1 Kings 22
1 Three years passed without war between Aram and Israel.
Ug sila nagpadayon nga walay gubat totolo ka tuig sa taliwala sa Siria ug Israel.
2 Then it came about that in the third year, Jehoshaphat the king of Judah went down to the king of Israel.
Ug nahitabo sa ikatolo ka tuig, nga si Josaphat ang hari sa Juda milugsong ngadto sa hari sa Israel.
3 Now the king of Israel had said to his servants, “Do you know that Ramoth Gilead is ours, but that we are doing nothing to take it from the hand of the king of Aram?”
Ug ang hari sa Israel miingon sa iyang mga sulogoon: Nahibalo ba kamo nga ang Ramoth sa Galaad ato, ug kita nanagpakahilum, ug kini wala kuhaa nato gikan sa kamot sa hari sa Siria?
4 So he said to Jehoshaphat, “Will you go with me to war at Ramoth Gilead?” Jehoshaphat replied to the king of Israel, “I am like you, my people are like your people, and my horses are like your horses.”
Ug siya miingon kang Josaphat: Mouban ka kanako ngadto sa gubat batok sa Ramoth sa Galaad? Ug si Josaphat miingon sa hari sa Israel: Ako ingon man ikaw, ang akong katawohan ingon man ang imong katawohan, ang akong mga kabayo ingon man ang imong mga kabayo.
5 Jehoshaphat said to the king of Israel, “Please seek direction from the word of Yahweh for what you should do first.”
Ug si Josaphat miingon sa hari sa Israel: Mangutana ka una, ako nagahangyo kanimo, sa pulong ni Jehova.
6 Then the king of Israel gathered the prophets together, four hundred men, and said to them, “Should I go to Ramoth Gilead to battle, or should I not?” They said, “Attack, for the Lord will give it into the hand of the king.”
Unya ang hari sa Israel nagtigum sa mga manalagna, nga duolan sa upat ka gatus ka tawo, ug miingon kanila: Moadto ba ako batok sa Ramoth sa Galaad sa pagpakiggubat, kun biyaan ko ba kini? Ug sila miingon: Tumungas ka; kay ang Ginoo magatugyan niini sa kamot sa hari.
7 But Jehoshaphat said, “Is there not here yet another prophet of Yahweh from whom we might seek advice?”
Apan si Josaphat miingon: Wala bay lain nga manalagna ni Jehova gawas niini, aron makapangutana kita kaniya?
8 The king of Israel said to Jehoshaphat, “There is still one man by whom we may seek advice from Yahweh to help, Micaiah son of Imlah, but I hate him because he does not prophesy anything good about me, but only hardships.” But Jehoshaphat said, “May the king not say that.”
Ug ang hari sa Israel miingon kang Josaphat: Ania pay usa ka tawo nga pinaagi kaniya makapangutana kita mahitungod kang Jehova nga mao si Micheas: anak nga lalake ni Imla: apan ako nagadumot kaniya; kay siya wala magpanagna ug maayo mahitungod kanako, kondili sa dautan. Ug si Josaphat miingon: Dili unta magsulti ang hari sa ingon.
9 Then the king of Israel called an officer and commanded, “Bring Micaiah son of Imlah, right away.”
Unya ang hari sa Israel mitawag ug usa ka punoan, ug miingon: Kuhaa pagdali si Micheas, ang anak nga lalake ni Imla.
10 Now Ahab the king of Israel and Jehoshaphat the king of Judah were sitting each on a throne, clothed in their robes, in an open place at the entrance of the gate of Samaria, and all the prophets were prophesying before them.
Karon ang hari sa Israel ug si Josaphat, ang hari sa Juda, nanaglingkod ang tagsatagsa sa iyang trono, nga nanagsul-ob sa ilang bisti nga harianon, sa usa ka dapit nga dayag sa usa ka tugkaran sa pultahan sa Samaria; ug ang tanang mga manalagna sa ilang atubangan.
11 Zedekiah son of Kenaanah made himself horns of iron and said, “Yahweh says this: 'With these you will push the Arameans until they are consumed.'”
Ug si Sedechias ang anak nga lalake ni Chanaana naghimo alang kaniya sa mga sungay nga puthaw, ug miingon: Kini mao ang gipamulong ni Jehova: Uban niini pagasungayon mo ang mga Sirianhon, hangtud nga sila maut-ut.
12 Then all the prophets prophesied the same, saying, “Attack Ramoth Gilead and win, for Yahweh has given it into the hand of the king.”
Ug ang tanang mga manalagna nanagpanagna sa ingon, nga nanag-ingon: Tumungas ka ngadto sa Ramoth sa Galaad, ug pagmauswagon ka; kay si Jehova magatugyan niana sa kamot sa hari.
13 The messenger who went to call Micaiah spoke to him, saying, “Now look, the words of the prophets declare good things to the king with one mouth. Please let your word be like one of them and say good things.”
Ug ang sulogoon nga miadto sa pagtawag kang Micheas misulti kaniya, nga nagaingon: Tan-awa karon, ang mga pulong sa mga manalagna nagpadayag sa maayo alang sa hari sa usa ka baba lamang: himoa ang imong pulong ako nagahangyo kanimo, nga mamaingon sa pulong sa usa kanila, ug magsulti ka ug maayo.
14 Micaiah replied, “As Yahweh lives, it is what Yahweh says to me that I will say.”
Ug si Micheas miingon: Ingon nga si Jehova buhi, unsay igasulti ni Jehova kanako, kini maoy akong igasulti.
15 When he came to the king, the king said to him, “Micaiah, should we go to Ramoth Gilead for battle, or not?” Micaiah answered him, “Attack and win. Yahweh will give it into the hand of the king.”
Ug sa paghiadto niya sa hari, ang hari miingon kaniya: Micheas, moadto ba kami sa Ramoth sa Galaad sa pagpakiggubat, kun biyaan ba lamang namo kini? Ug siya mitubag: Tumungas kamo ug magmauswagon; ug si Jehova magahatag niana sa kamot sa hari.
16 Then the king said to him, “How many times must I require you to swear to tell me nothing but the truth in the name of Yahweh?”
Ug ang hari miingon kaniya: Nakapila ba nga ikaw gipapanumpa ko nga magsulti ka sa lunsay matuod kanako sa ngalan ni Jehova?
17 So Micaiah said, “I saw all Israel scattered to the mountains, like sheep who have no shepherd, and Yahweh said, 'These have no shepherd. Let every man return to his house in peace.'”
Ug siya miingon: Nakita ko ang tibook Israel nga nagtibulaag sa ibabaw sa mga kabukiran, sama sa mga carnero nga walay magbalantay: si Jehova miingon: Kini walay agalon; papaulia silang tagsatagsa sa iyang balay sa pakigdait.
18 So the king of Israel said to Jehoshaphat, “Did I not tell you that he would not prophesy good concerning me, but only disaster?”
Ug ang hari sa Israel miingon kang Josaphat: Wala ba ako magsugilon kanimo nga siya dili buot magatagna sa maayo mahitungod kanako, kondili sa dautan?
19 Then Micaiah said, “Therefore hear the word of Yahweh: I saw Yahweh sitting on his throne, and all the host of heaven were standing by him on his right hand and on his left.
Ug si Micheas miingon: Busa mamati ka sa pulong ni Jehova: nakita ko si Jehova nga nagalingkod sa iyang trono, ug ang tanang panon sa langit nanagtindog tupad kaniya sa iyang too ug sa iyang wala.
20 Yahweh said, 'Who will entice Ahab, so that he may go up and fall at Ramoth Gilead?' One of them said this and another one said that.
Ug si Jehova miingon: Kinsa ang magahaylo kang Achab, aron moadto ug molumpag sa Ramoth sa Galaad? Ug ang usa namulong niining paagiha; ug ang lain namulong nianang paagiha.
21 Then a spirit came forward, stood before Yahweh, and said, 'I will entice him.' Yahweh said to him, 'How?'
Ug may migula nga usa ka espiritu, ug mitindog sa atubangan ni Jehova ug miingon: Ako maoy mohaylo kaniya.
22 The spirit replied, 'I will go out and be a lying spirit in the mouth of all his prophets.' Yahweh replied, 'You will entice him, and you will also be successful. Go now and do so.'
Ug si Jehova miingon kaniya: Sa unsang paagi? Ug siya miingon: Ako moadto, ug magpakabakakon nga espiritu sa baba sa tanan sa iyang mga manalagna. Ug siya miingon: Ikaw mohaylo kaniya, ug makadaug usab: lumakaw ka, ug buhata ang ingon.
23 Now see, Yahweh has put a lying spirit in the mouth of all these prophets of yours, and Yahweh has decreed disaster for you.”
Karon tungod niini, ania karon, si Jehova nagbutang ug usa ka bakakong espiritu sa baba sa tanan niining imong mga manalagna; ug si Jehova namulong sa kadautan mahitungod kanimo.
24 Then Zedekiah son of Kenaanah, came up, slapped Micaiah on the cheek, and said, “Which way did the Spirit of Yahweh take to go from me to speak to you?”
Unya si Sedechias ang anak nga lalake ni Chanaana miduol, ug gisagpa si Micheas sa aping, ug miingon: Diin nga dalana moadto ang Espiritu ni Jehova gikan kanako sa pagsulti kanimo?
25 Micaiah said, “Look, you will see on that day when you will go to hide in an inner room.”
Ug si Micheas miingon: Ania karon, makita mo ra niadtong adlawa, sa diha nga ikaw moadto sa kinahilitan nga mga lawak sa pagtago sa imong kaugalingon.
26 The king of Israel said to his servant, “Seize Micaiah and take him to Amon, the governor of the city, and to Joash, my son.
Ug ang hari sa Israel miingon: Kuhaa si Micheas, ug dad-a siya ngadto kang Ammon, ang gobernador sa ciudad, ug kang Joas, ang anak nga lalake sa hari;
27 Say to him, 'The king says, Put this man in prison and feed him with only a little bread and only a little water, until I come safely.'”
Ug ingna: Kini mao ang gipamulong sa hari: Ibutang kining tawohana sa bilanggoan, ug pakan-a siya sa tinapay sa kasakit ug tubig sa kasakit, hangtud nga ako makaanha sa pakigdait.
28 Then Micaiah said, “If you return safely, then Yahweh has not spoken by me.” Then he added, “Listen to this, all you people.”
Ug si Micheas miingon: Kong ikaw mobalik gayud sa kalinaw, si Jehova wala magsulti pinaagi kanako. Ug siya miingon: Pamati kamo, mga katawohan, kamong tanan.
29 So Ahab, the king of Israel, and Jehoshaphat, the king of Judah, went up to Ramoth Gilead.
Busa ang hari sa Israel ug si Josaphat, ang hari sa Juda, mitungas ngadto sa Ramoth sa Galaad.
30 The king of Israel said to Jehoshaphat, “I will disguise myself and go into the battle, but you put on your royal robes.” So the king of Israel disguised himself and went into the battle.
Ug ang hari sa Israel miingon kang Josaphat: Ako magatakuban sa akong kaugalingon, ug moadto sa gubat; apan magsul-ob ikaw sa imong mga bisti nga harianon. Ug ang hari sa Israel nagtakuban sa iyang kaugalingon ug miadto sa gubat.
31 Now the king of Aram had commanded the thirty-two captains of his chariots, saying, “Do not attack unimportant or important soldiers. Instead, attack only the king of Israel.”
Karon ang hari sa Siria nagsugo sa katloan ug duha ka mga capitan sa iyang mga carro, nga nagaingon: Ayaw pagpakig-away batok sa diyutay bisan sa daku, gawas lamang sa hari sa Israel.
32 It came about that when the captains of the chariots saw Jehoshaphat they said, “Surely that is the king of Israel.” They turned to attack him, so Jehoshaphat cried out.
Ug nahitabo sa pagkakita sa mga capitan sa mga carro ni Josaphat nga sila miingon: Sa pagkatinuod kini mao ang hari sa Israel; ug sila mingtipas aron sa pagpakig-away batok kaniya: ug si Josaphat misinggit.
33 It came about that when the commanders of the chariots saw that it was not the king of Israel, they turned back from pursuing him.
Ug nahitabo sa pagkakita sa mga capitan sa mga carro nga kadto dili diya hari sa Israel, sila mingbalik gikan sa paglutos kaniya.
34 But a certain man drew his bow at random and shot the king of Israel between the joints of his armor. Then Ahab said to the driver of his chariot, “Turn around and carry me out of the battle, for I am badly wounded.”
Ug may usa ka tawo nga mingpana sa iyang pana nga dili tinuyo, ug naigo ang hari sa Israel sa taliwala sa sinumpayan sa salokot: busa siya miingon sa cochero sa iyang carro: Pabalika ang imong kamot, ug dad-a ako gawas sa panon; kay daku ang akong pagkasamad.
35 The battle grew worse that day and the king was held up in his chariot facing the Arameans. He died in the evening. The blood ran out from his wound into the bottom of the chariot.
Ug ang gubat mikusog niadtong adlawa: ug ang hari gibilin sa iyang carro atbang sa mga Sirianhon, ug namatay sa pagkagabii; ug ang dugo miagay gikan sa samad ngadto sa ilalum sa carro
36 Then about the time the sun was going down, a cry went up throughout the army, saying, “Every man should go back to his city; and every man should go back to his region!”
Ug dihay usa ka singgit gikan sa tibook nga panon sa hapit na mosalop ang adlaw, nga nagaingon: Tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang ciudad, ug tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang yuta.
37 So King Ahab died and was brought to Samaria, and they buried him in Samaria.
Busa ang hari namatay, ug gidala ngadto sa Samaria; ug ilang gilubong ang hari didto sa Samaria.
38 They washed the chariot by the pool of Samaria, and the dogs licked up his blood (this was where the prostitutes bathed), just as the word of Yahweh had declared.
Ug ilang gihugasan ang carro didto sa linaw sa Samaria; ug ang mga iro nanagtila sa iyang dugo (karon ang mga bigaon nanagpanghugas sa ilang kaugalingon didto); sumala sa pulong ni Jehova nga iyang gipamulong.
39 As for the other matters concerning Ahab, all that he did, the ivory house that he built, and all the cities that he built, are they not written in the book of the events of the kings of Israel?
Karon ang nahabilin sa mga buhat ni Achab, ug ang tanan nga iyang gibuhat, ug ang balay nga garing nga iyang gitukod, ug ang tanang mga ciudad nga iyang gitukod, wala ba sila mahisulat sa basahon sa mga Cronicas sa mga hari sa Israel?
40 So Ahab slept with his ancestors, and Ahaziah his son became king in his place.
Busa si Achab natulog uban sa iyang mga amahan; ug si Ochozias nga iyang anak nga lalake mihari nga ilis kaniya.
41 Then Jehoshaphat son of Asa began to reign over Judah in the fourth year of Ahab king of Israel.
Ug si Josaphat ang anak nga lalake ni Asa nagsugod sa paghari sa Juda sa ikaupat ka tuig ni Achab, hari sa Israel.
42 Jehoshaphat was thirty-five years old when he began to reign, and he reigned in Jerusalem twenty-five years. His mother's name was Azubah, the daughter of Shilhi.
Si Josaphat may katloan ug lima ka tuig ang panuigon sa pagsugod niya paghari; ug siya naghari sulod sa kaluhaan ug lima ka tuig sa Jerusalem. Ug ang ngalan sa iyang inahan mao si Azuba, ang anak nga babaye Silai.
43 He walked in the ways of Asa, his father; he did not turn away from them; he did what was right in the eyes of Yahweh. Yet the high places were not taken away. The people were still sacrificing and burning incense on the high places.
Ug siya naglakat sa tanang dalan ni Asa nga iyang amahan; siya wala tumipas gikan niana, nga nagabuhat sa matarung diha sa mga mata ni Jehova: apan ang mga hatag-as nga dapit wala makuha; ang katawohan nanghalad pa gayud ug nanagsunog sa incienso diha sa hatag-as nga mga dapit.
44 Jehoshaphat made peace with the king of Israel.
Ug si Josaphat nakigdait sa hari sa Israel.
45 As for the other matters concerning Jehoshaphat, and the might that he showed, and how he waged war, are they not written in the book of the events of the kings of Judah?
Karon ang uban nga mga buhat ni Josaphat, ug ang iyang gahum nga iyang gipakita, ug giunsa niya paggubat, wala ba sila mahisulat sa basahon sa mga Cronicas sa mga hari sa Juda?
46 He removed from the land the rest of the cultic prostitutes who had remained in the days of his father Asa.
Ug ang nahibilin sa mga sodomhanon, nga napabilin sa mga adlaw sa iyang amahan nga si Asa, iyang gipapahawa gikan sa yuta.
47 There was no king in Edom, but a deputy ruled there.
Ug walay hari sa Edom: usa ka gobernador maoy hari.
48 Jehoshaphat built oceangoing ships; they were to go to Ophir for gold, but they did not go because the ships were wrecked at Ezion Geber.
Si Josaphat naghimo ug mga sakayan sa Tarsis aron sa pag-adto sa Ophir tungod sa bulawan: apan wala sila moadto; kay ang mga sakayan nangadugmok didto sa Ezion-geber.
49 Then Ahaziah son of Ahab said to Jehoshaphat, “Let my servants sail with your servants in the ships.” But Jehoshaphat would not allow it.
Unya si Ochozias, ang anak nga lalake ni Achab, miingon kang Josaphat: Paubana ang akong mga alagad sa imong mga sulogoon didto sa mga sakayan. Apan si Josaphat wala mobuot.
50 Jehoshaphat slept with his ancestors and was buried with them in the city of David, his ancestor; Jehoram his son became king in his place.
Ug si Josaphat natulog uban sa iyang mga amahan, ug gilubong uban sa iyang mga amahan sa ciudad ni David nga iyang amahan; ug si Joram nga iyang anak nga lalake naghari nga ilis kaniya.
51 Ahaziah son of Ahab began to reign over Israel in Samaria in the seventeenth year of Jehoshaphat king of Judah, and he reigned two years over Israel.
Si Ochozias, ang anak nga lalake ni Achab nagsugod paghari sa Israel didto sa Samaria sa ikanapulo ug pito ka tuig ni Josaphat nga hari sa Juda, ug siya naghari sulod sa duha ka tuig sa Israel.
52 He did what was evil in the sight of Yahweh and walked in the way of his father, in the way of his mother, and in the way of Jeroboam son of Nebat, by which he led Israel to sin.
Ug siya naghimo niadtong dautan diha sa mga mata ni Jehova, ug naglakat sa dalan sa iyang amahan, ug sa dalan sa iyang inahan, ug sa dalan ni Jeroboam, ang anak nga lalake ni Nabat, diin gihimo niya nga ang Israel makasala.
53 He served Baal and worshiped him and so he provoked Yahweh, the God of Israel, to anger, just as his father had done.
Ug siya nag-alagad kang Baal, ug nagsimba kaniya, ug naghagit sa pagkasuko kang Jehova, ang Dios sa Israel, sumala sa tanang gibuhat sa iyang amahan.
