Luke 22
1 The feaste of swete breed drue nye whiche is called ester
អបរញ្ច កិណ្វឝូន្យបូបោត្សវស្យ កាល ឧបស្ថិតេ
2 and the hye prestes and Scribes sought how to kyll him but they feared the people.
ប្រធានយាជកា អធ្យាយកាឝ្ច យថា តំ ហន្តុំ ឝក្នុវន្តិ តថោបាយាម៑ អចេឞ្ដន្ត កិន្តុ លោកេភ្យោ ពិភ្យុះ។
3 Then entred Satan into Iudas whose syr name was Iscariot (which was of the nombre of the twelve)
ឯតស្តិន៑ សមយេ ទ្វាទឝឝិឞ្យេឞុ គណិត ឦឞ្ករិយោតីយរូឍិមាន៑ យោ យិហូទាស្តស្យាន្តះករណំ ឝៃតានាឝ្រិតត្វាត្
4 and he went his waye and comuned with the hye Prestes and officers how he might betraye him to them.
ស គត្វា យថា យីឝុំ តេឞាំ ករេឞុ សមប៌យិតុំ ឝក្នោតិ តថា មន្ត្រណាំ ប្រធានយាជកៃះ សេនាបតិភិឝ្ច សហ ចការ។
5 And they were glad: and promysed to geve him money.
តេន តេ តុឞ្ដាស្តស្មៃ មុទ្រាំ ទាតុំ បណំ ចក្រុះ។
6 And he consented and sought oportunite to betraye him vnto them when the people were awaye.
តតះ សោង្គីក្ឫត្យ យថា លោកានាមគោចរេ តំ បរករេឞុ សមប៌យិតុំ ឝក្នោតិ តថាវកាឝំ ចេឞ្ដិតុមារេភេ។
7 Then came ye daye of swete breed when of necessite the esterlambe must be offered.
អថ កិណ្វឝូន្យបូបោត្មវទិនេ, អត៌្ហាត៑ យស្មិន៑ ទិនេ និស្តារោត្សវស្យ មេឞោ ហន្តវ្យស្តស្មិន៑ ទិនេ
8 And he sent Peter and Iohn sayinge: Goo and prepare vs the ester lambe that we maye eate.
យីឝុះ បិតរំ យោហនញ្ចាហូយ ជគាទ, យុវាំ គត្វាស្មាកំ ភោជនាត៌្ហំ និស្តារោត្សវស្យ ទ្រវ្យាណ្យាសាទយតំ។
9 They sayde to him. Where wilt thou yt we prepare?
តទា តៅ បប្រច្ឆតុះ កុចាសាទយាវោ ភវតះ កេច្ឆា?
10 And he sayd vnto them. Beholde when ye be entred into the cite ther shall a man mete you bearinge a pitcher of water him folowe into the same housse yt he entreth in
តទា សោវាទីត៑, នគរេ ប្រវិឞ្ដេ កឝ្ចិជ្ជលកុម្ភមាទាយ យុវាំ សាក្ឞាត៑ ករិឞ្យតិ ស យន្និវេឝនំ ប្រវិឝតិ យុវាមបិ តន្និវេឝនំ តត្បឝ្ចាទិត្វា និវេឝនបតិម៑ ឥតិ វាក្យំ វទតំ,
11 and saye vnto ye good ma of ye housse. The master sayeth vnto ye: where is ye gest chamber where I shall eate myne ester lambe wt my disciples?
យត្រាហំ និស្តារោត្សវស្យ ភោជ្យំ ឝិឞ្យៃះ សាទ៌្ធំ ភោក្តុំ ឝក្នោមិ សាតិថិឝាលា កុត្រ? កថាមិមាំ ប្រភុស្ត្វាំ ប្ឫច្ឆតិ។
12 And he shall shew you a greate parloure paved. Ther make redy.
តតះ ស ជនោ ទ្វិតីយប្រកោឞ្ឋីយម៑ ឯកំ ឝស្តំ កោឞ្ឋំ ទឝ៌យិឞ្យតិ តត្រ ភោជ្យមាសាទយតំ។
13 And they wet and foude as he had sayd vnto the: and made redy ye ester lambe.
តតស្តៅ គត្វា តទ្វាក្យានុសារេណ សវ៌្វំ ទ្ឫឞ្ទ្វា តត្រ និស្តារោត្សវីយំ ភោជ្យមាសាទយាមាសតុះ។
14 And when the houre was come he sate doune and the twelve Apostles with him.
អថ កាល ឧបស្ថិតេ យីឝុ រ្ទ្វាទឝភិះ ប្រេរិតៃះ សហ ភោក្តុមុបវិឝ្យ កថិតវាន្
15 And he sayde vnto them: I have inwardly desyred to eate this ester lambe with you before yt I suffre.
មម ទុះខភោគាត៑ បូវ៌្វំ យុភាភិះ សហ និស្តារោត្សវស្យៃតស្យ ភោជ្យំ ភោក្តុំ មយាតិវាញ្ឆា ក្ឫតា។
16 For I saye vnto you: hence forthe I will not eate of it eny moore vntill it be fulfilled in the kingdome of God.
យុឞ្មាន៑ វទាមិ, យាវត្កាលម៑ ឦឝ្វររាជ្យេ ភោជនំ ន ករិឞ្យេ តាវត្កាលម៑ ឥទំ ន ភោក្ឞ្យេ។
17 And he toke the cup and gave thankes and sayde. Take this and devyde it amonge you.
តទា ស បានបាត្រមាទាយ ឦឝ្វរស្យ គុណាន៑ កីត៌្តយិត្វា តេភ្យោ ទត្វាវទត៑, ឥទំ គ្ឫហ្លីត យូយំ វិភជ្យ បិវត។
18 For I saye vnto you: I will not drinke of the frute of the vyne vntill the kingdome of God be come.
យុឞ្មាន៑ វទាមិ យាវត្កាលម៑ ឦឝ្វររាជត្វស្យ សំស្ថាបនំ ន ភវតិ តាវទ៑ ទ្រាក្ឞាផលរសំ ន បាស្យាមិ។
19 And he toke breed gave thankes and gave to them sayinge: This is my body which is geven for you. This do in the remembraunce of me.
តតះ បូបំ គ្ឫហីត្វា ឦឝ្វរគុណាន៑ កីត៌្តយិត្វា ភង្ក្តា តេភ្យោ ទត្វាវទត៑, យុឞ្មទត៌្ហំ សមប៌ិតំ យន្មម វបុស្តទិទំ, ឯតត៑ កម៌្ម មម ស្មរណាត៌្ហំ កុរុធ្វំ។
20 Lykewyse also when they had supped he toke the cup sayinge: This cup is the newe testament in my bloud which shall for you be shedde.
អថ ភោជនាន្តេ តាទ្ឫឝំ បាត្រំ គ្ឫហីត្វាវទត៑, យុឞ្មត្ក្ឫតេ បាតិតំ យន្មម រក្តំ តេន និណ៌ីតនវនិយមរូបំ បានបាត្រមិទំ។
21 Yet beholde the honde of him that betrayeth me is with me on the table.
បឝ្យត យោ មាំ បរករេឞុ សមប៌យិឞ្យតិ ស មយា សហ ភោជនាសន ឧបវិឝតិ។
22 And ye sonne of man goeth as it is appoynted: But wo be to yt man by whom he is betrayed.
យថា និរូបិតមាស្តេ តទនុសារេណា មនុឞ្យបុត្រស្យ គតិ រ្ភវិឞ្យតិ កិន្តុ យស្តំ បរករេឞុ សមប៌យិឞ្យតិ តស្យ សន្តាបោ ភវិឞ្យតិ។
23 And they began to enquyre amoge them selves which of them it shuld be that shuld do that.
តទា តេឞាំ កោ ជន ឯតត៑ កម៌្ម ករិឞ្យតិ តត៑ តេ បរស្បរំ ប្រឞ្ដុមារេភិរេ។
24 And ther was a stryfe amoge the which of them shuld be taken for the greatest.
អបរំ តេឞាំ កោ ជនះ ឝ្រេឞ្ឋត្វេន គណយិឞ្យតេ, អត្រាត៌្ហេ តេឞាំ វិវាទោភវត៑។
25 And he sayde vnto them: the kynges of the getyls raygne over them and they that beare rule over them are called gracious lordes.
អស្មាត៑ ការណាត៑ សោវទត៑, អន្យទេឝីយានាំ រាជានះ ប្រជានាមុបរិ ប្រភុត្វំ កុវ៌្វន្តិ ទារុណឝាសនំ ក្ឫត្វាបិ តេ ភូបតិត្វេន វិខ្យាតា ភវន្តិ ច។
26 But ye shall not be so. But he that is greatest amonge you shalbe as the yongest: and he that is chefe shalbe as the minister.
កិន្តុ យុឞ្មាកំ តថា ន ភវិឞ្យតិ, យោ យុឞ្មាកំ ឝ្រេឞ្ឋោ ភវិឞ្យតិ ស កនិឞ្ឋវទ៑ ភវតុ, យឝ្ច មុខ្យោ ភវិឞ្យតិ ស សេវកវទ្ភវតុ។
27 For whether is greater he that sitteth at meate: or he that serveth? Is not he that sitteth at meate? And I am amoge you as he that ministreth.
ភោជនោបវិឞ្ដបរិចារកយោះ កះ ឝ្រេឞ្ឋះ? យោ ភោជនាយោបវិឝតិ ស កិំ ឝ្រេឞ្ឋោ ន ភវតិ? កិន្តុ យុឞ្មាកំ មធ្យេៜហំ បរិចារកឥវាស្មិ។
28 Ye are they which have bidden with me in my temptacions.
អបរញ្ច យុយំ មម បរីក្ឞាកាលេ ប្រថមមារភ្យ មយា សហ ស្ថិតា
29 And I apoynt vnto you a kyngdome as my father hath appoynted to me:
ឯតត្ការណាត៑ បិត្រា យថា មទត៌្ហំ រាជ្យមេកំ និរូបិតំ តថាហមបិ យុឞ្មទត៌្ហំ រាជ្យំ និរូបយាមិ។
30 that ye maye eate and drynke at my table in my kyngdome and sit on seates and iudge the twelve tribes of Israell.
តស្មាន៑ មម រាជ្យេ ភោជនាសនេ ច ភោជនបានេ ករិឞ្យធ្វេ សិំហាសនេឞូបវិឝ្យ ចេស្រាយេលីយានាំ ទ្វាទឝវំឝានាំ វិចារំ ករិឞ្យធ្វេ។
31 And the Lorde sayde: Simon Simon beholde Satan hath desired you to sifte you as it were wheate:
អបរំ ប្រភុរុវាច, ហេ ឝិមោន៑ បឝ្យ តិតឧនា ធាន្យានីវ យុឞ្មាន៑ ឝៃតាន៑ ចាលយិតុម៑ ឰច្ឆត៑,
32 bnt I have prayed for the that thy faith fayle not. And when thou arte converted strengthe thy brethre.
កិន្តុ តវ វិឝ្វាសស្យ លោបោ យថា ន ភវតិ ឯតត៑ ត្វទត៌្ហំ ប្រាត៌្ហិតំ មយា, ត្វន្មនសិ បរិវត៌្តិតេ ច ភ្រាត្ឫណាំ មនាំសិ ស្ថិរីកុរុ។
33 And he sayd vnto him. Lorde I am redy to go with the in to preson and to deth.
តទា សោវទត៑, ហេ ប្រភោហំ ត្វយា សាទ៌្ធំ ការាំ ម្ឫតិញ្ច យាតុំ មជ្ជិតោស្មិ។
34 And he sayde: I tell the Peter the cocke shall not crowe this daye tyll thou have thryse denyed yt thou knewest me.
តតះ ស ឧវាច, ហេ បិតរ ត្វាំ វទាមិ, អទ្យ កុក្កុដរវាត៑ បូវ៌្វំ ត្វំ មត្បរិចយំ វារត្រយម៑ អបហ្វោឞ្យសេ។
35 And he sayde vnto them: when I sent you with out wallet and scripe and shoes? lacked ye eny thinge? And they sayd no.
អបរំ ស បប្រច្ឆ, យទា មុទ្រាសម្បុដំ ខាទ្យបាត្រំ បាទុកាញ្ច វិនា យុឞ្មាន៑ ប្រាហិណវំ តទា យុឞ្មាកំ កស្យាបិ ន្យូនតាសីត៑? តេ ប្រោចុះ កស្យាបិ ន។
36 And he sayde to them: but nowe he that hath a wallet let him take it vp and lykewyse his scrippe. And he that hath no swearde let him sell his coote and bye one.
តទា សោវទត៑ កិន្ត្វិទានីំ មុទ្រាសម្បុដំ ខាទ្យបាត្រំ វា យស្យាស្តិ តេន តទ្គ្រហីតវ្យំ, យស្យ ច ក្ឫបាណោ នាស្តិ តេន ស្វវស្ត្រំ វិក្រីយ ស ក្រេតវ្យះ។
37 For I saye vnto you that yet that which is written must be performed in me: even with the wycked was he nombred. For those thinges which are written of me have an ende.
យតោ យុឞ្មានហំ វទាមិ, អបរាធិជនៃះ សាទ៌្ធំ គណិតះ ស ភវិឞ្យតិ។ ឥទំ យច្ឆាស្ត្រីយំ វចនំ លិខិតមស្តិ តន្មយិ ផលិឞ្យតិ យតោ មម សម្ពន្ធីយំ សវ៌្វំ សេត្ស្យតិ។
38 And they sayde: Lorde beholde here are two sweardes. And he sayde vnto them: it is ynough.
តទា តេ ប្រោចុះ ប្រភោ បឝ្យ ឥមៅ ក្ឫបាណៅ។ តតះ សោវទទ៑ ឯតៅ យថេឞ្ដៅ។
39 And he came out and went as he was wote to mounte olivete. And the disciples folowed him.
អថ ស តស្មាទ្វហិ រ្គត្វា ស្វាចារានុសារេណ ជៃតុននាមាទ្រិំ ជគាម ឝិឞ្យាឝ្ច តត្បឝ្ចាទ៑ យយុះ។
40 And when he came to the place he sayde to the: praye lest ye fall into temptacio.
តត្រោបស្ថាយ ស តានុវាច, យថា បរីក្ឞាយាំ ន បតថ តទត៌្ហំ ប្រាត៌្ហយធ្វំ។
41 And he gate him selfe from them about a stones cast and kneled doune and prayed
បឝ្ចាត៑ ស តស្មាទ៑ ឯកឝរក្ឞេបាទ៑ ពហិ រ្គត្វា ជានុនី បាតយិត្វា ឯតត៑ ប្រាត៌្ហយាញ្ចក្រេ,
42 sayinge: Father yf thou wilt withdrawe this cup fro me. Neverthelesse not my will but thyne be be fulfilled.
ហេ បិត រ្យទិ ភវាន៑ សម្មន្យតេ តហ៌ិ កំសមេនំ មមាន្តិកាទ៑ ទូរយ កិន្តុ មទិច្ឆានុរូបំ ន ត្វទិច្ឆានុរូបំ ភវតុ។
43 And ther appered an angell vnto him from heaven confortinge him.
តទា តស្មៃ ឝក្តិំ ទាតុំ ស្វគ៌ីយទូតោ ទឝ៌នំ ទទៅ។
44 And he was in an agonye and prayed somwhat longer. And hys sweate was lyke droppes of bloud tricklynge doune to the grounde.
បឝ្ចាត៑ សោត្យន្តំ យាតនយា វ្យាកុលោ ភូត្វា បុនទ៌្ឫឍំ ប្រាត៌្ហយាញ្ចក្រេ, តស្មាទ៑ ព្ឫហច្ឆោណិតពិន្ទវ ឥវ តស្យ ស្វេទពិន្ទវះ ប្ឫថិវ្យាំ បតិតុមារេភិរេ។
45 And he rose vp from prayer and came to his disciples and foude them slepinge for sorowe
អថ ប្រាត៌្ហនាត ឧត្ថាយ ឝិឞ្យាណាំ សមីបមេត្យ តាន៑ មនោទុះខិនោ និទ្រិតាន៑ ទ្ឫឞ្ដ្វាវទត្
46 and sayde vnto them: Why slepe ye? Ryse and praye lest ye fall into temptacion.
កុតោ និទ្រាថ? បរីក្ឞាយាម៑ អបតនាត៌្ហំ ប្រត៌្ហយធ្វំ។
47 Whill he yet spake: beholde ther came a company and he that was called Iudas one of the twelve wet before them and preased nye vnto Iesus to kysse him.
ឯតត្កថាយាះ កថនកាលេ ទ្វាទឝឝិឞ្យាណាំ មធ្យេ គណិតោ យិហូទានាមា ជនតាសហិតស្តេឞាម៑ អគ្រេ ចលិត្វា យីឝោឝ្ចុម្ពនាត៌្ហំ តទន្តិកម៑ អាយយៅ។
48 And Iesus sayd vnto him: Iudas betrayest thou ye sonne of man with a kysse?
តទា យីឝុរុវាច, ហេ យិហូទា កិំ ចុម្ពនេន មនុឞ្យបុត្រំ បរករេឞុ សមប៌យសិ?
49 When they which were about him sawe what wolde folow they sayde vnto him. Lorde shall we smite with swearde.
តទា យទ្យទ៑ ឃដិឞ្យតេ តទនុមាយ សង្គិភិរុក្តំ, ហេ ប្រភោ វយំ កិ ខង្គេន ឃាតយិឞ្យាមះ?
50 And one of them smote a servaut of ye hiest preste of all and smote of his right eare.
តត ឯកះ ករវាលេនាហត្យ ប្រធានយាជកស្យ ទាសស្យ ទក្ឞិណំ កណ៌ំ ចិច្ឆេទ។
51 And Iesus answered and sayd: Soffre ye thus farre forthe. And he touched his eare and healed him.
អធូនា និវត៌្តស្វ ឥត្យុក្ត្វា យីឝុស្តស្យ ឝ្រុតិំ ស្ប្ឫឞ្ដ្វា ស្វស្យំ ចការ។
52 Then Iesus sayde vnto the hye prestes and rulers of the temple and the elders which were come to him. Be ye come out as vnto a thefe with sweardes and staves?
បឝ្ចាទ៑ យីឝុះ សមីបស្ថាន៑ ប្រធានយាជកាន៑ មន្ទិរស្យ សេនាបតីន៑ ប្រាចីនាំឝ្ច ជគាទ, យូយំ ក្ឫបាណាន៑ យឞ្ដីំឝ្ច គ្ឫហីត្វា មាំ កិំ ចោរំ ធត៌្តុមាយាតាះ?
53 When I was dayly with you in the teple ye stretched not forth hondes agaynst me. But this is even youre very houre and the power of darcknes.
យទាហំ យុឞ្មាភិះ សហ ប្រតិទិនំ មន្ទិរេៜតិឞ្ឋំ តទា មាំ ធត៌្តំ ន ប្រវ្ឫត្តាះ, កិន្ត្វិទានីំ យុឞ្មាកំ សមយោន្ធការស្យ ចាធិបត្យមស្តិ។
54 Then toke they him and ledde him and brought him to the hye prestes housse. And peter folowed a farre of.
អថ តេ តំ ធ្ឫត្វា មហាយាជកស្យ និវេឝនំ និន្យុះ។ តតះ បិតរោ ទូរេ ទូរេ បឝ្ចាទិត្វា
55 When they had kyndled a fyre in the middes of the palys and were set doune to geder Peter also sate doune amonge them.
ព្ឫហត្កោឞ្ឋស្យ មធ្យេ យត្រាគ្និំ ជ្វាលយិត្វា លោកាះ សមេត្យោបវិឞ្ដាស្តត្រ តៃះ សាទ៌្ធម៑ ឧបវិវេឝ។
56 And wone of the wenches behelde him as he sate by the fyer and set good eyesight on him and sayde: this same was also with him.
អថ វហ្និសន្និធៅ សមុបវេឝកាលេ កាចិទ្ទាសី មនោ និវិឝ្យ តំ និរីក្ឞ្យាវទត៑ បុមានយំ តស្យ សង្គេៜស្ថាត៑។
57 Then he denyed hym sayinge: woman I knowe him not
កិន្តុ ស តទ៑ អបហ្នុត្យាវាទីត៑ ហេ នារិ តមហំ ន បរិចិនោមិ។
58 And after a lytell whyle another sawe him and sayde: thou arte also of them. And Peter sayd man I am not.
ក្ឞណាន្តរេៜន្យជនស្តំ ទ្ឫឞ្ដ្វាព្រវីត៑ ត្វមបិ តេឞាំ និករស្យៃកជនោសិ។ បិតរះ ប្រត្យុវាច ហេ នរ នាហមស្មិ។
59 And aboute the space of an houre after another affirmed sayinge: verely even this felowe was with hym for he is of Galile
តតះ សាទ៌្ធទណ្ឌទ្វយាត៑ បរំ បុនរន្យោ ជនោ និឝ្ចិត្យ ពភាឞេ, ឯឞ តស្យ សង្គីតិ សត្យំ យតោយំ គាលីលីយោ លោកះ។
60 and Peter sayde: ma I woote not what thou sayest. And immediatly whyll he yet spake the cocke crewe.
តទា បិតរ ឧវាច ហេ នរ ត្វំ យទ៑ វទមិ តទហំ ពោទ្ធុំ ន ឝក្នោមិ, ឥតិ វាក្យេ កថិតមាត្រេ កុក្កុដោ រុរាវ។
61 And the Lorde tourned backe and loked apon Peter. And Peter remembred the wordes of the Lorde how he sayde vnto him before ye cocke crowe thou shalt denye me thryse.
តទា ប្រភុណា វ្យាធុដ្យ បិតរេ និរីក្ឞិតេ ក្ឫកវាកុរវាត៑ បូវ៌្វំ មាំ ត្រិរបហ្នោឞ្យសេ ឥតិ បូវ៌្វោក្តំ តស្យ វាក្យំ បិតរះ ស្ម្ឫត្វា
62 And Peter went out and wepte bitterly.
ពហិគ៌ត្វា មហាខេទេន ចក្រន្ទ។
63 And the men that stode about Iesus mocked him and smoote him
តទា យៃ រ្យីឝុទ៌្ហ្ឫតស្តេ តមុបហស្យ ប្រហត៌្តុមារេភិរេ។
64 and blyndfolded him and smoote his face. And axed him sayinge: arede who it is that smoote ye?
វស្ត្រេណ តស្យ ទ្ឫឝៅ ពទ្ធ្វា កបោលេ ចបេដាឃាតំ ក្ឫត្វា បប្រច្ឆុះ, កស្តេ កបោលេ ចបេដាឃាតំ ក្ឫតវាន? គណយិត្វា តទ៑ វទ។
65 And many other thinges despytfullye sayd they agaynst him.
តទន្យត៑ តទ្វិរុទ្ធំ ពហុនិន្ទាវាក្យំ វក្តុមារេភិរេ។
66 And assone as it was daye the elders of the people and the hye prestes and scribes came to gedder and ledde him into their counsell sayinge:
អថ ប្រភាតេ សតិ លោកប្រាញ្ចះ ប្រធានយាជកា អធ្យាបកាឝ្ច សភាំ ក្ឫត្វា មធ្យេសភំ យីឝុមានីយ បប្រច្ឆុះ, ត្វម៑ អភិឞិកតោសិ ន វាស្មាន៑ វទ។
67 arte thou very Christ? tell vs. And he sayde vnto the: yf I shall tell you ye will not beleve
ស ប្រត្យុវាច, មយា តស្មិន្នុក្តេៜបិ យូយំ ន វិឝ្វសិឞ្យថ។
68 And yf also I axe you ye will not answere me or let me goo.
កស្មិំឝ្ចិទ្វាក្យេ យុឞ្មាន៑ ប្ឫឞ្ដេៜបិ មាំ ន តទុត្តរំ វក្ឞ្យថ ន មាំ ត្យក្ឞ្យថ ច។
69 Herafter shall the sonne of man sit on the ryght honde of the power of God.
កិន្ត្វិតះ បរំ មនុជសុតះ សវ៌្វឝក្តិមត ឦឝ្វរស្យ ទក្ឞិណេ បាឝ៌្វេ សមុបវេក្ឞ្យតិ។
70 Then sayde they all: Arte thou then the sonne of God? He sayd to them: ye saye yt I am.
តតស្តេ បប្រច្ឆុះ, រ្តិហ ត្វមីឝ្វរស្យ បុត្រះ? ស កថយាមាស, យូយំ យថាត៌្ហំ វទថ ស ឯវាហំ។
71 Then sayde they: what nede we eny further witnes? We oure selves have herde of his awne mouthe.
តទា តេ សវ៌្វេ កថយាមាសុះ, រ្តិហ សាក្ឞ្យេៜន្សស្មិន៑ អស្មាកំ កិំ ប្រយោជនំ? អស្យ ស្វមុខាទេវ សាក្ឞ្យំ ប្រាប្តម៑។
