1 Corinthians 15
1 Now I declare to you, brothers, the Good News which I preached to you, which also you received, in which you also stand,
Przyjaciele, chciałbym wam teraz przypomnieć dobrą nowinę, którą przekazałem wam, którą przyjęliście, której jesteście wierni,
2 by which also you are saved, if you hold firmly the word which I preached to you—unless you believed in vain.
i która daje wam zbawienie—o ile trzymacie się tego, co wam głosiłem. Chyba że uwierzyliście na próżno…
3 For I delivered to you first of all that which I also received: that Messiah died for our sins according to the Scriptures,
Na samym początku przekazałem wam to, co sam przyjąłem, mianowicie że Chrystus umarł za nasze grzechy—zgodnie z zapowiedziami Pisma,
4 that he was buried, that he was raised on the third day according to the Scriptures,
że został pogrzebany, że trzeciego dnia zmartwychwstał—również zgodnie z Pismem,
5 and that he appeared to Kefa, then to the twelve.
i że ukazał się Piotrowi, a następnie pozostałym Dwunastu.
6 Then he appeared to over five hundred brothers at once, most of whom remain until now, but some have also fallen asleep.
Później widziało Go równocześnie pięciuset wierzących, z których większość jeszcze żyje—niektórzy jednak już zmarli.
7 Then he appeared to Jacob, then to all the emissaries,
Potem Jezus ukazał się Jakubowi i wszystkim innym apostołom.
8 and last of all, as to the child born at the wrong time, he appeared to me also.
Na samym końcu, jakby najmniej godnemu, ukazał się także mnie.
9 For I am the least of the emissaries, who is not worthy to be called an emissary, because I persecuted the assembly of God.
Jestem bowiem najmniejszym z apostołów i nie powinienem nawet używać tego tytułu, gdyż prześladowałem kościół Boga.
10 But by the grace of God I am what I am. His grace which was given to me was not futile, but I worked more than all of them; yet not I, but the grace of God which was with me.
Tylko dzięki Jego łasce jestem więc tym, kim jestem—a łaska ta przyniosła owoce. Trudziłem się o wiele bardziej niż inni—oczywiście nie ja sam, zawsze bowiem Bóg wspierał mnie swoją łaską.
11 Whether then it is I or they, so we proclaim, and so you believed.
Zresztą czy ja, czy inni, i tak głosimy tę samą dobrą nowinę, w którą wy uwierzyliście.
12 Now if Messiah is preached, that he has been raised from the dead, how do some amongst you say that there is no resurrection of the dead?
Skoro więc głosimy zmartwychwstanie Chrystusa, to dlaczego niektórzy z was twierdzą, że coś takiego jak zmartwychwstanie w ogóle nie istnieje?
13 But if there is no resurrection of the dead, neither has Messiah been raised.
Jeśli nie istnieje, to i Chrystus nie zmartwychwstał.
14 If Messiah has not been raised, then our proclaiming is in vain and your faith also is in vain.
A jeśli On nie zmartwychwstał, to głoszenie dobrej nowiny nie ma sensu—i również wasza wiara jest pozbawiona podstaw.
15 Yes, we are also found false witnesses of God, because we testified about God that he raised up Messiah, whom he didn’t raise up if it is true that the dead are not raised.
W takiej sytuacji okazujemy się fałszywymi świadkami, bo twierdzimy, że Bóg ożywił z martwych Chrystusa. A nie mógł tego zrobić, skoro umarli nie zmartwychwstają.
16 For if the dead aren’t raised, neither has Messiah been raised.
Jeśli umarli nie mogą powstać z martwych, Chrystus też nie zmartwychwstał.
17 If Messiah has not been raised, your faith is vain; you are still in your sins.
A jeśli On nie ożył, niepotrzebnie Mu uwierzyliście i, co za tym idzie, nadal jesteście obciążeni waszymi grzechami.
18 Then they also who are fallen asleep in Messiah have perished.
Ci zaś wierzący, którzy już zmarli, poszli na potępienie.
19 If we have only hoped in Messiah in this life, we are of all men most pitiable.
Jeżeli nasza nadzieja w Chrystusie dotyczy tylko tego ziemskiego życia, to jesteśmy najbardziej godni pożałowania ze wszystkich ludzi.
20 But now Messiah has been raised from the dead. He became the first fruit of those who are asleep.
Lecz Chrystus naprawdę zmartwychwstał—jako pierwszy z umarłych!
21 For since death came by man, the resurrection of the dead also came by man.
Skoro śmierć przyszła na świat z powodu człowieka—Adama, to również zmartwychwstanie przyjdzie przez Człowieka—Chrystusa.
22 For as in Adam all die, so also in Messiah all will be made alive.
Z powodu Adama wszyscy umierają, ale dzięki Chrystusowi wszyscy zmartwychwstaną.
23 But each in his own order: Messiah the first fruits, then those who are Messiah’s at his coming.
Każdy we właściwym czasie: najpierw powstał z martwych Chrystus, w czasie Jego powrotu ożyją natomiast ci, którzy do Niego należą.
24 Then the end comes, when he will deliver up the Kingdom to God the Father, when he will have abolished all rule and all authority and power.
Potem nastąpi koniec i Chrystus przekaże królestwo Bogu Ojcu, a wszelkie władze i potęgi przestaną istnieć.
25 For he must reign until he has put all his enemies under his feet.
Chrystus ma bowiem panować do czasu, aż wszyscy Jego przeciwnicy padną u Jego stóp.
26 The last enemy that will be abolished is death.
Ostatnim pokonanym wrogiem będzie śmierć.
27 For, “He put all things in subjection under his feet.” But when he says, “All things are put in subjection”, it is evident that he is excepted who subjected all things to him.
Bóg poddał bowiem wszystko władzy Chrystusa—oczywiście wszystko oprócz siebie samego, bo to On jest Tym, który poddał wszystko Chrystusowi.
28 When all things have been subjected to him, then the Son will also himself be subjected to him who subjected all things to him, that God may be all in all.
Gdy więc już wszystko zostanie poddane Synowi Bożemu, wtedy także On przekaże władzę Ojcu, który dał Mu wszystko we władanie. Odtąd Bóg będzie obecny we wszystkich i będzie panował nad wszystkim.
29 Or else what will they do who are immersed for the dead? If the dead aren’t raised at all, why then are they immersed for the dead?
Co robią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych? Jeśli umarli w ogóle nie powstaną do życia, to jaki jest sens tego, co robią?
30 Why do we also stand in jeopardy every hour?
A my? Po co ciągle narażamy się na niebezpieczeństwa?
31 I affirm, by the boasting in you which I have in Messiah Yeshua our Lord, I die daily.
Przyjaciele—moja dumo w Chrystusie Jezusie, naszym Panu!—wiecie przecież, że codziennie ryzykuję życie.
32 If I fought with animals at Ephesus for human purposes, what does it profit me? If the dead are not raised, then “let’s eat and drink, for tomorrow we die.”
Po co, jak niewolnik na arenie, walczyłem z dzikimi bestiami w Efezie? Jeśli umarli nie zmartwychwstają, to: „Jedzmy i pijmy, bo jutro czeka nas śmierć!”
33 Don’t be deceived! “Evil companionships corrupt good morals.”
Nie dajcie się oszukać! „Złe towarzystwo prowadzi do rozwiązłości”.
34 Wake up righteously and don’t sin, for some have no knowledge of God. I say this to your shame.
Opamiętajcie się i przestańcie grzeszyć! Niektórzy z was w ogóle nie znają Boga! Mówię to, aby was zawstydzić.
35 But someone will say, “How are the dead raised?” and, “With what kind of body do they come?”
Ktoś może zapytać: „Jak umarli zmartwychwstaną? W jakich ciałach?”.
36 You foolish one, that which you yourself sow is not made alive unless it dies.
Niemądry człowieku! Żeby jakaś roślina wyrosła, najpierw musi zginąć ziarno, które zostało rzucone w ziemię.
37 That which you sow, you don’t sow the body that will be, but a bare grain, maybe of wheat, or of some other kind.
Nie siejesz przecież tego, co ma wyrosnąć, ale rzucasz w ziemię ziarno tej rośliny, na przykład pszenicy lub czegoś innego.
38 But God gives it a body even as it pleased him, and to each seed a body of its own.
A Bóg, zgodnie ze swoją wolą, daje mu nową postać—każdemu rodzajowi ziarna inną.
39 All flesh is not the same flesh, but there is one flesh of men, another flesh of animals, another of fish, and another of birds.
Dotyczy to nie tylko roślin. Inne ciała mają ludzie, inne zwierzęta, inne ptaki, a jeszcze inne ryby.
40 There are also celestial bodies and terrestrial bodies; but the glory of the celestial differs from that of the terrestrial.
Są ciała niebieskie i ciała ziemskie—każde z nich ma inne piękno.
41 There is one glory of the sun, another glory of the moon, and another glory of the stars; for one star differs from another star in glory.
Słońce ma swój blask, inne światło daje jednak księżyc, a jeszcze inne gwiazdy. A nawet one różnią się między sobą.
42 So also is the resurrection of the dead. The body is sown perishable; it is raised imperishable.
Podobnie jest ze zmartwychwstaniem. Posiane jest ciało śmiertelne, a zmartwychwstanie ciało nieśmiertelne.
43 It is sown in dishonour; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
Posiane jest ciało materialne—słabe i sprawiające wiele kłopotów,
44 It is sown a natural body; it is raised a spiritual body. There is a natural body and there is also a spiritual body.
a zmartwychwstanie ciało duchowe—pełne mocy i wspaniałe! Istnieją bowiem ciała materialne i ciała duchowe.
45 So also it is written, “The first man Adam became a living soul.” The last Adam became a life-giving spirit.
Pismo mówi: „Adam, pierwszy człowiek, stał się istotą mającą życie”. Ale ostatni „Adam”—czyli Jezus—stał się duchem dającym życie!
46 However, that which is spiritual isn’t first, but that which is natural, then that which is spiritual.
Najpierw przyszedł ten, który miał ciało ziemskie. Potem dopiero przyszedł Ten, który ma ciało duchowe.
47 The first man is of the earth, made of dust. The second man is the Lord from heaven.
Adam, pierwszy człowiek, przyszedł z ziemi. Jezus, drugi Człowiek, przyszedł z nieba.
48 As is the one made of dust, such are those who are also made of dust; and as is the heavenly, such are they also that are heavenly.
Ci, którzy żyją na ziemi, mają ciało podobne do Adama, człowieka z ziemi. Ci jednak, którzy należą do nieba, otrzymają ciała podobne do Jezusa, Człowieka z nieba.
49 As we have borne the image of those made of dust, let’s also bear the image of the heavenly.
Teraz jesteśmy podobni do ziemskiego Adama, ale będziemy podobni do niebiańskiego Chrystusa.
50 Now I say this, brothers, that flesh and blood can’t inherit God’s Kingdom; neither does the perishable inherit imperishable.
Zapewniam was, przyjaciele, że nikt nie wejdzie do królestwa Bożego w ludzkim, śmiertelnym ciele—to, co jest doczesne, nie może bowiem stać się częścią tego, co jest wieczne.
51 Behold, I tell you a mystery. We will not all sleep, but we will all be changed,
Pragnę wam jednak zdradzić wspaniałą tajemnicę: Nie wszyscy umrzemy, ale wszyscy otrzymamy nowe ciała.
52 in a moment, in the twinkling of an eye, at the last shofar. For the shofar will sound and the dead will be raised incorruptible, and we will be changed.
Stanie się to w jednej chwili, w mgnieniu oka, przy dźwięku ostatniej trąby. Gdy ona zabrzmi, zmarli powstaną do życia w nieśmiertelnych ciałach, a my, żywi, również otrzymamy nowe ciała.
53 For this perishable body must become imperishable, and this mortal must put on immortality.
Bo to, co jest doczesne i śmiertelne, musi zostać zastąpione tym, co wieczne i nieśmiertelne.
54 But when this perishable body will have become imperishable, and this mortal will have put on immortality, then what is written will happen: “Death is swallowed up in victory.”
Gdy więc nasze doczesne i śmiertelne ciała przemienią się w ciała wieczne i nieśmiertelne, wypełnią się słowa Pisma: „Zwycięstwo pochłonęło śmierć.
Gdzie jest triumf śmierci? Gdzie jest jej żądło?”. (Hadēs g86)
56 The sting of death is sin, and the power of sin is the law.
Żądłem, którym śmierć zaatakowała ludzi, jest grzech, a Prawo ujawniło siłę grzechu.
57 But thanks be to God, who gives us the victory through our Lord Yeshua the Messiah.
Dziękujmy jednak Bogu za to, że posłał Jezusa Chrystusa, naszego Pana, i pozwolił nam odnieść zwycięstwo!
58 Therefore, my beloved brothers, be steadfast, immovable, always abounding in the Lord’s work, because you know that your labour is not in vain in the Lord.
Moi kochani przyjaciele, bądźcie wytrwali i nieugięci, nieustannie oddani pracy dla Pana. I pamiętajcie, że wasz wysiłek jest cenny w Jego oczach i nie pójdzie na marne.
