Proverbs 6
1 My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hands in pledge for a stranger,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 you are trapped by the words of your mouth; you are ensnared with the words of your mouth.
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 Do this now, my son, and deliver yourself, since you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 which having no chief, overseer, or ruler,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep—
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers,
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 There are six things which Yahweh hates; yes, seven which are an abomination to him:
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 arrogant eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 My son, keep your father’s commandment, and don’t forsake your mother’s teaching.
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 For the commandment is a lamp, and the law is light. Reproofs of instruction are the way of life,
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 to keep you from the immoral woman, from the flattery of the wayward wife’s tongue.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 Don’t lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 So is he who goes in to his neighbor’s wife. Whoever touches her will not be unpunished.
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 Men don’t despise a thief if he steals to satisfy himself when he is hungry,
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 but if he is found, he shall restore seven times. He shall give all the wealth of his house.
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 For jealousy arouses the fury of the husband. He won’t spare in the day of vengeance.
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 He won’t regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
