Psalms 78
1 My friends, listen to what I am going to teach you; pay careful attention [IDM] to what I say.
(Giáo huấn ca của A-sáp) Dân ta hỡi, hãy nghe lời ta dạy. Hãy mở tai lưu ý lời ta,
2 I am going to give you some sayings that wise people have said. They will be sayings about things that happened long ago, things that were difficult to understand [MET],
vì ta sẽ nói về các ẩn dụ. Ta sẽ dạy về những điều giấu kín từ xưa—
3 things that we have heard and known previously, things that our parents and grandparents told us.
những bài học dân ta đã nghe biết, do tổ phụ truyền dạy chúng ta.
4 We will tell these things to our children [LIT], and we will also tell to our grandchildren [about] Yahweh’s power and the glorious/great things that he has done.
Chúng ta sẽ không giấu sự thật này với con cháu; nhưng sẽ nói cho thế hệ sau về những việc vinh quang của Chúa Hằng Hữu, về quyền năng và những phép lạ Ngài đã làm.
5 He gave laws and commandments to the Israeli people, [those who are the descendants of] Jacob [DOU], and he told our ancestors to teach them to their children
Chúa ban hành luật pháp cho Gia-cốp; Ngài ban truyền chỉ thị cho Ít-ra-ên. Chúa ra lệnh cho tổ phụ chúng ta truyền dạy mọi điều cho con cháu,
6 in order that their children would [also] know them and then they would teach them to their children.
để các thế hệ mai sau biết đến— tức con cháu sẽ sinh ra— sẽ học hỏi và dạy lại cho dòng dõi họ.
7 In that way, they also would trust in God, and not forget the things that he has done; instead, they would obey his commandments.
Theo cách ấy, mọi thế hệ sẽ tin cậy Đức Chúa Trời, ghi nhớ công tác vĩ đại Ngài làm, và vâng giữ mệnh lệnh Ngài mãi mãi.
8 They would not be like their ancestors, who were very stubborn and kept rebelling [against God]; they did not continue firmly trusting in God, and they did not worship only him.
Để họ sẽ không như tổ tiên họ— cứng đầu, phản nghịch, và bất trung, không chịu đặt lòng tin cậy Đức Chúa Trời.
9 [The soldiers of] the tribe of Ephraim had bows [and arrows] but they ran away [from their enemies] on the day that they fought a battle with their enemies.
Các lính chiến Ép-ra-im trang bị cung tên, đã chạy trốn trong ngày chinh chiến.
10 They did not do what they had agreed with God that they would do; they refused to obey his laws.
Họ không giữ giao ước với Đức Chúa Trời và không chịu tuân theo luật pháp Chúa.
11 They forgot what he had done; they forgot about the miracles that they had seen him perform.
Họ đã quên các công việc Ngài làm— là những phép lạ họ thấy Ngài thực hiện,
12 While our ancestors were watching, God performed miracles in the area around Zoan [city] in Egypt.
những phép lạ Ngài đã làm cho tổ phụ họ, trên đồng bằng Xô-an, xứ Ai Cập.
13 [Then] he caused the [Red] Sea to divide, causing the water [on each side] to pile up like a wall, with the result that [our ancestors] walked through it [on dry ground].
Chúa rạch đôi biển cả, dẫn họ đi qua, làm cho nước dựng lên như thành vách.
14 He led them by a [bright] cloud during the day and by a fiery light during the night.
Ban ngày, Chúa dìu dắt họ qua trụ mây, suốt đêm, trụ lửa tỏa ánh sáng soi đường.
15 He split rocks open in the desert, giving to our ancestors plenty of water from deep inside the earth.
Chúa chẻ vầng đá giữa hoang mạc, ban cho họ dòng nước ngọt từ vực sâu.
16 He caused a stream of water to flow from the rock; the water flowed like a river [DOU].
Chúa cho suối phun ra từ tảng đá, khiến nước chảy cuồn cuộn như dòng sông!
17 But [our ancestors] continued to sin against God; in the desert they rebelled against the one who is greater than any other god.
Nhưng họ tiếp tục phạm tội cùng Chúa, giữa hoang mạc, họ nổi loạn chống Đấng Chí Cao.
18 By demanding that God give them the food that they desired, they tried to find out if he would always do what they requested him to do.
Lòng ngang bướng, họ cố tình thử Đức Chúa Trời, đòi món ăn theo dục vọng trần gian.
19 They insulted God by saying, “We don’t think he can supply food for us [here] in this desert!
Họ nói nghịch, thách thức Đức Chúa Trời rằng: “Đức Chúa Trời không thể ban thức ăn trong hoang mạc.
20 [It is true that] he struck the rock, with the result that water gushed/flowed out, [but] (can he also provide bread and meat for [us], his people?/we doubt that he can also provide bread and meat for us, his people.)” [RHQ]
Phải, Chúa có thể đập vầng đá cho nước trào tuôn nhưng Ngài không thể ban dân Ngài bánh và thịt.”
21 So, when Yahweh heard that, he became very angry, and he sent a fire to burn up [some of] his Israeli [people]. [MTY, DOU]
Chúa Hằng Hữu nghe lời ấy liền nổi giận, Lửa thịnh nộ của Ngài hình phạt nhà Gia-cốp. Phải, Ngài trút đổ cơn giận trên nhà Ít-ra-ên,
22 [He did that] because they did not trust in him, and they did not believe that he would rescue them.
vì họ không đặt niềm tin nơi Đức Chúa Trời, không tin vào quyền giải cứu của Ngài.
23 But God spoke to the sky above them; he commanded it to open [like] a door,
Nhưng Chúa ra lệnh bầu trời mở ra, Ngài mở toang các cửa trên trời.
24 and [then food] fell down like rain, [food which they named] ‘manna’; God gave them grain from (heaven/the sky).
Chúa ban mưa ma-na xuống cho họ ăn. Ngài ban bánh cho họ từ trời.
25 [So] the people ate the food that angels eat, [and] God gave to them all the manna that they wanted.
Họ được ăn thực phẩm thiên thần! Đức Chúa Trời cho họ ăn no nê.
26 [Later], he caused the wind to blow from the east, and by his power he also sent wind from the south,
Chúa cũng cho gió đông thổi tới, và dùng quyền năng khuấy động gió nam.
27 and the wind brought birds which were as numerous as the grains of sand on the seashore.
Đem chim cút xuống cho dân, nhiều như cát trải trên bờ biển.
28 God caused those birds to fall [dead] in the middle of (their camp)/the area where the people had put up their tents. [There were dead birds] all around their tents.
Đàn chim sà xuống giữa trại quân, rơi rào rào quanh các lều trại.
29 [So] the people [cooked the birds and] ate the meat and their stomachs were full, because God had given them what they wanted.
Dân ăn uống thỏa thuê. Chúa đã cho họ tùy sở thích.
30 But before they had eaten all that they wanted, and while they were still eating it,
Nhưng trước khi họ thỏa mãn ham mê, trong khi miệng vẫn còn đầy thịt,
31 God was [still] very angry with them, and he caused their strongest men to die; he got rid of [many of] the finest [young] Israeli men.
thì cơn thịnh nộ Đức Chúa Trời nổi lên, Ngài giết những người mập béo nhất. Ngài triệt hạ các trai tráng Ít-ra-ên.
32 In spite of all that, the people continued to sin; in spite of all the miracles that God had performed, they still did not trust that he [would take care of them].
Thế mà họ vẫn cứ phạm tội. Hoài nghi các phép lạ Ngài.
33 So, he caused their lives to end as quickly as a puff of wind ends; they died when disasters suddenly struck them.
Nên Chúa làm ngày của họ sút giảm, và trải qua những năm tháng kinh hoàng.
34 When God caused [some of] them to die, [the others] turned to God; they repented and earnestly asked God [to save them].
Cho đến khi bị Đức Chúa Trời hình phạt, họ mới quay đầu tìm kiếm Chúa. Họ ăn năn và bước theo Đức Chúa Trời.
35 They remembered that God is [like] a huge rock ledge [under which they would be safe] [MET], and that he, who was greater than any other god, is the one who protected/rescued them.
Rồi họ nhớ Đức Chúa Trời là Vầng Đá, là Đức Chúa Trời Chí Cao là Đấng cứu chuộc mình.
36 But they [tried to] deceive God by what they said [MTY]; their words [MTY] were [all] lies.
Nhưng họ mở miệng nịnh hót Chúa; và uốn lưỡi dối gạt Ngài.
37 They were not loyal to him; they disregarded/ignored the agreement that he had made with them.
Lòng họ chẳng ngay thật với Chúa, Họ cũng không vâng giữ giao ước với Ngài.
38 But God was merciful to his people. He forgave them for having sinned and did not get rid of them. Many times he refrained from becoming angry [with them] and restrained from furiously/severely [punishing them] [MTY].
Nhưng Chúa vẫn thương xót và tha thứ tội họ và Ngài không tuyệt diệt họ tất cả. Bao lần Chúa dằn cơn thịnh nộ, và đã không buông lỏng sự giận mình.
39 He remembered/considered that they were only humans who die; they [disappear quickly] [SIM], like a wind that blows by and then is gone.
Vì Chúa nhớ rằng họ là người phàm, như hơi thở thoáng qua, không bao giờ trở lại.
40 Many times our ancestors rebelled against God in the desert and caused him to become very sad.
Ôi, bao lần họ nổi loạn trong hoang mạc, và làm buồn lòng Ngài giữa đồng hoang.
41 Many times they did evil things, to find out [if they could do those things without God punishing them]. They frequently caused the holy God of Israel to become disgusted/sad.
Họ dại dột thử sự nhẫn nại của Đức Chúa Trời, và trêu chọc Đấng Thánh của Ít-ra-ên.
42 They forgot about his [great] power, and they (forgot/did not think) about the time when he rescued them from their enemies.
Họ quên bàn tay quyền năng Chúa, và ngày Chúa giải thoát khỏi quân thù.
43 They forgot about when he performed many miracles in the area near Zoan [city] in Egypt.
Họ đã quên Chúa làm các phép lạ ở Ai Cập, và các việc diệu kỳ ở đồng bằng Xô-an.
44 He caused the [Nile] River (OR, their sources of water) to become [red like] blood, with the result that the people of Egypt had no water to drink.
Ngài đã biến nước sông ra máu nên các dòng nước không còn uống được.
45 He sent among the people of Egypt swarms of flies that bit them, and he sent frogs that ate up everything.
Chúa sai vô số ruồi nhặng cắn họ, và ếch nhái bò lên, phá hoại.
46 He sent locusts to eat their crops and the other things that grew in their fields.
Chúa bỏ mùa màng họ cho sâu cắn; và hoa lợi cho cào cào.
47 He sent hail that destroyed the grapevines, and sent frost that ruined the figs.
Chúa phá vườn nho bằng mưa đá và cây sung bằng tuyết giá.
48 He sent hail that killed their cattle and sent lightning that killed their sheep and cows.
Ngài để mưa đá giết hại bầy súc vật, sấm sét đốt chết các bầy chiên.
49 Because God was fiercely angry with the people of Egypt, he caused them to be very distressed. The disasters that struck them were like a group of angels that destroyed [everything].
Chúa đổ trút trên họ cơn giận— tất cả thịnh nộ, bất mãn, và hoạn nạn. Chúa sai đến với họ một đoàn thiên binh hủy diệt.
50 He did not lessen his being angry [with them], and he did not (spare their lives/prevent them from dying); he sent a (plague/serious illness) that killed [many of] them.
Chúa mở đường cho cơn giận Ngài; không cho người Ai Cập được sống nhưng nạp mạng họ cho dịch bệnh.
51 He also caused all the firstborn sons of the people of Egypt to die.
Chúa đánh hạ các trưởng nam Ai Cập, là tinh hoa sức mạnh của Cham.
52 Then he led his people out [of Egypt] like [a shepherd leads] his sheep [SIM], and he guided them [while they walked] through the desert.
Nhưng Chúa hướng dẫn dân Ngài như đàn chiên, dìu dắt họ an toàn giữa hoang mạc.
53 He led them safely, and they were not afraid, but their enemies were drowned in the sea.
Chúa phù trì, bảo vệ nên họ không sợ gì; còn nước biển vùi dập quân thù nghịch.
54 [Later] he brought them to [Canaan], his sacred land, to [Zion] Hill (OR, the hilly area) and by his power [MTY] he enabled them to conquer [the people who were living there].
Chúa đưa họ vào bờ cõi thánh, đến vùng đồi núi Ngài dành cho họ.
55 He expelled the people-groups while his people were advancing; he allotted part of the land for [each tribe] to possess, and he gave to the Israeli people the houses of those people who had been expelled.
Chúa đuổi các sắc dân trong xứ; bắt thăm chia đất cho đoàn dân. Cho các đại tộc Ít-ra-ên vào trong trại của mình.
56 However, the Israeli people rebelled against God, who is greater than any other god, and they did many evil things to see if they could do those things without God punishing them, and they did not obey his commandments.
Nhưng họ lại nổi loạn, thử Đức Chúa Trời Chí Cao. Họ không vâng giữ luật pháp Ngài.
57 Instead, like their ancestors did, they rebelled against God and (were not loyal to/did not faithfully [obey]) him; they were as [unreliable as] a crooked arrow [that does not go straight] [SIM].
Họ phản bội, tráo trở như tổ phụ. Gian tà như mũi tên cong.
58 Because they [worshiped] carved images of their gods on the tops of hills, they caused God to become angry [DOU].
Họ xây đền miếu, chọc giận Đức Chúa Trời; và thờ thần tượng làm cho Ngài ghen tức.
59 He saw what they were doing and became very angry, so he rejected the Israeli people.
Trước những việc chướng tai gai mắt, Đức Chúa Trời khước từ, loại bỏ Ít-ra-ên,
60 He no longer appeared to them at Shiloh in the tent where he had lived among them.
Chúa lìa bỏ nơi ngự Ngài ở Si-lô, là Đền Tạm của Ngài giữa loài người.
61 He allowed their enemies to capture [the sacred chest], [which was the symbol of] his power and his glory.
Chúa cho phép quân thù chiếm Hòm Giao Ước; vinh quang Ngài bị giao vào tay kẻ thù.
62 Because he was angry with his people, he allowed them to be killed [MTY] [by their enemies].
Chúa để cho dân Ngài bị quân thù chém giết, vì Ngài nổi giận với dân Ngài—là dân Ngài tuyển chọn.
63 Young men were killed in battles, with the result that the young women had no one to marry.
Những trai trẻ của họ bị lửa thiêu đốt, các thiếu nữ không còn được nghe hát mừng hôn lễ.
64 [Many] priests were killed by [their enemies’] swords, and (the people did not allow the priests’ widows/the priests’ widows were not allowed) to mourn.
Các thầy tế lễ bị gươm đâm, các quả phụ không được quyền than khóc.
65 Later, [it was as though] the Lord awoke from sleeping; he was like a strong man who (became stimulated/felt that he was strong) by (OR, became sober after) [drinking] a lot of wine [SIM].
Thế rồi như người ngủ, Chúa thức dậy, và như người say tỉnh dậy.
66 He pushed their enemies back and caused them to be [very] ashamed for a long time [HYP] [because they had been defeated].
Ngài đánh bật quân thù ra khỏi bờ cõi, sỉ nhục địch quân đến đời đời.
67 [But] he did not set up his tent where [the people of] the tribe of Ephraim lived; he did not choose their area [to do that].
Nhưng Chúa khước từ dòng dõi Giô-sép; Ngài không chấp nhận đại tộc Ép-ra-im.
68 Instead he chose [the area where] the tribe of Judah [lived]; he chose Zion Hill, which he loves.
Nhưng Ngài chọn đại tộc Giu-đa và Núi Si-ôn mà Ngài yêu mến.
69 He [decided to have] his temple built [there], high up, like [his home in] heaven; he caused it to be firm, [and intended that] his temple would last forever, like the earth.
Chúa xây cất nơi thánh Ngài trên núi cao, nhà Ngài lập nền vững vàng trên đất.
70 He chose David, who served him [faithfully], and took him from the pastures
Chúa chọn Đa-vít làm đầy tớ, gọi ông từ các chuồng chiên,
71 where he was taking care of his [father’s] sheep, and appointed him to be the leader [MET] of the Israeli people, the people who belong to God.
Ngài đem ông ra khỏi nơi bầy chiên được chăm sóc, Ngài đặt ông chăn giữ nhà Gia-cốp— Ít-ra-ên là cơ nghiệp của Đức Chúa Trời.
72 David took care of the Israeli people sincerely and wholeheartedly, and guided them skillfully/wisely.
Ông chăn giữ dân cách thanh liêm, chính trực và khôn khéo lãnh đạo dân của Ngài.
