Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is raging: and whoever is deceived by it is not wise.
Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
2 The fear of a king is as the roaring of a lion: whoever provoketh him to anger sinneth against his own soul.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
3 It is an honour for a man to cease from strife: but every fool will be meddling.
Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
4 The sluggard will not plow by reason of the cold; therefore shall he beg in harvest, and have nothing.
Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
5 Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
6 Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?
Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
7 The just man walketh in his integrity: his children are blessed after him.
Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
8 A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
9 Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?
Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
10 Differing weights, and differing measures, both of them are alike abomination to the LORD.
Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
11 Even a child is known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
12 The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.
Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty; open thy eyes, and thou shalt be satisfied with bread.
Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
14 It is nothing, it is nothing, saith the buyer: but when he is gone his way, then he boasteth.
Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
15 There is gold, and an abundance of rubies: but the lips of knowledge are a precious jewel.
Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
16 Take his garment that is surety for a stranger: and take a pledge of him for an adulteress.
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
17 Bread of deceit is sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
18 Every purpose is established by counsel: and with good advice make war.
Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
19 He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
20 Whoever curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.
Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
21 An inheritance may be gotten hastily at the beginning; but the end of it shall not be blessed.
Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
22 Say not thou, I will recompense evil; but wait on the LORD, and he shall save thee.
Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
23 Differing weights are an abomination to the LORD; and a false balance is not good.
Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
24 Man’s goings are of the LORD; how can a man then understand his own way?
Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
25 It is a snare to the man who devoureth that which is holy, and after vows to make enquiry.
Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
26 A wise king scattereth the wicked, and bringeth the wheel over them.
Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
27 The spirit of man is the lamp of the LORD, searching all the inward parts of the belly.
Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
28 Mercy and truth preserve the king: and his throne is upheld by mercy.
Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
29 The glory of young men is their strength: and the beauty of old men is the gray head.
Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
30 The blueness of a wound cleanseth away evil: so do stripes the inward parts of the belly.
Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
