Mark 12
1 And Jesus began to speak to them in parables: “A man once planted a vineyard, put a fence round it, dug a wine-press, built a tower, and then let it out to tenants and went abroad.
Wtedy zaczął do nich mówić w przypowieściach: [Pewien] człowiek założył winnicę, ogrodził ją płotem, wykopał prasę, zbudował wieżę i wydzierżawił ją rolnikom, i wyjechał.
2 At the proper time he sent a servant to the tenants, to receive from them a share of the produce of the vintage;
A gdy nadszedł czas, posłał do rolników sługę, aby odebrał od nich plony winnicy.
3 but they seized him, and beat him, and sent him away empty-handed.
Lecz oni schwytali go, pobili i odesłali z niczym.
4 A second time the owner sent a servant to them; this man, too, the tenants struck on the head, and insulted.
I znowu posłał do nich innego sługę, którego ukamienowali, zranili w głowę i odesłali znieważonego.
5 He sent another, but him they killed; and so with many others — some they beat and some they killed.
Ponownie posłał innego [sługę], lecz i tego zabili. I wielu innych, z których jednych pobili, a innych pozabijali.
6 He had still one son, who was very dear to him; and him he sent to them last of all. ‘They will respect my son,’ he said.
A mając jeszcze jednego, swego umiłowanego syna, posłał do nich na koniec i jego, mówiąc: Uszanują mego syna.
7 But those tenants said to one another ‘Here is the heir! Come, let us kill him, and his inheritance will be ours.’
Ale rolnicy mówili między sobą: To jest dziedzic. Chodźmy, zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze.
8 So they seized him, and killed him, and threw his body outside the vineyard.
I schwytawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy.
9 What will the owner of the vineyard do? He will come and put the tenants to death, and he will let the vineyard to others.
Cóż więc zrobi pan winnicy? Przyjdzie i wytraci tych rolników, a winnicę odda innym.
10 ‘Have you never read this passage of Scripture? — ‘The very stone which the builders despised has now itself become the corner-stone;
Czy nie czytaliście tych [słów] Pisma: Kamień, który odrzucili budujący, stał się kamieniem węgielnym;
11 this corner-stone has come from the Lord, and is marvellous in our eyes.’”
Pan to sprawił i jest to cudowne w naszych oczach?
12 After this his enemies were eager to arrest him, but they were afraid of the crowd; for they saw that it was at them that he had aimed the parable. So they let him alone, and went away.
Starali się więc go schwytać, ale bali się ludu. Wiedzieli bowiem, że przeciwko nim powiedział tę przypowieść. Zostawili go więc i odeszli.
13 Afterwards they sent to Jesus some of the Pharisees and of the Herodians, to set a trap for him in the course of conversation.
Potem posłali do niego niektórych z faryzeuszy i herodianów, aby go pochwycili w mowie.
14 These men came to him and said: “Teacher, we know that you are an honest man, and are not afraid of any one, for you pay no regard to a person’s position, but teach the Way of God honestly; are we right in paying taxes to the Emperor, or not?
Gdy przyszli, powiedzieli mu: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką, ale drogi Bożej w prawdzie uczysz. Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie? Mamy go płacić czy nie płacić?
15 Should we pay, or should we not pay?” Knowing their hypocrisy, Jesus said to them: “Why are you testing me? Bring me a florin to look at.”
A on poznał ich obłudę i powiedział do nich: Czemu wystawiacie mnie na próbę? Przynieście mi grosz, żebym [mógł] go zobaczyć.
16 And, when they had brought it, he asked: “Whose head and title are these?” “The Emperor’s,” they said;
I przynieśli [mu]. A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis? Odpowiedzieli mu: Cesarza.
17 and Jesus replied: “Pay to the Emperor what belongs to the Emperor, and to God what belongs to God.” And they wondered at him.
Wtedy Jezus im powiedział: Oddawajcie więc cesarzowi to, co [należy do] cesarza, a co [należy do] Boga – Bogu. I podziwiali go.
18 Next came some Sadducees — the men who maintain that there is no resurrection. Their question was this —
Potem przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
19 “Teacher, in our Scriptures Moses decreed that, should a man’s brother die, leaving a widow but no child, the man should take the widow as his wife, and raise up a family for his brother.
Nauczycielu, Mojżesz nam napisał, że jeśli czyjś brat umrze i pozostawi żonę, a nie pozostawi dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
20 There were once seven brothers; of whom the eldest took a wife, but died and left no family;
Otóż było siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, nie zostawiwszy potomstwa.
21 and the second took her, and died without family; and so did the third.
Potem ożenił się z nią drugi i umarł, lecz i ten nie zostawił potomstwa, tak samo trzeci.
22 All the seven died and left no family. The woman herself died last of all.
I tak pojęło ją siedmiu braci, ale nie zostawili potomstwa. Na koniec, po wszystkich umarła i ta kobieta.
23 At the resurrection whose wife will she be, all seven brothers having had her as their wife?”
Przy zmartwychwstaniu więc, gdy powstaną, którego z nich będzie żoną? Bo siedmiu miało ją za żonę.
24 “Is not the reason of your mistake,” answered Jesus, “your ignorance of the Scriptures and of the power of God?
Na to Jezus im odpowiedział: Czyż nie dlatego błądzicie, że nie znacie Pisma ani mocy Boga?
25 When men rise from the dead, there is no marrying or being married; but they are as angels in Heaven.
Gdy bowiem zmartwychwstaną, ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie w niebie.
26 “As to the dead, and the fact that they rise, have you never read in the Book of Moses, in the passage about the Bush, how God spoke to him thus — ‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’?
A o umarłych, że będą wskrzeszeni, nie czytaliście w księdze Mojżesza, jak Bóg do niego z krzaka przemówił: Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba?
27 He is not God of dead men, but of living. You are greatly mistaken.”
Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale Bogiem żywych. Wy więc bardzo błądzicie.
28 Then came up one of the Teachers of the Law who had heard their discussions. Knowing that Jesus had answered them wisely, he asked him this question: “What is the first of all the commandments?”
Podszedł jeden z uczonych w Piśmie i słysząc, że ze sobą rozmawiali [oraz] widząc, że im dobrze odpowiedział, zapytał go: Które przykazanie jest pierwsze ze wszystkich?
29 “The first,” answered Jesus, “is — ‘Hear, O Israel; the Lord our God is the one Lord;
A Jezus mu odpowiedział: Pierwsze przykazanie ze wszystkich [jest to]: Słuchaj, Izraelu! Pan, nasz Bóg, Pan jest jeden.
30 and thou shalt love the Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy mind, and with all thy strength.’
Będziesz więc miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą, całym swym umysłem i z całej swojej siły. [To jest] pierwsze przykazanie.
31 The second is this — ‘Thou shalt love thy neighbour as thou dost love thyself.’ There is no commandment greater than these.”
A drugie [jest do niego] podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie. Nie ma innego przykazania większego od tych.
32 “Wisely answered, Teacher!” exclaimed the Teacher of the Law. “It is true, as you say, that ‘there is one God,’ and that ‘there is no other besides him’;
Wtedy powiedział mu uczony w Piśmie: Nauczycielu, zaprawdę dobrze powiedziałeś, że jeden jest Bóg i nie ma innego oprócz niego.
33 and to ‘love him with all one’s heart, and with all one’s understanding, and with all one’s strength,’ and to ‘love one’s neighbour as one loves oneself’ is far beyond all ‘burnt-offerings and sacrifices.’”
Miłować go całym sercem, całym umysłem, całą duszą i z całej siły i miłować bliźniego jak samego siebie znaczy więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary.
34 Seeing that he had answered with discernment, Jesus said to him: “You are not far from the Kingdom of God.” After that no one ventured to question him further.
A Jezus, widząc, że mądrze odpowiedział, rzekł do niego: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nikt nie śmiał go więcej pytać.
35 While Jesus was teaching in the Temple Courts, he asked: “How is it that the Teachers of the Law say that the Christ is to be David’s son?
Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: Jak [to jest], że uczeni w Piśmie mówią, że Chrystus jest Synem Dawida?
36 David said himself, speaking under the inspiration of the Holy Spirit — ‘The Lord said to my lord: “Sit at my right hand, until I put thy enemies beneath thy feet.’”
Sam Dawid bowiem powiedział przez Ducha Świętego: Rzekł Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.
37 David himself calls him ‘lord,’ how comes it, then, that he is to be his son?” The mass of the people listened to Jesus with delight.
[Skoro] sam Dawid nazywa go Panem, [to] jak [może] być jego synem? A wielki tłum chętnie go słuchał.
38 In the course of his teaching, Jesus said: “See that you are on your guard against the Teachers of the Law, who delight to walk about in long robes, and to be greeted in the streets with respect,
I mówił do nich w swoim nauczaniu: Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy lubią chodzić w długich szatach i lubią pozdrowienia na rynkach;
39 and to have the best seats in the Synagogues, and places of honour at dinner.
I pierwsze krzesła w synagogach, i pierwsze miejsca na ucztach.
40 They are the men that rob widows of their homes, and make a pretence of saying long prayers. Their sentence will be all the heavier.”
Pożerają oni domy wdów i dla pozoru odprawiają długie modlitwy. Ci otrzymają surowszy wyrok.
41 Then Jesus sat down opposite the chests for the Temple offerings, and watched how the people put money into them. Many rich people were putting in large sums;
A siedząc naprzeciw skarbony, Jezus przypatrywał się, jak ludzie wrzucali do niej pieniądze. Wielu bogaczy wrzucało wiele.
42 but one poor widow came and put in two farthings, which make a half-penny.
Przyszła też pewna uboga wdowa i wrzuciła dwie drobne monety, czyli kwartnik.
43 On this, calling his disciples to him, Jesus said: “I tell you that this poor widow has put in more than all the others who were putting money into the chests;
Wtedy zawołał swoich uczniów i powiedział im: Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga wdowa wrzuciła więcej niż wszyscy, którzy wrzucali do skarbony.
44 for every one else put in something from what he had to spare, while she, in her need, put in all she had — everything that she had to live on.”
Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało, ale ona ze swego ubóstwa wrzuciła wszystko, co miała, całe swoje utrzymanie.
