Proverbs 21
1 The king’s heart is in Yahweh’s hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 Every way of a man is right in his own eyes, but Yahweh weighs the hearts.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To do righteousness and justice is more acceptable to Yahweh than sacrifice.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 A high look and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 A gift in secret pacifies anger, and a bribe in the cloak, strong wrath.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to the workers of iniquity.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the departed spirits.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 He who loves pleasure will be a poor man. He who loves wine and oil won’t be rich.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 The wicked is a ransom for the righteous, the treacherous for the upright.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise, but a foolish man swallows it up.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 The proud and arrogant man—“Scoffer” is his name— he works in the arrogance of pride.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and don’t withhold.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The sacrifice of the wicked is an abomination— how much more, when he brings it with a wicked mind!
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A false witness will perish. A man who listens speaks to eternity.
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against Yahweh.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 The horse is prepared for the day of battle; but victory is with Yahweh.
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
