Proverbs 28

1 The wicked people run away when no one chases them, but righteous people are as bold as a young lion.

Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.

2 Because of the transgression of a land, it has many rulers, but with a man of understanding and knowledge, it will last a long time.

Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.

3 A poor person who oppresses other poor people is like a beating rain that leaves no food.

Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.

4 Those who forsake the law praise wicked people, but those who keep the law fight against them.

Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.

5 Evil men do not understand justice, but those who seek Yahweh understand everything.

Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.

6 It is better for a poor person who walks in his integrity, than for a rich person who is crooked in his ways.

Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.

7 He who keeps the law is a son who has understanding, but one who is a companion of gluttons shames his father.

Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.

8 The one who makes his fortune by charging too much interest gathers his wealth for another who will have pity on poor people.

Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.

9 If one turns away his ear from hearing the law, even his prayer is detestable.

Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.

10 Whoever misleads the upright into an evil way will fall into his own pit, but the blameless will have a good inheritance.

Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.

11 The rich person may be wise in his own eyes, but a poor person who has understanding will find him out.

Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.

12 When the righteous triumph, there is great glory; but when the wicked arise, people are sought out.

Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.

13 The one who hides his sins will not prosper, but the one who confesses them and forsakes them will be shown mercy.

Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.

14 The one who always lives with reverence is blessed, but whoever hardens his heart will fall into trouble.

Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.

15 Like a roaring lion or a charging bear is a wicked ruler over poor people.

Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.

16 The ruler who lacks understanding is a cruel oppressor, but the one who hates dishonesty will prolong his days.

Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.

17 If a man is guilty because he has shed someone's blood, he will be a fugitive until death and no one will help him.

Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.

18 Whoever walks with integrity will be kept safe, but the one whose way is crooked will suddenly fall.

Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.

19 The one who works his land will have plenty of food, but whoever follows worthless pursuits will have plenty of poverty.

Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.

20 A faithful man will have great blessings, but the one who gets rich quickly will not go unpunished.

Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.

21 It is not good to show partiality, but for a piece of bread a man will do wrong.

Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.

22 A stingy man hurries after riches, but he does not know that poverty will come upon him.

Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.

23 Whoever disciplines someone, afterward will find more favor from him than from the one who flatters him with his tongue.

Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.

24 Whoever robs his father and his mother and says, “That is no sin,” he is the companion of the one who destroys.

Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.

25 A greedy man stirs up conflict, but the one who trusts in Yahweh will prosper.

Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.

26 One who trusts in his own heart is a fool, but whoever walks in wisdom will keep away from danger.

Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.

27 The one who gives to the poor will lack nothing, but whoever closes his eyes to them will receive many curses.

Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.

28 When the wicked arise, people hide themselves; but when they perish, the righteous increase.

Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.