Matthew 13
1 The same daye wet Iesus out of ye house and sat by the seesyde
| هەر لەو ڕۆژەدا عیسا لە ماڵ هاتە دەرەوە و لە کەناری دەریاچەی جەلیل دانیشت. |
2 and moch people resorted vnto him so gretly yt he wet and sat in a shippe and all the people stode on ye shoore.
| خەڵکێکی ئێجگار زۆر لێی کۆبووەوە، هەتا وای لێهات چووە ناو بەلەمێک دانیشت، هەموو خەڵکەکەش لە کەنارەکە ڕاوەستان. |
3 And he spake many thynges to the in similitudes sayinge: Beholde ye sower wet forth to sowe.
| بە نموونە باسی زۆر شتی بۆ کردن و فەرمووی: «جوتیارێک چووە دەرەوە تۆو بکات. |
4 And as he sowed some fell by ye wayessyde and the fowlles came and devoured it vp.
| کە تۆوی دەوەشاند، هەندێکی کەوتنە سەر ڕێگا، باڵندەش هاتن و خواردیانن. |
5 Some fell apo stony groude where it had not moche erth and a none it sproge vp because it had no depth of erth:
| هەندێکیش کەوتنە سەر زەوییەکی بەردەڵان کە خۆڵی کەم بوو، خێرا سەریان دەرکرد، چونکە زەوییەکەی قووڵ نەبوو. |
6 and when ye sunne was vp it cauht heet and for lake of rotynge wyddred awaye.
| بەڵام کە ڕۆژ هەڵهات سووتان و وشک بوون، چونکە ڕەگیان نەبوو. |
7 Some fell amoge thornes and the thornes sproge vp and chooked it.
| هەندێکیشیان کەوتنە نێو دڕکان، دڕکەکان گەورە بوون و خنکاندیانن. |
8 Parte fell in good groud and brought forth good frute: some an hudred fold some sixtie fold some thyrty folde.
| بەڵام هەندێکی دیکەیان کەوتنە سەر زەوییەکی باش و بەرهەمیان دا، هەندێک یەک بە سەد و هەندێک یەک بە شەست و هەندێکیش یەک بە سی. |
9 Whosoever hath eares to heare let him heare.
| ئەوەی گوێی هەیە، با ببیستێت!» |
10 And the disciples came and sayde to him: Why speakest thou to the in parables?
| قوتابییەکان هاتن و لێیان پرسی: «بۆچی بە نموونە قسەیان بۆ دەکەیت؟» |
11 He answered and sayde vnto them: it is geve vnto you to knowe ye secretes of the kyngdome of heve but to the it is not geve.
| وەڵامی دانەوە: «لەبەر ئەوەی بە ئێوە دراوە نهێنی شانشینی ئاسمان بزانن، بەڵام بەوان نەدراوە، |
12 For whosoever hath to him shall be geven: and he shall have aboundance. But whosoever hath not: fro hym shalbe takyn awaye even that he hath.
| چونکە ئەوەی هەیەتی، پێی دەدرێت و لێی دەڕژێ، بەڵام ئەوەی نییەتی، تەنانەت ئەوەی هەشیەتی لێی دەسەنرێتەوە. |
13 Therfore speake I to them in similitudes: for though they se they se not: and hearinge they heare not: nether vnderstonde.
| لەبەر ئەوە بە نموونە قسەیان بۆ دەکەم: «چونکە سەیر دەکەن، بەڵام نابینن، گوێ دەگرن، بەڵام نابیستن و تێناگەن. |
14 And in the is fulfilled ye Prophesie of Esayas which prophesie sayth: with the eares ye shall heare and shall not vnderstonde and with the eyes ye shall se and shall not perceave.
| پێشبینییەکەی ئیشایا لەواندا هاتە دی، کە دەفەرموێ: [ئێوە هەمیشە دەبیستن بەڵام هەرگیز تێناگەن، ئێوە هەمیشە سەیر دەکەن بەڵام هەرگیز نابینن، |
15 For this peoples hertes are wexed grosse and their eares were dull of herynge and their eyes have they closed lest they shulde se with their eyes and heare with their eares and shuld vnderstonde with their hertes and shuld tourne that I myght heale them.
| چونکە دڵی ئەم گەلە ڕەق بووە و گوێیان قورس بووە، چاویان نوقاندووە، نەوەک بە چاویان ببینن و بە گوێیان ببیستن، بە دڵیان تێبگەن و بگەڕێنەوە، منیش چاکیان بکەمەوە.] |
16 But blessed are youre eyes for they se: and youre eares for they heare.
| بەڵام ئێوە، خۆزگە دەخوازرێت بە چاوتان، چونکە دەبینن، بە گوێتان، چونکە دەبیستن. |
17 Verely I say vnto you that many Prophetes and perfaicte me have desired to se tho thinges which ye se and have not sene the: and to heare tho thinges which ye heare and have not herde the.
| ڕاستیتان پێ دەڵێم: زۆر پێغەمبەر و پیاوچاک بە ئاواتەوە بوون ئەوە ببینن کە ئێوە دەیبینن بەڵام نەیانبینی، ئەوەش ببیستن کە ئێوە دەیبیستن، بەڵام نەیانبیست. |
18 Heare ye therfore ye similitude of the sower.
| «کەواتە گوێ لە واتای نموونەی جوتیارەکە بگرن: |
19 Whosoever heareth the worde of ye kingdome and vnderstondeth it not ther cometh the evyll ma and catcheth awaye yt which was sowne in his hert. And this is he which was sowne by the wayesyde.
| هەرکەسێک پەیامی شانشین ببیستێت و تێینەگات، شەیتان دێت و ئەوەی لە دڵیدا تۆوکراوە دەیڕفێنێت. ئەمانە ئەو تۆوانەن کە کەوتنە سەر ڕێگاکە. |
20 But he yt was sowne in ye stony groude is he which heareth the worde of God and anone wt ioye receaveth it
| ئەوانەی کەوتنە سەر بەردەڵانەکە، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن و دەستبەجێ بە خۆشییەوە وەریدەگرن. |
21 yet hath he no rottes in him selfe and therfore dureth but a season: for assone as tribulacion or persecucion aryseth because of the worde by and by he falleth.
| بەڵام لەبەر ئەوەی کە ڕەگیان نییە و کاتین، کاتێک لەبەر پەیامەکە تووشی تەنگانە و چەوسانەوە دەبن، یەکسەر دەکەون. |
22 He yt was sowne amoge thornes is he yt heareth ye worde of God: but the care of this worlde and the dissaytfulnes of ryches choke ye worde and so is he made vnfrutfull. (aiōn g165)
| ئەوانەش کە کەوتنە نێو دڕکەکان، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن، بەڵام خەمی ژیان و فریوخواردنی دەوڵەمەندی پەیامەکە دەخنکێنن، ئیتر بێ بەرهەم دەبن. (aiōn g165) |
23 He which is sowne in ye good grounde is he yt heareth ye worde and vnderstodeth it which also bereth frute and bringeth forth some an. C. folde some sixtie folde and some. xxx. folde.
| بەڵام ئەوانەی کەوتنە سەر زەوییە باشەکە، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن و لێی تێدەگەن و بەرهەم دەدەن، یەک بە سەد و یەک بە شەست و یەک بە سی.» |
24 Another similitude put he forth vnto the sayinge: The kyngdome of heve is lyke vnto a man which sowed good seed in his felde.
| نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە و فەرمووی: «شانشینی ئاسمان لە مرۆڤێک دەچێت، تۆوی چاک لە کێڵگەکەی بچێنێت. |
25 But whyll men slepte ther came his foo and sowed tares amoge ye wheate and wet his waye.
| بەڵام کاتێک خەڵک لە خەودا بوون، دوژمنەکەی هات و لەناو گەنمەکەدا زیزانی چاند و ڕۆیشت. |
26 When ye blade was sproge vp and had brought forth frute the appered ye tares also.
| کاتێک گەنمەکە ڕوا و گوڵی دەرکرد، زیزانەکەش دەرکەوت. |
27 The servauntes came to the housholder and sayde vnto him: Syr sowedest not thou good seed in thy closse fro whece the hath it tares?
| «کۆیلەی خاوەن ماڵ هاتن و پێیان گوت:”گەورەم، مەگەر لە کێڵگەکەتدا تۆوی چاکت نەوەشاند، ئیتر ئەم زیزانە لەکوێوە هات؟“ |
28 He sayde to the the envious ma hath done this. Then ye servauntes sayde vnto him: wilt thou then yt we go and gader them?
| «ئەویش وەڵامی دانەوە:”دوژمن ئەمەی کردووە.“کۆیلەکانیش پێیان گوت:”دەتەوێ بچین زیزانەکان بژار بکەین؟“» |
29 But he sayde nay lest whill ye go aboute to wede out ye tares ye plucke vppe also wt them ye wheate by ye rottes:
| گوتی: «”نەخێر، نەوەک لەگەڵ بژارکردنی زیزان، گەنمیش هەڵبکێشن. |
30 let bothe growe to gether tyll harvest come and in tyme of harvest I wyll saye to the repers gather ye fyrst ye tares and bind the in sheves to be bret: but gather the wheete into my barne.
| هەتا کاتی دروێنە لێگەڕێن با بەیەکەوە پێبگەن، جا لە کاتی دروێنەدا بە سەپانەکان دەڵێم، یەکەم جار زیزانەکە بژار بکەن و بیانکەنە مەڵۆ بۆ ئەوەی بسووتێنرێن، بەڵام گەنمەکە لە ئەمبارەکەم کۆبکەنەوە.“» |
31 Another parable he put forthe vnto the sayinge. The kyngdome of heve is lyke vnto a grayne of mustard seed which a ma taketh and soweth in his felde
| نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە و فەرمووی: «شانشینی ئاسمان وەک دەنکە خەرتەلەیەک وایە، کە یەکێک بیهێنێت و لە کێڵگەکەیدا بیچێنێ، |
32 which is ye leest of all seedes. But when it is groune it is the greatest amoge yerbes and it is a tree: so yt the bryddes of the ayer come and bylde in the brauches of it.
| هەرچەندە لە هەموو تۆوەکانی دیکە بچووکترە، بەڵام کاتێک گەشە دەکات، ڕووەکێکی گەورەی لێ دەردەچێت و دەبێتە درەخت، تەنانەت باڵندەی ئاسمانیش دێن و لەسەر لقەکانی هێلانە دەکەن.» |
33 Another similitude sayde he to them. The kyngdome of heven is lyke vnto leve which a woman taketh and hydeth in. iii. peckes of meele tyll all be levended.
| نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە: «شانشینی ئاسمان لە هەویرترشێک دەچێت، ئافرەتێک هێنای و کردییە ناو سێ پێوانە ئاردەوە، هەتا هەمووی هەڵهات.» |
34 All these thynge spake Iesus vnto the people by similitudes and with oute similitudes spake he nothinge to them
| عیسا هەموو ئەم بابەتانەی بە نموونە بۆ خەڵکەکە باسکرد، بەبێ نموونە قسەی بۆ نەدەکردن، |
35 to fulfyll that which was spoke by the Prophet sayinge: I wyll ope my mouth in similitudes and wyll speake forth thinges which have bene kepte secrete from the begynninge of the worlde.
| تاکو ئەوەی خودا لە ڕێگەی پێغەمبەرەکەوە فەرموویەتی بێتە دی: [بە نموونە دەمم دەکەمەوە، ئەوەی لە دامەزراندنی جیهانەوە شاراوەیە ڕایدەگەیەنم.] |
36 Then sent Iesus ye people awaye and came to housse. And his disciples came vnto him sayinge: declare vnto vs the similitude of the tares of the felde.
| ئینجا خەڵکەکەی بەڕێکرد و گەڕایەوە بۆ ماڵ. قوتابییەکانی هاتنە لای و گوتیان: «نموونەی زیزانی ناو کێڵگەکەمان بۆ لێکبدەوە.» |
37 Then answered he and sayde to them. He that soweth the good seed is the sonne of man.
| وەڵامی دایەوە: «ئەوەی تۆوە چاکەکەی چاند، کوڕی مرۆڤە. |
38 And ye felde is the worlde. And the chyldre of the kingdome they are ye good seed. And the tares are the chyldren of ye wicked.
| کێڵگەکەش جیهانە، تۆوە چاکەکەش ڕۆڵەکانی شانشینن، زیزانەکەش ڕۆڵەکانی شەیتانن، |
39 And the enemye that soweth the is ye devell. The harvest is ye end of the worlde. And the repers be ye angels. (aiōn g165)
| دوژمنەکەش کە تۆوی کردن ئیبلیسە، دروێنەکەش کۆتایی زەمانە، سەپانەکانیش فریشتەکانن. (aiōn g165) |
40 For eve as the tares are gaddred and bret in ye fyre: so shall it be in ye ende of this worlde. (aiōn g165)
| «هەروەک چۆن زیزانەکە بژارکرا و بە ئاگر سووتێنرا، لە کۆتایی زەمانیشدا وا دەبێت. (aiōn g165) |
41 The sonne of man shall send forth his angels and they shall gather out of his kyngdome all thinges that offende and them which do iniquite
| کوڕی مرۆڤ فریشتەکانی دەنێرێت و هەموو هۆکارێکی گوناه و خراپەکاران لە شانشینییەکەی کۆدەکەنەوە و |
42 and shall cast them into a furnes of fyre. There shalbe waylynge and gnasshing of teth.
| فڕێیان دەدەنە ناو کوورەی ئاگرەوە، جا گریان و جیڕەی ددان لەوێ دەبێت. |
43 Then shall the iuste men shyne as bryght as the sunne in ye kyngdome of their father. Whosoever hath eares to heare let him heare.
| ئەوسا ڕاستودروستان لە شانشینی باوکیاندا وەک ڕۆژ دەدرەوشێنەوە. ئەوەی گوێی هەیە، با ببیستێت! |
44 Agayne ye kyngdome of heve is lyke vnto treasure hidde in the felde ye which a man fyndeth and hideth: and for ioy therof goeth and selleth all that he hath and byeth that felde.
| «شانشینی ئاسمان لە گەنجینەیەک دەچێت لە کێڵگەیەکدا شاردرابێتەوە. کەسێک دەیدۆزێتەوە و دیسان دەیشارێتەوە، ئینجا لە خۆشییان دەچێت و هەرچیی هەیە دەیفرۆشێت و ئەو کێڵگەیەی پێ دەکڕێت. |
45 Agayne ye kyngdome of heve is lyke vnto a marchaunt that seketh good pearles
| «هەروەها شانشینی ئاسمان لە بازرگانێک دەچێت کە بە شوێن مرواری نایابدا دەگەڕێت. |
46 which when he had founde one precious pearle wet and solde all that he had and bought it.
| کاتێک مروارییەکی گرانبەها دەدۆزێتەوە، دەچێت هەرچیی هەیە دەیفرۆشێت و مروارییەکەی پێ دەکڕێت. |
47 Agayne the kyngdome of heve is lyke vnto a neet cast into ye see yt gadereth of all kyndes of fysshes:
| «هەروەها شانشینی ئاسمان لە تۆڕێک دەچێت فڕێدرابێتە دەریاچەوە، لە هەموو جۆرەکانی ماسی کۆدەکاتەوە. |
48 which whe it is full men drawe to londe and sitte and gadre the good into vessels and cast the bad awaye.
| کاتێک تۆڕەکە پڕ بوو، ماسیگرەکان ڕایانکێشایە کەنار، باشەکانیان لە سەبەتەدا کۆکردەوە و خراپەکانیشیان فڕێدا. |
49 So shall it be at the ende of the worlde. The angels shall come oute and sever the bad from the good (aiōn g165)
| کۆتایی زەمانیش ئاوا دەبێت: فریشتەکان دێن و بەدکاران لەناو ڕاستودروستاندا دەردەهێنن و (aiōn g165) |
50 and shall cast them into a furnes of fyre: there shalbe waylinge and gnasshynge of teth.
| فڕێیان دەدەنە ناو کوورەی ئاگرەوە. جا گریان و جیڕەی ددان لەوێ دەبێت.» |
51 Iesus sayde vnto them: vnderstonde ye all these thynges? They sayde ye Lorde.
| عیسا لێی پرسین: «ئایا هەموو ئەمانە تێگەیشتن؟» وەڵامیان دایەوە: «بەڵێ.» |
52 The sayde he vnto them: Therfore every scribe which is taught vnto the kyngdome of heve is lyke an housholder which bryngeth forth out of hys treasure thynges bothe new and olde.
| جا پێی فەرموون: «لەبەر ئەوە هەر مامۆستایەکی تەورات کە بووەتە قوتابی لە شانشینی ئاسمان، لە خاوەن ماڵێک دەچێت لە گەنجینەکەیدا لە کۆن و نوێ دەربهێنێت.» |
53 And it came to passe when Iesus had finisshed these similitudes yt he departed thece
| کاتێک عیسا ئەم نموونانەی تەواو کرد، لەوێ ڕۆیشت. |
54 and came in to his awne coutre and taught them in their synagoges in so moche yt they were astonyed and sayde: whece cometh all this wysdome and power vnto him?
| هاتەوە شارەکەی خۆی، لە کەنیشتەکەیان دەستی کرد بە فێرکردنیان، هەتا ئەوەی سەرسام بوون و گوتیان: «ئەمە ئەم دانایی و پەرجووانەی لەکوێ بوو؟ |
55 Is not this the carpeters sonne? Is not his mother called Mary? and his brethre be called Iames and Ioses and Simo and Iudas?
| ئایا ئەمە کوڕی دارتاشەکە نییە؟ ئەی دایکی ناوی مریەم نییە؟ یاقوب و یوسف و شیمۆن و یەهوزا برای نین؟ |
56 And are not his susters all here wt vs? Whece hath he all these thynge.
| ئەوە نییە خوشکەکانی هەموویان لەلامانن؟ ئەی ئەمە هەموو ئەمانەی لەکوێ بوو؟» |
57 And they were offended by him. The Iesus sayd to the a Prophet is not wt out honoure save in hys awne countre and amoge his awne kynne.
| جا ڕەتیان کردەوە. بەڵام عیسا پێی فەرموون: «پێغەمبەر بێ ڕێز نییە، تەنها لە شار و ماڵی خۆی نەبێت.» |
58 And he dyd not many miracles there for there vnbelefes sake.
| لەوێ پەرجووی زۆری نەکرد، لەبەر بێباوەڕییان. |
