tapat na sugo ay kagalingan.

18 Poverty and shame come to him who refuses discipline, but he who heeds correction shall be honoured.

Karalitaan at kahihiyan ang tatamuhin ng nagtatakuwil ng saway: nguni't siyang nakikinig ng saway ay magkakapuri.

19 Longing fulfilled is sweet to the soul, but fools detest turning from evil.

Ang nasa na natupad ay matamis sa kaluluwa: nguni't kasuklamsuklam sa mga mangmang na humiwalay sa kasamaan.

20 One who walks with wise men grows wise, but a companion of fools suffers harm.

Lumalakad ka na kasama ng mga pantas na tao, at ikaw ay magiging pantas; nguni't ang kasama ng mga mangmang ay mapapariwara.

21 Misfortune pursues sinners, but prosperity rewards the righteous.

Ang kasamaan ay humahabol sa mga makasalanan; nguni't ang matuwid ay gagantihan ng mabuti.

22 A good man leaves an inheritance to his children’s children, but the wealth of the sinner is stored for the righteous.

Ang mabuti ay nagiiwan ng mana sa mga anak ng kaniyang mga anak; at ang kayamanan ng makasalanan ay nalalagay na ukol sa matuwid.

23 An abundance of food is in poor people’s fields, but injustice sweeps it away.

Maraming pagkain ang nasa pagsasaka ng dukha: nguni't may napapahamak dahil sa kawalan ng kaganapan.

24 One who spares the rod hates his son, but one who loves him is careful to discipline him.

Siyang naguurong ng kaniyang pamalo ay napopoot sa kaniyang anak: nguni't siyang umiibig ay nagpaparusang maminsan-minsan.

25 The righteous one eats to the satisfying of his soul, but the belly of the wicked goes hungry.

Ang matuwid ay kumakain hanggang sa kabusugan ng kaniyang kaluluwa; nguni't ang tiyan ng masama ay mangangailangan.