Proverbs 29
1 Some people remain stubborn [IDM] [even] though they are often reproved/warned [about doing what is wrong], [but some day] they will be crushed/ruined, and nothing will be able to heal them.
| کسی‌که بعد از تنبیه بسیار گردنکشی می کند، ناگهان منکسر خواهد شد وعلاجی نخواهد بود. | ۱ |
2 When righteous [people] are rulers, people are happy, but when wicked [people] rule, people (groan/are miserable).
| چون عادلان افزوده گردند قوم شادی می‌کنند، اما چون شریران تسلط یابند مردم ناله می‌نمایند. | ۲ |
3 Those who are eager to become wise cause their parents to be glad; those who spend their time with prostitutes will end up giving all their money to them.
| کسی‌که حکمت را دوست دارد پدر خویش را مسرور می‌سازد، اما کسی‌که با فاحشه هامعاشرت کند اموال را تلف می‌نماید. | ۳ |
4 When a king rules justly/fairly, he causes his nation to be strong, but a king who is concerned [only] with getting more money from the people ruins his nation.
| پادشاه ولایت را به انصاف پایدار می‌کند، امامرد رشوه خوار آن را ویران می‌سازد. | ۴ |
5 Those who (flatter others/say nice things to others [merely] to cause them to feel good) are really setting a trap for them (OR, for themselves) [SYN].
| شخصی که همسایه خود را چاپلوسی می‌کند دام برای پایهایش می‌گستراند. | ۵ |
6 Evil people will be trapped by the sins that they commit, but righteous/honest people will sing and be joyful/happy.
| در معصیت مرد شریر دامی است، اما عادل ترنم و شادی خواهد نمود. | ۶ |
7 Righteous/Good people know that poor [people] should be treated fairly/justly, [but] wicked people (are not concerned about/do not pay attention to) those matters at all.
| مرد عادل دعوی فقیر را درک می‌کند، اماشریر برای دانستن آن فهم ندارد. | ۷ |
8 Those who make fun of [everything that is good say things that] cause [everyone in] the city to (be agitated/in turmoil); those who are wise enable [people] to remain calm.
| استهزاکنندگان شهر را به آشوب می‌آورند، اما حکیمان خشم را فرومی نشانند. | ۸ |
9 If a wise person sues a foolish person, the foolish person merely laughs [at him] and yells [at him] and will not be quiet (OR, [the dispute will] not be resolved).
| اگر مرد حکیم با احمق دعوی دارد، خواه غضبناک شود خواه بخندد او را راحت نخواهد بود. | ۹ |
10 Those who murder others hate people who (are honest/always do what is right), but righteous [people] try to protect them.
| مردان خون ریز از مرد کامل نفرت دارند، اما راستان سلامتی جان او را طالبند. | ۱۰ |
11 People who are wise are patient and restrain/control themselves when they are angry, but foolish people (quickly show others that they are very angry/do not restrain themselves at all).
| احمق تمامی خشم خود را ظاهر می‌سازد، اما مرد حکیم به تاخیر آن را فرومی نشاند. | ۱۱ |
12 If a ruler (pays attention to/believes) [people who tell] lies, all his officials will [also] become wicked.
| حاکمی که به سخنان دروغ گوش گیرد، جمیع خادمانش شریر خواهند شد. | ۱۲ |
13 There is one thing that is true about both poor people and those who oppress them: Yahweh enables all of them to see.
| فقیر و ظالم با هم جمع خواهند شد، وخداوند چشمان هر دوی ایشان را روشن خواهدساخت. | ۱۳ |
14 If kings judge poor [people] fairly, they will continue to rule for a long time.
| پادشاهی که مسکینان را به راستی داوری نماید، کرسی وی تا به ابد پایدار خواهد ماند. | ۱۴ |
15 If children are punished/spanked and reproved/warned, they become wise; but if they are allowed to do whatever they want to do, they [do things that] cause their mothers to be ashamed of them.
| چوب و تنبیه، حکمت می‌بخشد، اماپسری که بی‌لگام باشد، مادر خود را خجل خواهد ساخت. | ۱۵ |
16 When wicked [people] rule, there are more crimes committed {people commit more crimes}, but [some day] those wicked people will (be defeated/no longer rule), and righteous [people] will see that happen.
| چون شریران افزوده شوند تقصیر زیاده می‌گردد، اما عادلان، افتادن ایشان را خواهند دید. | ۱۶ |
17 If you discipline your children, they will no longer [do things that] will cause you to be worried; instead, they [will do things that] will delight you [SYN].
| پسر خود را تادیب نما که تو را راحت خواهد رسانید، و به‌جان تو لذات خواهدبخشید. | ۱۷ |
18 When the people [of a nation] do not receive messages that come directly from God, they do not control their behavior. [God] is pleased with those who obey his laws.
| جایی که رویا نیست قوم گردنکش می‌شوند، اما خوشابحال کسی‌که شریعت را نگاه می‌دارد. | ۱۸ |
19 It is not possible to correct/discipline servants only by talking to them; they understand what you are saying, but they do not pay attention to it.
| خادم، محض سخن متنبه نمی شود، زیرااگر‌چه بفهمد اجابت نمی نماید. | ۱۹ |
20 [God] can help/bless foolish people more easily [RHQ] than he can help/bless people who speak without thinking first.
| آیا کسی را می‌بینی که در سخن‌گفتن عجول است، امید بر احمق زیاده است از امید براو. | ۲۰ |
21 If someone gives his servants everything that they want, starting from when they are young, some day those servants will take from him everything that he owns.
| هر‌که خادم خود را از طفولیت به نازمی پرورد، آخر پسر او خواهد شد. | ۲۱ |
22 Those who [quickly] become angry cause [many] arguments, and they [also] commit many sins.
| مرد تندخو نزاع برمی انگیزاند، و شخص کج خلق در تقصیر می‌افزاید. | ۲۲ |
23 Proud people will be disgraced; those who are humble will be respected.
| تکبر شخص او را پست می‌کند، اما مردحلیم دل، به جلال خواهد رسید. | ۲۳ |
24 Those who help thieves [to steal] only hurt themselves; [when they are in court], they solemnly ask [God] to curse them [if they do not tell the truth], but they do not tell the truth [about the crime that was committed], [and as a result, God will curse them].
| هر‌که با دزد معاشرت کند خویشتن رادشمن دارد، زیرا که لعنت می‌شنود و اعتراف نمی نماید. | ۲۴ |
25 It is [like] a dangerous trap [MET] [for people] to be (afraid of/worried about) what others will think about them, but those who trust in Yahweh are safe/protected.
| ترس از انسان دام می‌گستراند، اما هر‌که برخداوند توکل نماید سرافراز خواهد شد. | ۲۵ |
26 Many [people] request rulers to do things to help them, but Yahweh is [the only one] who surely does for people what is fair/just.
| بسیاری لطف حاکم را می‌طلبند، اماداوری انسان از جانب خداوند است. | ۲۶ |
27 Righteous [people] hate/detest those who do what is evil, and wicked [people] hate [those whose behavior is always] good.
| مرد ظالم نزد عادلان مکروه است، و هر‌که در طریق، مستقیم است نزد شریران مکروه می‌باشد. | ۲۷ |
