Proverbs 31
1 These are sayings/messages that [God gave to] King Lemuel’s mother, and which his mother taught him:
Vortoj de la reĝo Lemuel, instruo, kiun donis al li lia patrino.
2 You are my son; I gave birth to you [RHQ]; you are the son that [God gave me] in answer to my prayers.
Ho mia filo, ho filo de mia ventro! Ho filo de miaj promesoj!
3 Do not exhaust your energy [having sex] [EUP] with women [to whom you are not married], with women who ruin kings [by having sex with them].
Ne donu al la virinoj vian forton, Nek viajn agojn al la pereigantoj de reĝoj.
4 Lemuel, kings should not be [constantly] drinking wine or [greatly] desire [to drink other] strong/alcoholic drinks.
Ne al la reĝoj, ho Lemuel, ne al la reĝoj konvenas trinki vinon, Nek al la princoj deziri ebriigaĵojn.
5 If they do that, they forget the laws [that they have made], and they do not do what is right for poor/afflicted [people].
Ĉar drinkinte, ili povas forgesi la leĝojn, Kaj ili malĝustigos la juĝon de ĉiuj prematoj.
6 Give strong/alcoholic drinks to those who are dying and to those who are (greatly distressed/suffering very much).
Donu ebriigaĵon al la pereanto, Kaj vinon al tiu, kiu havas suferantan animon.
7 If they drink, they will forget that they are poor, and they will not think about their distress/troubles any more.
Li trinku, kaj forgesu sian malriĉecon, Kaj li ne plu rememoru sian malfeliĉon.
8 Speak [MTY] to defend people who are unable to defend themselves; speak to encourage others to do what is right for those who are helpless.
Malfermu vian buŝon por senvoĉulo, Por la defendo de ĉiuj forlasitaj.
9 Speak [MTY] (on their behalf/to help them) and try to cause judges to decide matters fairly/justly; try to cause others to do for poor and needy [people] what should be done for them.
Malfermu vian buŝon, por juĝi juste, Por defendi malriĉulon kaj senhavulon.
10 It is very difficult [for a man] to [RHQ] find a wife who is good and who is capable [of doing many things]. [Any woman who is like that] is worth more than jewels.
Se iu trovis kapablan edzinon, Ŝia valoro estas pli granda ol perloj.
11 Her husband completely trusts her, and [because of her], he has everything that he needs [LIT].
Fidas ŝin la koro de ŝia edzo, Kaj havo ne mankos.
12 She never does anything that would harm him; she does good things for him all the days of her life.
Ŝi redonas al li bonon, sed ne malbonon, En la daŭro de ŝia tuta vivo.
13 She finds wool and flax [in the market], and she enjoys spinning it [to make yarn].
Ŝi serĉas lanon kaj linon, Kaj volonte laboras per siaj manoj.
14 She is like [SIM] a ship that brings from far away goods/merchandise to sell, [because] she buys food that comes from far away.
Ŝi estas kiel ŝipo de komercisto; De malproksime ŝi alportas sian panon.
15 She gets up before dawn to prepare food for her family. [Then] she plans the work that her servant girls will do on that day.
Ŝi leviĝas, kiam estas ankoraŭ nokto, Kaj ŝi disdonas manĝon al sia domanaro Kaj porciojn al siaj servantinoj;
16 She [goes out and] looks at a field [that someone wants to sell]; and [if it is a good field], she buys it. She [buys] grapevines [MTY] with the money that she has earned, [and then] she plants them.
Ŝi pensas pri kampo, kaj aĉetas ĝin; Per la enspezoj de sia mano ŝi plantas vinberĝardenon.
17 She works very hard [IDM]; she makes her arms strong [by the work she does].
Ŝi zonas siajn lumbojn per forto Kaj fortikigas siajn brakojn.
18 She knows when she is getting a good profit from her business. [When it is necessary], she works [MTY] until it is late at night.
Ŝi komprenas, ke ŝia komercado estas bona; Ŝia lumilo ne estingiĝas en la nokto.
19 She holds the (spindle/rod which twists the thread that she is making), and [then] she spins the thread [MTY] [that she will use].
Ŝi etendas sian manon al la ŝpinilo, Kaj ŝiaj fingroj tenas la ŝpinturnilon.
20 She generously helps [MTY] those who are poor and needy [DOU].
Ŝi malfermas sian manon al la malriĉulo Kaj etendas siajn manojn al la senhavulo.
21 She is not worried that [the people in her house will be cold in] the winter, because [she has made] warm clothes for all of them.
Ŝi ne timas la neĝon por sia domo, Ĉar ŝia tuta domanaro estas vestita per ruĝa teksaĵo.
22 She makes bedspreads/quilts for the beds. She wears fine linen clothes that are dyed purple, [like queens wear].
Ŝi faras al si kovrojn; Delikata tolo kaj purpuro estas ŝiaj vestoj.
23 Her husband is [well] known by the important people of the town; he sits with the [other] town leaders in the meetings of the town council.
Ŝia edzo estas konata ĉe la pordego, Kie li sidas kune kun la maljunuloj de la lando.
24 She makes clothes from linen cloth and sells them. She sells sashes to shop owners.
Ŝi faras teksaĵon kaj vendas, Kaj zonojn ŝi donas al la komercisto.
25 She is strong in her character and respected/dignified, and she (laughs at/is not afraid of) [what will happen in] the future.
Fortika kaj bela estas ŝia vesto, Kaj ŝi ridas pri la venonta tago.
26 When she speaks, she says what is wise. When she gives instructions, she speaks [MTY] kindly (OR, faithfully).
Sian buŝon ŝi malfermas kun saĝo; Bonkora instruo estas sur ŝia lango.
27 She watches over everything that is done in her household, and she [IDM] is never lazy.
Ŝi kontrolas la iradon de aferoj en sia domo, Kaj ŝi ne manĝas panon en senlaboreco.
28 Her children all together speak highly of her, and her husband also praises her.
Leviĝas ŝiaj filoj kaj ŝin gratulas; Ŝia edzo ŝin laŭdegas, dirante:
29 [He says to her], “There are many women who do admirable things, but you surpass them all!”
Multaj filinoj estas bravaj, Sed vi superas ĉiujn.
30 Some women who are attractive [are not really good women], [but] they can deceive us [regarding what they are really like]. Furthermore, women’s beauty does not last; but women who revere Yahweh should be honored.
Ĉarmeco estas trompa, kaj beleco estas vantaĵo; Virino, kiu timas la Eternulon, estos glorata.
31 Reward women who are like that, and praise them in public [MTY] for what they have done.
Donu al ŝi laŭ la fruktoj de ŝiaj manoj; Kaj ŝiaj faroj ŝin gloros ĉe la pordegoj.
