Luke 18
1 Then he spoke a parable to them about how they should always pray and not become discouraged,
୧ଜାନାଅ ବିନ୍ତି ଆଡଃ ଭାର୍ସା କା ହୁଡିଙ୍ଗ୍ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ ମେନ୍ତେ ୟୀଶୁ ଆୟାଃ ଚେଲାକକେ ମିଆଁଦ୍ ଜନ୍କା କାଜି ଉଦୁବାଦ୍କଆଏ ।
2 saying, “In a certain city there was a judge who did not fear God and did not respect people.
୨“ଜେତାଏ ସାହାର୍ରେ ମିଆଁଦ୍ ବିଚାର୍ନିଃ ତାଇକେନାଏ, ଇନିଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ କାଏ ବରଆଇ ତାଇକେନା ଚି ହଡ଼କକେ କାଏ ମାନାତିଙ୍ଗ୍କ ତାଇକେନା ।
3 Now there was a widow in that city, and she came often to him, saying, 'Help me get justice against my opponent.'
୩ଆଡଃ ଏନ୍ ସାହାର୍ରେ ମିଆଁଦ୍ ରାଣ୍ଡିକୁଡ଼ି ତାଇକେନାଏ, ଇନିଃ ଏନ୍ ବିଚାର୍ନିଃତାଃ ମଣେଁସା ହିଜୁଃୟାନ୍ତେ, ‘ଆଇଁୟାଃ ବାଇରିକତାଃ ଏତେ ଆଇଙ୍ଗ୍କେ ନ୍ୟାୟ ଏମାଇଙ୍ଗ୍ମେ’ ମେନ୍ତେ ବିନ୍ତିକିୟାଏ ।
4 For a long time he was not willing to help her, but after a while he said to himself, 'Though I do not fear God or respect man,
୪ଇନିଃ ଚିମିନ୍ଦିନ୍ କାଏ ମାନାତିଙ୍ଗ୍କେଦାଃ, ମେନ୍ଦ ତାୟମ୍ତେ, ଆଇଙ୍ଗ୍ ଦ ‘ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ କାଇଙ୍ଗ୍ ବରଆଇତାନା ଚି ହଡ଼କକେ କାଇଙ୍ଗ୍ ମାନାତିଙ୍ଗ୍କତାନା’
5 yet because this widow causes me trouble, I will help her get justice, so that she does not wear me out by her constant coming.'”
୫ଏନ୍ରେୟ ନେ ରାଣ୍ଡିକୁଡ଼ି ବିତ୍ଲାଇଙ୍ଗ୍ ତାନାଏ, ଏନାତେ ଆଇଙ୍ଗ୍ ଇନିୟାଃ ଚେତାନ୍ରେ ହବାକାନ୍ କା ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ କାମି ନାଙ୍ଗ୍ ନ୍ୟାୟ ରିକାଏୟାଇଙ୍ଗ୍ ଆଡଃ ଆଇଙ୍ଗ୍ ଇନିୟାଃ ଗହରାଅ ଆୟୁମେଆଇଙ୍ଗ୍, କା'ରେଦ ଇନିଃ ଜାନାଅ ଜାନାଅ ହିଜୁଃକେଦ୍ତେ ହାଏରାନିଆଁ ମେନ୍ତେ ଆୟାଃ ମନ୍ରେ କାଜିକେଦାଏ ।”
6 Then the Lord said, “Listen to what the unjust judge says.
୬ଆଡଃ ପ୍ରାଭୁ କାଜିକେଦାଏ, “ଏନ୍ ଏତ୍କାନ୍ ବିଚାର୍ନିଃ ଚିକ୍ନାଃ କାଜିକେଦାଏ ଏନା ଆୟୁମେପେ ।
7 Now will not God also bring justice to his chosen ones who cry out to him day and night? Will he delay long over them?
୭ଆଡଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ନିଦାସିଙ୍ଗି ହାକାଅଇତାନ୍ ଆୟାଃ ସାଲାକାନ୍କଆଃ ନାଙ୍ଗ୍ ଥିମ୍ବାସାମାଏ ସାହାତିଙ୍ଗ୍ରେହ ଚିୟାଃ ନ୍ୟାୟ କାଏ ରୁହାଡ଼ାକଆ?
8 I say to you that he will bring justice to them speedily. Even so, when the Son of Man comes, will he indeed find faith on the earth?”
୮ଆଇଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ କାଜିପେତାନାଇଙ୍ଗ୍, ଇନିଃ ଇନ୍କୁରେ ହବାକାନ୍ ଏତ୍କାନ୍ କାଜିକ ସାଙ୍ଗିନେ ନାଙ୍ଗ୍ ଜାଲ୍ଦିଗି ନ୍ୟାୟ ଏମ୍ରୁହାଡ଼ାକଆଏ । ଏନ୍ରେୟ, ମାନୱାହନ୍ ହିଜୁଃଇମ୍ତା, ଚିୟାଃ ଅତେରେ ବିଶ୍ୱାସ୍ ନାମେୟାଏ?”
9 Then he also spoke this parable to some who were persuaded in themselves that they were righteous and who despised other people,
୯ଆବୁ ଧାର୍ମାନ୍ଗିୟାଃବୁ ମେନ୍ତେ ଆକରେ ଭାର୍ସାଏତାନ୍ ଆଡଃ ଏଟାଃକକେ ହିଲାଙ୍ଗ୍କତାନ୍, ଚିମିନ୍ ହଡ଼କ ନାଗେନ୍ତେ ୟୀଶୁ ନେ ଜନ୍କା କାଜି କାଜିୟାଦ୍କଆଏ ।
10 “Two men went up into the temple to pray—the one was a Pharisee and the other was a tax collector.
୧୦“ବାର୍ହଡ଼୍ ମାନ୍ଦିର୍ ଅଡ଼ାଃତେ ବିନ୍ତିତେକିନ୍ ସେନଃୟାନା, ମିଆଁଦ୍ନିଃ ଫାରୁଶୀ ଆଡଃ ଏଟାଃନିଃ ମାଲ୍ହାରମ୍ନିଃ ।
11 The Pharisee stood and prayed these things about himself, 'God, I thank you that I am not like other people—robbers, unrighteous people, adulterers—or even like this tax collector.
୧୧“ଫାରୁଶୀ ଆତମ୍ରେ ତିଙ୍ଗୁୟାନ୍ତେ ବିନ୍ତିକେଦାଏ, ‘ହେ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍, ଆଇଙ୍ଗ୍ ଏଟାଃ ହଡ଼କଲେକା ନାହାଁଲାଇଙ୍ଗ୍, ଇନ୍କୁଦ ରେଃକ୍ନିଃକ, ଏତ୍କାନ୍କାମିକ, ଆପାଙ୍ଗିର୍କ ତାନ୍କୁ ଆଡଃ ନେ ମାଲ୍ହାରମ୍ନିଃ ଲେକାହ ନାହାଁଲାଇଙ୍ଗ୍ ।
12 I fast two times every week. I give tithes of all that I get.'
୧୨ଆଇଙ୍ଗ୍ ହାପ୍ତାରେ ବାର୍ସାଇଙ୍ଗ୍ କାଟାବ୍ତାନା ଆଡଃ ଗଟା କାମିୟାକାଦ୍ରେୟାଃ ଗେଲ୍ହିସା ହାନାଟିଙ୍ଗ୍ ଏମ୍ତାନାଇଙ୍ଗ୍ ।’
13 But the tax collector, standing at a distance, would not even lift up his eyes to heaven, but hit his breast, saying, 'God, have mercy on me, a sinner.'
୧୩“ଆଡଃ ମାଲ୍ହାରମ୍ନିଃ ସାଙ୍ଗିନ୍ରେ ତିଙ୍ଗୁୟାନ୍ତେ ସିର୍ମାସାଃତେ ସାଙ୍ଗିଲ୍ ନାଙ୍ଗ୍ କାଏ ସାହାଁସ୍କେଦା ମେନ୍ଦ ଆୟାଃ କୁଡ଼ାମ୍ ଥାପ୍ଡ଼ିତାନ୍ଲଃ କାଜିକେଦାଏ, ‘ହେ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ଆଇଙ୍ଗ୍ ପାପି ତାନିଙ୍ଗ୍ ଲିବୁଆଇଙ୍ଗ୍ମେଁ ।’”
14 I say to you, this man went back down to his house justified rather than the other, because everyone who exalts himself will be humbled, but everyone who humbles himself will be exalted.”
୧୪ଏନ୍ତେ ୟୀଶୁ କାଜିକେଦାଏ, “ଆଇଙ୍ଗ୍ କାଜିୟାପେ ତାନାଇଙ୍ଗ୍, ମାଲ୍ହାରମ୍ନିଃ ଫାରୁଶୀଏତେ ଆଦ୍କା ଧାର୍ମାନ୍ ମେନ୍ତେ ଲେକାୟାନା ଆଡଃ ଅଡ଼ାଃତେ ସେନଃୟାନା । ଜେତାଏ ମାରାଙ୍ଗ୍ୟେଁନ୍ନିଃଦ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ୟଁଃଆଏ ଆଡଃ ଜେତାଏ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ୟଃଁନିଃଦ ମାରାଙ୍ଗ୍ଆଁଃଏ ।”
15 The people were also bringing to him their infants so that he might touch them, but when the disciples saw it, they rebuked them.
୧୫ଆଡଃ ୟୀଶୁ ସିଟିଆ ହନ୍କକେ ଜୁଟିଦ୍କକାଏ ମେନ୍ତେ ହଡ଼କ ଇନ୍କୁକେ ଇନିଃତାଃ ଆଉକେଦ୍କଆକ, ମେନ୍ଦ ଚେଲାକ ନେଆଁଁ ନେଲ୍କେଦ୍ତେକ ମାରାଙ୍ଗ୍ମଚାକେଦ୍କଆ ।
16 But Jesus called them to him, saying, “Permit the little children to come to me, and do not forbid them. For the kingdom of God belongs to such ones.
୧୬ମେନ୍ଦ ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ ଆୟାଃତାଃ ହାକାଅକେଦ୍ତେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ହୁପ୍ଡିଙ୍ଗ୍ ହନ୍କକେ ଆଇଙ୍ଗ୍ତାଃ ହିଜୁଃରିକାକପେ ଆଡଃ ଇନ୍କୁକେ ଆଲ୍ପେ ରୁହାଡ଼୍କଆ, ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ରାଇଜ୍ଦ ନେ'ଲେକାନ୍କଆଃଗିଆଃ ।
17 Truly I say to you, whoever will not receive the kingdom of God like a child will definitely not enter it.”
୧୭ଆଇଙ୍ଗ୍ ସାର୍ତିଗିଙ୍ଗ୍ କାଜିୟାପେତାନା, ଜେତାଏ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ରାଇଜ୍କେ, ହୁଡିଙ୍ଗ୍ହନ୍ ଲେକା କାଏ ତେଲାଏରେଦ ଇନିଃ ଜେତାଲେକାତେ ଏନାରେ କାଏ ବଲଆ ।”
18 A certain ruler asked him, saying, “Good teacher, what must I do to inherit eternal life?” (aiōnios g166)
୧୮ଆଡଃ ମିଆଁଦ୍ ହାକିମ୍ ୟୀଶୁକେ କୁଲିକିୟାଏ, “ଏ ବୁଗିନ୍ ଇତୁନିଃ, ଜାନାଅ ଜୀଦାନ୍ ନାମେ ନାଗେନ୍ତେ ଚିନାଃଇଙ୍ଗ୍ ଚିକାୟା?” (aiōnios g166)
19 Jesus said to him, “Why do you call me good? No one is good, except God alone.
୧୯ୟୀଶୁ କୁଲିକିୟାଏ, “ଆମ୍ ଚିନାଃମେନ୍ତେ ଆଇଙ୍ଗ୍କେ ବୁଗିନ୍ ମେନ୍ତେମ୍ କାଜିଇଙ୍ଗ୍ତାନା? ମିଆଁଦ୍ନିଃ ଏସ୍କାର୍ ବୁଗିନାଏଃ ଇନିଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ତାନିଃ ଆଡଃ ଜେତାଏକାହା ।
20 You know the commandments—do not commit adultery, do not kill, do not steal, do not testify falsely, honor your father and mother.”
୨୦ଆମ୍ ଆନ୍ଚୁମ୍ ସାରିତାନା, ‘ଆଲମ୍ ଆପାଙ୍ଗିର୍ରାଃ, ଆଲମ୍ ଗଗଏୟାଃ, ଆଲମ୍ କୁମ୍ବୁଡ଼ୁଇୟା, ହସଡ଼ଗାୱା ଆଲମାଃ, ଏଙ୍ଗା ଆପୁ କିନ୍କେ ମାନାତିଙ୍ଗ୍କିନ୍ମେ ।’”
21 The ruler said, “All these things I have obeyed from the time I was a youth.”
୨୧ଇନିଃ କାଜିରୁହାଡ଼୍କିୟାଏ, “ନେ ସବେନ୍ ଆନ୍ଚୁ ମିଦ୍ସିଟିଆଏତେଇଙ୍ଗ୍ ମାନାତିଙ୍ଗ୍ ଆଉକାଦା ।”
22 When Jesus heard that, he said to him, “One thing you still lack. You must sell all that you have and distribute it to the poor, and you will have treasure in heaven—and come, follow me.”
୨୨ୟୀଶୁ ନେଆଁଁ ଆୟୁମ୍କେଦ୍ତେ ଇନିଃକେ କାଜିକିୟାଏ, “ନାହାଃଁହଁ ମିଆଁଦ୍ କାଜିତେମ୍ ଜାଞ୍ଜିଆକାନାଃ, ଜୁ ଆମ୍ ଆମାଃ ସବେନାଃ ଆଖ୍ରିଙ୍ଗ୍କେଦ୍ତେ ଏନା ରେଙ୍ଗେଃତାନ୍କକେ ଏମାକମେ, ଏନ୍ତେ ସିର୍ମାରେ ଖୁର୍ଜିମ୍ ନାମେୟା ଆଡଃ ହିଜୁଃକେଦ୍ତେ ଅତଙ୍ଗ୍ଇଙ୍ଗ୍ମେ ।”
23 But when the ruler heard these things, he became extremely sad, for he was very rich.
୨୩ମେନ୍ଦ ନେ କାଜି ଆୟୁମ୍କେଦ୍ତେ ଇନିଃଦ ପୁରାଃଗି ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଜୀଉୟାନାଏ, ଚିୟାଃଚି ଇନିଃଦ ପୁରାଃଗି କିସାଁଣ୍ ତାଇକେନାଏ ।
24 Then Jesus, seeing him, became very sad and said, “How difficult it is for those who are rich to enter the kingdom of God!
୨୪ୟୀଶୁ ଇନିଃକେ ପୁରାଃ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଜୀଉକାନ୍ ନେଲ୍କିଃତେ କାଜିକେଦାଏ, “ଅକନ୍ ହଡ଼କଆଃ ଟାକା ପାଏସା ମେନାଃ, ଏନ୍ କିସାଁଣ୍ ହଡ଼କନାଙ୍ଗ୍ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ରାଇଜ୍ରେ ବଲଃ ପୁରାଃଗି ହାମ୍ୱାଲାଃ ।
25 For it is easier for a camel to go through a needle's eye, than for a rich person to enter the kingdom of God.”
୨୫କିସାଁଣ୍ ହଡ଼ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ରାଇଜ୍ରେ ବଲଏତେ ସୁଇ ଉଣ୍ଡୁଃତେ ଉଁଟ୍ ପାରମଃତେୟାଃ ରାୱାଲାଃ ମେତାଦ୍କଆଏ ।”
26 Those hearing it said, “Then who can be saved?”
୨୬ଆଡଃ ନେଆଁଁ ଆୟୁମ୍ତାନ୍କ ମେନ୍କେଦାଃ, “ତାବ୍ଦ ଅକଏ ଜୀଉବାଞ୍ଚାଅ ନାମ୍ ଦାଡ଼ିୟାଏ ।”
27 Jesus answered, “The things which are impossible with people are possible with God.”
୨୭ମେନ୍ଦ ୟୀଶୁ କାଜିକିୟାଏ, “ହଡ଼କତେ କା ହବାଦାଡ଼ିୟଃ କାଜି ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ତେ ହବାଦାଡ଼ିୟଆଃ ।”
28 Peter said, “Well, we have left everything that is our own and have followed you.”
୨୮ପାତ୍ରାସ୍ କାଜିକିୟାଏ, “ନେଲେମେ, ଆଲେଦ ସବେନାଃ ବାଗିକେଦ୍ତେ ଆମ୍କେଲେ ଅତଙ୍ଗ୍କେଦ୍ମେୟାଁ ।”
29 Jesus then said to them, “Truly, I say to you that there is no one who has left house, or wife, or brothers, or parents, or children, for the sake of the kingdom of God,
୨୯ଆଡଃ ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ସାର୍ତିଗିଙ୍ଗ୍ କାଜିୟାପେତାନା ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ରାଇଜ୍ ନାଗେନ୍ତେ ଆପ୍ନାଃ ଅଡ଼ାଃ ଚାଏ କୁଡ଼ି ଚାଏ ହାଗା ଚାଏ ଏଙ୍ଗା ଆପୁକ ଚାଏ ହନ୍କକେ ବାଗିକାଦ୍ ସବେନ୍ ହଡ଼କ,
31 After he gathered the twelve to himself, he said to them, “See, we are going up to Jerusalem, and all the things that have been written by the prophets about the Son of Man will be accomplished.
୩୧ୟୀଶୁ ଗେଲ୍ବାର୍ ଚେଲାକକେ ଗେନାତେ ଇଦିକେଦ୍ତେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ନେଲେପେ ଆବୁ ଯୀରୁଶାଲେମ୍ତେବୁ ସେନଃତାନା ଆଡଃ ମାନୱାହନ୍ଆଃ ବିଷାଏରେ ନାବୀକ ଅଲାକାଦ୍ ସବେନାଃ ପୁରାଅଆଃ ।
32 For he will be given over to the Gentiles, and will be mocked, and shamefully treated, and spit upon.
୩୨ଇନିଃ ସାଅଁସାର୍ ହଡ଼କଆଃ ତିଃଇରେ ଏମଃଆଏ । ଇନ୍କୁ ଇନିଃକେକ ଲାନ୍ଦାଇୟା, ହିଲାଙ୍ଗ୍ଇଁୟା, ଆଡଃକ ବେଜିୟା ।
33 After whipping him, they will kill him, and on the third day he will rise again.”
୩୩ହାଁଣ୍ସାଇୟା ଆଡଃକ ଗଜିୟା, ଇନିଃ ଆପି ମାହାଁରେ ଜୀଉବିରିଦାଏ ।”
34 They understood none of these things, and this word was hidden from them, and they did not understand the things that were said.
୩୪ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ନେ କାଜିକ ଜେତ୍ନାଃ କାକ ମୁଣ୍ଡିକେଦାଃ, ନେ କାଜି ଇନ୍କୁଆଃ ଆୟାର୍ରେ ଉକୁଆକାନ୍ ତାଇକେନା, ଆଡଃ ଇନ୍କୁ କାଜିୟାକାନ୍ତେୟାଃ କାକ ଆଟ୍କାର୍କେଦାଃ ।
35 It came about that, as Jesus approached Jericho, a certain blind man was sitting by the road begging,
୩୫ୟୀଶୁ ଯିରିହୋ ସାହାର୍ତେ ସେଟେର୍ତାନ୍ ତାଇକେନ୍ରେ ମିଆଁଦ୍ କାଣାଁକାନ୍ ହଡ଼ ହରାଗେନାରେ ଦୁବ୍କେଦ୍ତେ କଏଁ ତାନାଏ ତାଇକେନା ।
36 and hearing a crowd going by, he asked what was happening.
୩୬ଆଡଃ ପୁରାଃ ହଡ଼କ ସେନ୍ପାରମଃତାନ୍ ଆୟୁମ୍କେଦ୍କଚି, “ନେଆଁଁ ଚିକ୍ନାଃ ହବାଅଃତାନାଃ” ମେନ୍ତେ କୁଲିକେଦ୍କଆଏ ।
37 They told him that Jesus of Nazareth was passing by.
୩୭“ନାଜ୍ରେତ୍ରେନ୍ ୟୀଶୁ ପାରମଃତାନାଏ” ମେନ୍ତେକ ଉଦୁବ୍କିୟା ।
38 So the blind man cried out, saying, “Jesus, Son of David, have mercy on me.”
୩୮ଏନ୍ତେ ଇନିଃ “ହେ ୟୀଶୁ, ହେ ଦାଉଦ୍ଆଃ ହନ୍ ଲିବୁଆଇଙ୍ଗ୍ମେଁ” ମେନ୍ତେ କାଉରିକେଦାଏ ।
39 The ones who were walking ahead rebuked the blind man, telling him to be quiet. But he cried out all the more, “Son of David, have mercy on me.”
୩୯ଆୟାରାକାନ୍କ ହାପାନ୍ମେ ମେନ୍ତେକ ମାରାଙ୍ଗ୍ମଚାକିୟାଃ, ମେନ୍ଦ ଇନିଃ, “ହେ ଦାଉଦ୍ଆଃ ହନ୍ ଦାୟାଇଙ୍ଗ୍ମେ” ମେନ୍ତେ ଆଡଃଗି ହାକାଅକିୟାଏ ।
40 Jesus stood still and commanded that the man be brought to him. Then when the blind man was near, Jesus asked him,
୪୦ୟୀଶୁ ତିଙ୍ଗୁୟାନ୍ତେ ଇନିଃକେ ଆଇଙ୍ଗ୍ତାଃ ଆଉୱିପେ ମେନ୍ତେ ଆଚୁକେଦ୍କଆ ଆଡଃ ନାଡ଼େଃୟାନ୍ଚି କୁଲିକିୟାଏ,
41 “What do you want me to do for you?” He said, “Lord, I want to receive my sight.”
୪୧“ଆମ୍ ଚିନାଃମ୍ ଆସିତାନା, ଆଇଙ୍ଗ୍ ଆମାଃ ନାଙ୍ଗ୍ ଚିନାଃଇଙ୍ଗ୍ ଚିକାୟା ମେନ୍ତେମ୍ ସାନାଙ୍ଗ୍ତାନା” ମେନ୍ତେ କୁଲିକିୟାଏ । ଇନିଃ କାଜିକିୟାଏ, “ହେ ପ୍ରାଭୁ, ମେଦ୍ତାଇଙ୍ଗ୍ ଆଡଃମିସା ନେଲ୍ ଦାଡ଼ିକା ।”
42 Jesus said to him, “Receive your sight. Your faith has healed you.”
୪୨ୟୀଶୁ କାଜିକିୟାଏ, “ତାବ୍ଦ ମେଦ୍ତାମ୍ ନାମ୍ଜମେମେଁ; ଆମାଃ ବିଶ୍ୱାସ୍ ଆମ୍କେ ବୁଗିକେଦ୍ମେୟାଏ ।”
43 Immediately he received his sight and followed him, glorifying God. All the people, when they saw this, gave praise to God.
୪୩ଆଡଃ ଇମ୍ତାଙ୍ଗ୍ଗି ଇନିଃ ନେଲ୍ ଦାଡ଼ିକେଦାଏ, ଆଡଃ ୟୀଶୁକେ ଅତଙ୍ଗ୍ଇଁତାନ୍ଲଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ ମାରାଙ୍ଗ୍କିୟାଏ ଆଡଃ ସବେନ୍ ହଡ଼କ ନେଆଁଁ ନେଲ୍କେଦ୍ତେ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ ମାନାରାଙ୍ଗ୍କିୟାଃକ ।
