Luke 2
1 About that time the Emperor Augustus commanded that ([his officials must] write down the names/[a census be taken]) of all the people who lived in countries [controlled] by the Roman [government] {that the Roman [government controlled]}, [so that the government could collect taxes from them].
Lúc ấy, Sê-sa Au-gút-tơ ra chiếu chỉ phải lập sổ dân trong cả thiên hạ.
2 That was the first time that they (wrote down the names/took a census) in Syria [province, which included Judea district]. They did this while Quirinius was the governor of the province.
Việc lập sổ dân nầy là trước hết, và nhằm khi Qui-ri-ni-u làm quan tổng đốc xứ Sy-ri.
3 Every person had to go to the town where his [most famous ancestor] had lived, so that [the officials] could write down their names.
Ai nấy đều đến thành mình khai tên vào sổ.
4 So, because Joseph was a descendant of [King] David, he went up from Nazareth, the town in Galilee [district where he lived], to the town of Bethlehem in Judea [district]. That was the town where [King] David [grew up].
Vì Giô-sép là dòng dõi nhà Đa-vít, cho nên cũng từ thành Na-xa-rét, xứ Ga- li-lê, lên thành Đa-vít, gọi là Bết-lê-hem, xứ Giu-đê,
5 Joseph went with Mary, who [was considered] {whom [people considered]} [to be] his wife, who was now pregnant. They went so that they could put his name and Mary’s name [in the record book].
để khai vào sổ tên mình và tên Ma-ri, là người đã hứa gả cho mình đang có thai.
6 When they arrived [in Bethlehem], there was no place for them to stay in the house where travelers stay. [So they stayed in a cattle shed]. When the time for Mary to give birth arrived, she gave birth to her first son there. She wrapped him in strips of cloth and placed him in a trough where [people] put food for the animals.
Đang khi hai người ở nơi đó, thì ngày sanh đẻ của Ma-ri đã đến.
Người sanh con trai đầu lòng, lấy khăn bọc con mình, đặt nằm trong máng cỏ, vì nhà quán không có đủ chỗ ở.
8 That night, there were [some] shepherds who were taking care of their sheep [as usual] in the fields near [Bethlehem].
Vả, cũng trong miền đó, có mấy kẻ chăn chiên trú ngoài đồng, thức đêm canh giữ bầy chiên.
9 An angel from God appeared to them. A great light (from the Lord/from God) shone on them and around them. [So] they became very afraid.
Một thiên sứ của Chúa đến gần họ, và sự vinh hiển của Chúa chói lòa xung quanh, họ rất sợ hãi.
10 But the angel said to them, “Do not be afraid! I have come to tell you good news, which will [make you] very happy! This message is for everyone [to hear].
Thiên sứ bèn phán rằng: Đừng sợ chi; vì nầy, ta báo cho các ngươi một Tin Lành, sẽ làm một sự vui mừng lớn cho muôn dân;
11 [The message is that] today a baby has been born in [Bethlehem, the town where King] David grew up. That baby will [eventually] save you [from the guilt of your sins]! He is the Messiah, [your] Lord!
ấy là hôm nay tại thành Đa-vít đã sanh cho các ngươi một Đấng Cứu thế, là Christ, là Chúa.
12 I will tell you how [you will recognize him] (OR, how you will know [that what I say is true]): [In Bethlehem] you will find a baby who has been wrapped {[whose mother] has wrapped him} in strips of cloth and placed in a trough where [people] put food for the animals.”
Nầy là dấu cho các ngươi nhìn nhận Ngài: Các ngươi sẽ gặp một con trẻ bọc bằng khăn, nằm trong máng cỏ.
13 Suddenly a large group of angels from heaven appeared and joined the other angel. They all praised God, singing/saying,
Bỗng chúc có muôn vàn thiên binh với thiên sứ đó ngợi khen Đức Chúa Trời rằng:
14 “May [all the angels] in the highest heaven praise God! And on the earth may the people to whom God has shown his favor have peace [with him]!”
Sáng danh Chúa trên các từng trời rất cao, Bình an dưới đất, ân trạch cho loài người!
15 After the angels left them [and returned] to heaven, the shepherds said to each other, “Let’s go to Bethlehem to see this [wonderful] thing that has happened, which (the Lord/God) has told us about!”
Sau khi các thiên sứ lìa họ lên trời rồi, bọn chăn nói với nhau rằng: Chúng ta hãy tới thành Bết-lê-hem, xem việc đã xảy đến mà Chúa cho chúng ta hay.
16 So they went quickly. They found the [place where] Mary and Joseph [were staying], and [they saw] the baby lying in the trough where [people] put food for the animals.
Vậy, họ vội vàng đi đến đó, thấy Ma-ri, Giô-sép, và thấy con trẻ đang nằm trong máng cỏ.
17 Then they told [Mary and Joseph and others] what had been told them {what [the angel] had told them} about this child.
Đã thấy vậy, họ bèn thuật lại những lời thiên sứ nói về con trẻ đó.
18 Everyone who heard what was said by the shepherds {what the shepherds said} to them was amazed.
Ai nấy nghe chuyện bọn chăn chiên nói, đều lấy làm lạ.
19 But Mary [did not talk to others about what the angels said]; she just kept thinking very much about it.
Còn Ma-ri thì ghi nhớ mọi lời ấy và suy nghĩ trong lòng.
20 The shepherds returned [to their sheep]. They kept praising God very much for all the things that they had heard and seen, [because] everything [happened] exactly like [the angels] told them.
Bọn chăn chiên trở về, làm sáng danh và ngợi khen Đức Chúa Trời về mọi điều mình đã nghe và thấy y như lời đã bảo trước cùng mình.
21 Seven days later, when [the priests] circumcised the baby, [his parents] named him Jesus. That was the name that [they were told by] the angel {the angel [told them]} [to] give him before Mary became pregnant.
Đến ngày thứ tám, là ngày phải làm phép cắt bì cho con trẻ, thì họ đặt tên là Jêsus, là tên thiên sứ đã đặt cho, trước khi chịu cưu mang trong lòng mẹ.
22 It had been written by Moses {Moses had written} [long ago] in a law that God gave him, that when a woman gave birth to her first son, the parents had to take him [to the Temple] in Jerusalem in order that they might dedicate him (to the Lord/to God). So when the time came for them to do those rituals so that [God would consider] them pure again, Mary and Joseph took Jesus there.
Khi đã hết những ngày tinh sạch rồi, theo luật pháp Môi-se, Giô-sép và Ma-ri đem con trẻ lên thành Giê-ru-sa-lem để dâng cho Chúa,
như đã chép trong luật pháp Chúa rằng: Hễ con trai đầu lòng, phải dâng cho Chúa,
24 God had commanded in his laws that if the first child [of a couple] was a boy, his parents should offer as a sacrifice to God two turtledoves or two young pigeons. [So Joseph and Mary gave the priest two birds so he could offer them].
lại dâng một cặp chim cu, hoặc chim bò câu con, như luật pháp Chúa đã truyền.
25 At that time there was an [old] man in Jerusalem whose name was Simeon. He habitually did what was pleasing to God and he obeyed God’s laws. The Holy Spirit was [directing] him as he was waiting for [God] [MTY] [to] encourage the Israeli [people by sending the Messiah].
Vả, trong thành Giê-ru-sa-lem có một người công bình đạo đức, tên là Si- mê-ôn, trông đợi sự yên ủi dân Y-sơ-ra-ên, và Đức Thánh Linh ngự trên người.
26 It was [previously] revealed by the Holy Spirit {The Holy Spirit [previously] revealed} to him that he would see God’s [promised] Messiah before he died.
Đức Thánh Linh đã bảo trước cho người biết mình sẽ không chết trước khi thấy Đấng Christ của Chúa.
27 When Joseph and Mary brought their baby Jesus [to the Temple] in order to perform the rituals that [God had commanded] in his laws, the Spirit led Simeon to enter the Temple [courtyard, and revealed to him that Jesus was the Messiah].
Vậy người cảm bởi Đức Thánh Linh vào đền thờ, lúc có cha mẹ đem con trẻ là Jêsus đến, để làm trọn cho Ngài các thường lệ mà luật pháp đã định,
28 So he took Jesus up in his arms and praised God, saying,
thì người bồng ẵm con trẻ, mà ngợi khen Đức Chúa Trời rằng:
29 Lord, you promised me that I would see the one [MTY] who would enable you to save people of all people-groups from the guilt of their sins. He will be [MET] like a light that will reveal your truth to non-Jews, and he will cause people to think highly of your people, the Israeli people. Since I [SYN] have now seen this one that you promised to send, now let me die peacefully.
Lạy Chúa, bây giờ xin Chúa cho tôi tớ Chúa được qua đời bình an, theo như lời Ngài;
Vì con mắt tôi đã thấy sự cứu vớt của Ngài,
Mà Ngài đã sắm sửa đặng làm ánh sáng trước mặt muôn dân,
Soi khắp thiên hạ, Và làm vinh hiển cho dân Y-sơ-ra-ên là dân Ngài.
33 His parents marveled about what [Simeon] said about [Jesus]. Then Simeon blessed them, and said to Mary,
Cha mẹ con trẻ lấy làm lạ về mấy lời người ta nói về con.
34 “Note what I say: [God] has determined that because of this child, many Israeli people will [turn away from God], and many others will turn to God [MET]. Although he will be like a sign [MET] [to warn people], [many] people will oppose him.
Si-mê-ôn bèn chúc phước cho hai vợ chồng, nói với Ma-ri, mẹ con trẻ rằng: Đây, con trẻ nầy đã định làm một cớ cho nhiều người trong Y-sơ-ra-ên vấp ngã hoặc dấy lên, và định làm một dấu gây nên sự cãi trả;
35 As a result, the [evil] thoughts of many people will be made evident {he will reveal the [evil] thoughts of many people}. [Furthermore, the cruel things that they will do to him] [MET] [will be like] a sword that will pierce your (soul/inner being).”
còn phần ngươi, có một thanh gươm sẽ đâm thấu qua lòng ngươi. Aáy vậy tư tưởng trong lòng nhiều người sẽ được bày tỏ.
36 There was also [in the Temple courtyard] a very old woman named Anna. She was a prophetess. Her father Phanuel was a member of the tribe of Asher. After she had been married seven years, her husband died.
Lại có bà tiên tri An-ne, con gái của Pha-nu-ên, về chi phái A-se, đã cao tuổi lắm. Từ lúc còn đồng trinh đã ở với chồng được bảy năm;
37 After that, she lived until she was 84 years old, and she was still a widow. She stayed in the Temple [area] all the time, night and day, worshipping God. She often (abstained from food/fasted) as she prayed.
rồi thì ở góa. Bấy giờ đã tám mươi bốn tuổi, chẳng hề ra khỏi đền thờ, cứ đêm ngày hầu việc Đức Chúa Trời, kiêng ăn và cầu nguyện.
38 [While Joseph and Mary and the baby were] still [in the Temple, Anna came to them. She thanked God for the baby]. Then she spoke about Jesus to many people who were expecting [God to send the Messiah] [MTY] to set [the people of] [MTY] Jerusalem free [from their enemies].
Một lúc ấy, người cũng thình lình đến đó, ngợi khen Đức Chúa Trời, và nói chuyện về con trẻ với mọi người trông đợi sự giải cứu của thành Giê-ru-sa-lem.
39 After Joseph and Mary had finished performing the rituals that (the Lord/God) required [the parents of a first son] to perform, they returned to their own town, Nazareth, in Galilee [district].
Khi Giô-sép và Ma-ri đã làm trọn mọi việc theo luật pháp Chúa rồi, thì trở về thành của mình là Na-xa-rét trong xứ Ga-li-lê.
40 As Jesus grew up, he became strong and very wise, and God was very pleased with him.
Con trẻ lớn lên, và mạnh mẽ, được đầy dẫy sự khôn ngoan, và ơn Đức Chúa Trời ngự trên Ngài.
41 Every year Jesus’ parents went to Jerusalem to [celebrate] the Passover festival.
Vả, hằng năm đến ngày lễ Vượt qua, cha mẹ Đức Chúa Jêsus thường đến thành Giê-ru-sa-lem.
42 So when Jesus was twelve years old, they went up [to Jerusalem] as they always did.
Khi Ngài lên mười hai tuổi, theo lệ thường ngày lễ, cùng lên thành Giê- ru-sa-lem.
43 When the celebration ended, his parents started to return home, but Jesus stayed in Jerusalem. [His parents] did not realize that [Jesus stayed there].
Các ngày lễ qua rồi, cha mẹ trở về, con trẻ là Jêsus ở lại thành Giê-ru-sa-lem, mà cha mẹ không hay chi hết.
44 They thought that he was with the other people who were traveling with them. They walked all day. Then they started to look for him among their relatives and friends.
Hai người tưởng rằng Ngài cũng đồng đi với bạn đi đường, đi trót một ngày, rồi mới tìm hỏi trong đám bà con quen biết;
45 They did not find him, so they returned to Jerusalem to search for him.
nhưng không thấy Ngài, bèn trở lại thành Giê-ru-sa-lem mà tìm.
46 Two days later, they found him. He was in the Temple [courtyard], sitting with the [Jewish] religious teachers. He was listening to what they said, and he was asking them questions.
Khỏi ba ngày, gặp Ngài tại trong đền thờ đang ngồi giữa mấy thầy thông thái, vừa nghe vừa hỏi.
47 Everyone who heard what he [said] was amazed at how much he understood and [how well] he answered [the questions that the teachers asked].
Ai nấy nghe, đều lạ khen về sự khôn ngoan và lời đối đáp của Ngài.
48 When his parents saw him, they were very surprised. His mother said to him, “My son, why have you done this to us? Your father and I have been very worried as we [(exc)] have been searching for you!”
Khi cha mẹ thấy Ngài, thì lấy làm lạ, và mẹ hỏi rằng: Hỡi con, sao con làm cho hai ta thể nầy? Nầy, cha và mẹ đã khó nhọc lắm mà tìm con.
49 He said to them, [speaking about the Temple being God his Father’s house], “(I am surprised that you [(dl)] did [not know] where to find me!/Why did you [not know] where to find me?) [RHQ] (You [(dl)] should have known that it was necessary for me to be in my Father’s house!/Did you not know that it was necessary for me to be in my Father’s house?) [RHQ]”
Ngài thưa rằng: Cha mẹ kiếm tôi làm chi? Há chẳng biết tôi phải lo việc Cha tôi sao?
50 But they did not understand [the meaning of] what he said to them.
Nhưng hai người không hiểu lời Ngài nói chi hết.
51 Then he returned with them down to Nazareth. He always obeyed them. But his mother kept thinking about all those things.
Đoạn, Ngài theo về thành Na-xa-rét và chịu lụy cha mẹ. Mẹ Ngài ghi các lời ấy vào lòng.
52 [As the years passed], Jesus continued to become wiser and he grew taller. God and people continued to approve of him more and more.
Đức Chúa Jêsus khôn ngoan càng thêm, thân hình càng lớn, càng được đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta.
