Proverbs 13
1 A wise son hears his father's instruction, but a mocker will not listen to rebuke.
Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
2 From the fruit of his mouth a person enjoys good things, but the appetite of the treacherous is for violence.
Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
3 The one who guards his mouth protects his life, but the one who opens wide his lips will ruin himself.
Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
4 The appetite of lazy people craves but gets nothing, but the appetite of diligent people will be richly satisfied.
Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
5 The righteous person hates lies, but a wicked person makes himself repugnant, and he does what is shameful.
Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
6 Righteousness protects those who are faultless in their path, but wickedness turns away those who commit sin.
Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
7 There is someone who enriches himself, but has nothing at all, and there is someone who gives everything away, yet is truly wealthy.
Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
8 The ransom of a rich man's life is his wealth, but a poor person does not hear a threat.
Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
9 The light of righteous people rejoices, but the lamp of wicked people will be put out.
Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
10 Pride only breeds conflict, but for those who listen to good advice there is wisdom.
Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
11 Wealth dwindles away when there is too much vanity, but the one who makes money by working with his hand will make his money grow.
Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
12 When hope is postponed, it breaks the heart, but a longing fulfilled is a tree of life.
Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
13 Whoever despises instruction brings destruction on himself, but he who respects the commandment will be rewarded.
Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
14 The teaching of a wise person is a fountain of life, turning you away from the snares of death.
Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
15 Good insight wins favor, but the way of the treacherous is never-ending.
Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
16 Prudent people act out of knowledge in every decision, but a fool parades his folly.
Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
17 A wicked messenger falls into trouble, but a faithful envoy brings reconciliation.
Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
18 The one who ignores instruction will have poverty and shame, but honor will come to him who learns from correction.
Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
19 A longing realized is sweet to the appetite, but fools hate to turn away from evil.
Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
20 Walk with wise people and you will be wise, but the companion of fools will suffer harm.
Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
21 Disaster runs after sinners, but righteous people are rewarded with good.
Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
22 A good person leaves an inheritance for his grandchildren, but a sinner's wealth is stored up for the righteous person.
Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
23 An unplowed field owned by the poor could produce much food, but it is swept away by injustice.
Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
24 The one who does not discipline his son hates him, but one who loves his son is careful to instruct him.
Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
25 The righteous person eats until he satisfies his appetite, but the stomach of the wicked is always hungry.
Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.
