Proverbs 6
1 My son, if someone has borrowed money from a friend or a stranger, and if you have promised that you will pay the money back if that person is unable to pay back the money he borrowed,
| ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی، | ۱ |
2 you may be trapped by what you have agreed to do, [because if the one who borrowed the money is not able to pay it back, you will have to pay it]. What you have said that you will do will be like a snare to you.
| و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی، | ۲ |
3 So, my son, I will tell you what you should do to escape from your difficulty, so that the moneylender does not get control over your [wealth: ] Humbly go to your friend and plead with him [to cancel the agreement]!
| پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما. | ۳ |
4 Do not wait until tomorrow; [go immediately]! Do not rest until you [go and talk with him].
| خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش. | ۴ |
5 Save yourself, like a deer that escapes from a deer hunter [or] like a bird that flees from a bird hunter.
| مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن. | ۵ |
6 You lazy individual, learn something from [watching] the ants. Become wise from observing what they do.
| ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز، | ۶ |
7 They do not have a king or a governor or any [other] person who rules them [and forces them to work],
| که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی. | ۷ |
8 [but] they work hard [all] during the summer, gathering and storing food to eat during the winter.
| اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند. | ۸ |
9 [But], you lazy loafer, how long will you [continue to] sleep [RHQ]? Are you never going to get up from sleeping [and go to work]?
| ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟ | ۹ |
10 You sleep a for a little time; [you say, “I will take] just a short nap.” You lie down and fold/lay your hands [across your chest] and rest;
| اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب. | ۱۰ |
11 and suddenly you will become poor. It will be as though a bandit suddenly comes and takes all that you have.
| پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح. | ۱۱ |
12 [I will describe for you what] worthless and evil people [are like]. They constantly lie;
| مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند. | ۱۲ |
13 by winking their eyes and moving their feet and making signs with their fingers, they signal [to their friends what they are intending/planning to do].
| با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند. | ۱۳ |
14 They plan to do evil things. They constantly cause strife/trouble.
| در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد. | ۱۴ |
15 But disasters will hit them suddenly; they will be crushed/ruined and nothing will be able to heal them.
| بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت. | ۱۵ |
16 There are six, [maybe] seven, kinds of people that Yahweh hates. [They are]:
| شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است. | ۱۶ |
17 People who show by their eyes that they are very proud; people who lie [MTY]; people [SYN] who kill others [SYN] who have done nothing wrong;
| چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد. | ۱۷ |
18 people who plan to do evil deeds; people [SYN] who run quickly to do wrong things;
| دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند. | ۱۸ |
19 people who easily tell lies in court; and people who cause strife between family members.
| شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد. | ۱۹ |
20 My son, obey my commands, and do not ignore what your mother has taught you.
| ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما. | ۲۰ |
21 Remember the things that we have said. Those things should be [like a beautiful necklace] around your neck.
| آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز. | ۲۱ |
22 [If you follow our advice, it will be as though] what we have taught you [PRS] will lead you, wherever you go. When you sleep, they will protect you. And when you wake up in the morning, they will teach/instruct you.
| حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود. | ۲۲ |
23 These commands and what we teach you [will be like] a lamp to light your path [MET]. When we rebuke you and correct/punish you, we will be showing you the road to having [a good] life.
| زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است. | ۲۳ |
24 Heeding [PRS] these commands and things that we have taught you will enable you to keep away from immoral women and from [listening to] the enticing words of an adulterous woman.
| تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه. | ۲۴ |
25 [Even] if such a woman is beautiful and has lovely eyes, do not desire to go with her. Do not let her persuade you to go with her (with her eyes/by the way she looks at you).
| در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو، | ۲۵ |
26 [Do not forget that] you can hire a prostitute for only a loaf of bread, but [if you sleep with] another man’s wife, (it may cost you/you may lose) your life.
| زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند. | ۲۶ |
27 Can you carry hot coals in your pocket and not be burned [RHQ]?
| آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟ | ۲۷ |
28 Can you walk on burning coals and not scorch/burn your feet?
| یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟ | ۲۸ |
29 [No]! And in the same way, anyone who (sleeps with/has sex with) another man’s wife will [suffer for doing that]. [He will certainly] [LIT] be punished severely.
| همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند. | ۲۹ |
30 We do not despise a thief if he steals some food because he is very hungry.
| دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد. | ۳۰ |
31 But [if he steals something and then] is caught [by the police], he will have to pay back (seven times as much as/much more than) he stole. He may need to sell everything that is in his house [to get enough money to pay it back].
| لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد. | ۳۱ |
32 [But] a man who commits adultery with some woman is very foolish, [because] he is destroying his own self/soul [by what he is doing].
| اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت. | ۳۲ |
33 [That woman’s husband] will wound him badly, and [other people] will despise him. His shame will never end.
| او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد. | ۳۳ |
34 Because that woman’s husband will (be jealous/not want anyone else to sleep with her), he will become furious, and when he gets revenge, he will not act mercifully [toward the man who slept with his wife].
| زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود. | ۳۴ |
35 And he will not accept any bribe/money, even if it is a big bribe, to (appease him/cause him to stop being angry).
| بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود. | ۳۵ |
