Proverbs 3
1 My son, don’t forget my teaching, but let your heart keep my commandments,
| ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە، |
2 for they will add to you length of days, years of life, and peace.
| چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات. |
3 Don’t let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
| با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە. |
4 So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
| ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک. |
5 Trust in Yahweh with all your heart, and don’t lean on your own understanding.
| پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە. |
6 In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
| لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات. |
7 Don’t be wise in your own eyes. Fear Yahweh, and depart from evil.
| لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە. |
8 It will be health to your body, and nourishment to your bones.
| دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت. |
9 Honor Yahweh with your substance, with the first fruits of all your increase;
| بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت. |
10 so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
| ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ. |
11 My son, don’t despise Yahweh’s discipline, neither be weary of his correction;
| ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە، |
12 for whom Yahweh loves, he corrects, even as a father reproves the son in whom he delights.
| چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت. |
13 Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
| خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت، |
14 For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
| چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ. |
15 She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
| لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای. |
16 Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
| تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی. |
17 Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
| ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین. |
18 She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
| درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن. |
19 By wisdom Yahweh founded the earth. By understanding, he established the heavens.
| یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند. |
20 By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
| بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند. |
21 My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion,
| ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە، |
22 so they will be life to your soul, and grace for your neck.
| دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت. |
23 Then you shall walk in your way securely. Your foot won’t stumble.
| ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت. |
24 When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
| کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت. |
25 Don’t be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes;
| نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت، |
26 for Yahweh will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
| چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت. |
27 Don’t withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
| دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت. |
28 Don’t say to your neighbor, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
| بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە. |
29 Don’t devise evil against your neighbor, since he dwells securely by you.
| پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە. |
30 Don’t strive with a man without cause, if he has done you no harm.
| لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد. |
31 Don’t envy the man of violence. Choose none of his ways.
| بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە، |
32 For the perverse is an abomination to Yahweh, but his friendship is with the upright.
| چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە. |
33 Yahweh’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
| نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات. |
34 Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
| هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان. |
35 The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
| داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن. |
