1 Corinthians 11

1 [Follow my example], just like I [try to] follow Christ’s example.

ئەمدى سىلەرنى شۇنىڭ ئۈچۈن تەرىپلەيمەنكى، ئى قېرىنداشلار، ھەممە ئىشلاردا سىلەر مېنى ئەسلەپ تۇرۇۋاتىسىلەر، مەن سىلەرگە تاپشۇرغىنىمدەك، كۆرسەتمىلەرنى تۇتۇپ كېلىۋاتىسىلەر.

2 I praise you because you remember all the things [that I taught you] and because you follow the instructions that I gave you. You have done just like I told you to do.

3 [Now], I want you to know that the one who has authority over [MTY] every man is Christ, and the ones who have authority over women are men (OR, their husbands), and the one who has authority over Christ is God.

ئەمما مەن سىلەرنىڭ ھەر ئەرنىڭ بېشى مەسىھدۇر، ئايالنىڭ بېشى ئەردۇر ۋە مەسىھنىڭ بېشى خۇدادۇر دەپ بىلىشىڭلارنى خالايمەن.

4 [So] if any man [wears a covering over] his head when he prays or speaks a message God gave him, he disgraces himself [SYN].

شۇڭا، [ئىبادەتكە قاتناشقاندا]، ھەرقانداق ئەر بېشىغا بىرنەرسە ئارتقان ھالدا دۇئا قىلسا ياكى بېشارەت بەرسە، ئۇ ئۆز بېشىغا ھۆرمەتسىزلىك قىلغان بولىدۇ.

5 Also, if any woman does not wear a covering over her head when she prays or speaks a message that God gave her, she disgraces herself (OR, she dishonors her husband). That would be acting like [SIM] [women who are ashamed because] their heads have been shaved.

ئەمما [ئىبادەتكە قاتناشقاندا]، ھەرقانداق ئايال بېشىغا بىرەر نەرسە ئارتمىغان ھالدا دۇئا قىلسا ياكى بېشارەت بەرسە، ئۇ ئۆز بېشىغا ھۆرمەتسىزلىك قىلغان بولىدۇ؛ بۇنداق ئايالنىڭ چېچى چۈشۈرۈۋېتىلگەن، [رەسۋا قىلىنغان] ئايالدىن پەرقى يوقتۇر.

6 So, if women do not wear coverings over their heads [when they pray or speak messages that God gave them], they should let someone shave their heads [so that they will be ashamed]. But since women are ashamed if someone cuts their hair [short] or shaves off their hair, they should wear coverings over their heads [when they pray or speak messages that God gave them].

ئايال كىشىنىڭ بېشىغا ئارتقىنى يوق بولسا، چاچلىرى چۈشۈرۈۋېتىلسۇن؛ ئايالغا نىسبەتەن چاچلىرىنىڭ كېسىۋېتىلىشى ياكى چۈشۈرۈۋېتىلىشى ئۇياتلىق ئىش بولسا، ئەمدى ئۇنىڭ بېشىغا بىرەر ئارتقىنى بولسۇن.

7 Men should not wear coverings over their heads [when they pray or speak messages that God gave them], because they represent what God is like [MET] and they show how great God is. But women show how great men (OR, their husbands) are.

چۈنكى ئەر كىشى بولسا بېشىنى ياپماسلىقى كېرەك؛ چۈنكى ئۇ خۇدانىڭ سۈرەت-ئوبرازى ۋە شان-شەرىپىدۇر؛ ئەمما ئايال كىشى بولسا ئەرنىڭ شان-شەرىپىدۇر.

8 [Remember that God intends that men have authority over women. We know that] because [God] did not make [the first] man, [Adam], from the [first] woman, [Eve]. Instead, he made that woman [from a bone that he took] from the man.

چۈنكى ئەر بولسا ئايالدىن ئەمەس، بەلكى ئايال ئەردىندۇر.

9 Also, [God] did not create [the first] man [to help] the woman. Instead, [he] created the woman [to help] the man.

شۇنىڭدەك ئەر كىشى ئايال ئۈچۈن ئەمەس، ئايال كىشى ئەر ئۈچۈن يارىتىلغاندۇر.

10 For that reason, women should wear something [to cover] their heads [as a symbol of their being under their husbands’] [MTY] authority. They should also [cover their heads] so that the angels [will see that and rejoice].

بۇ سەۋەبتىن، ھەم پەرىشتىلەرنىڭ سەۋەبىدىن ئايال كىشى بېشىدا ھوقۇق[نىڭ] [بەلگىسىگە] ئىگە بولۇشى كېرەك.

11 However, remember that [even though God created the first] woman from [the first] man, all other men [have been born] from women. So men cannot be independent of women, nor can women be independent of men. But all things, [including men and women], come from God.

ھالبۇكى، رەبدە ئايال ئەرسىز بولماس ۋە ئەر ئايالسىز بولماس؛

12

چۈنكى ئايال ئەردىن چىقىرىلغىنىدەك، ئەر ئايال ئارقىلىق [تۇغۇلىدۇ]؛ لېكىن ھەممە ئىش خۇدادىندۇر.

13 Consider this for yourselves: Is it proper for [RHQ] women to pray to God while they do not have coverings over their heads?

ئۆز كۆڭلۈڭلاردا باھا بېرىڭلار؛ ئاياللارنىڭ بېشىغا بىرنەرسە ئارتماي تۇرۇپ خۇداغا دۇئا قىلىشى مۇۋاپىقمۇ؟

14 (Everyone senses that it is disgraceful for men to have long hair./Doesn’t everyone sense that it is disgraceful for men to have long hair?) [RHQ]

تەبىئەتنىڭ ئۆزى سىلەرگە ئەر كىشىنىڭ ئۇزۇن چاچلىرى بولسا ئۇنىڭغا ئۇيات ئىكەنلىكىنى ئۆگەتمىدىمۇ؟

15 But it is very delightful if women have long hair, because [God] gave them long hair to be like a [beautiful] covering [for their heads].

ئەمما ئايال كىشىنىڭ ئۇزۇن چاچلىرى بولسا، بۇ ئۇنىڭغا شان-شەرەپ بولىدۇ؛ چۈنكى ئۇنىڭ ئۇزۇن چاچلىرى ئۇنىڭغا بېزەك-يېپىنچا بولسۇن دەپ تەقدىم قىلىنغان.

16 But whoever wants to argue [with me about my saying that women should have a covering over their heads when they pray or speak a message from God should consider the fact that] we [apostles] do not [permit] any other custom, and the [other] congregations of God do not have any other custom.

[بىرسىنىڭ بۇ ئىشلار توغرۇلۇق] تالاش-تارتىش قىلغۇسى بولسا، [شۇنى بىلسۇنكى]، بىزلەردە ھەم خۇدانىڭ جامائەتلىرىدىمۇ شۇلاردىن باشقا ھېچ قائىدىلەر يوقتۇر.

17 Now I want to tell you [about some other things]. I do not praise you about them, because whenever you believers meet together, good [things do not happen]. Instead, bad things [happen].

ئەمما ھازىر دېمەكچى بولغان ئىش، يەنى سىلەر يىغىلغان سورۇنلارغا كەلسەك، ئۇنىڭدا سىلەرنى تەرىپلىمەيمەن؛ چۈنكى يىغىلغىنىڭلارنىڭ نەتىجىسى پايدىلىق ئەمەس، بەلكى زىيانلىق بولۇۋاتىدۇ.

18 First of all, people have told me that when you gather together as a group [to worship God], you divide into groups [that are hostile to each other]. To some extent I believe that is true.

چۈنكى بىرىنچىدىن، سىلەر جامائەتتە يىغىلغىنىڭلاردا، ئاراڭلاردا گۇرۇھلارغا بۆلۈنۈشلەر بولغانلىقىنى ئاڭلىدىم؛ بۇ گەپكە قىسمەن ئىشەندىم.

19 It seems that you must divide into [groups that despise each other] in order that it might be clear/evident which people among you [God] approves of!

ئاراڭلاردا بۆلۈنۈشلەر پەيدا بولماي قالمايدۇ. ئۇنداق بولمىغاندا ئاراڭلاردا كىمنىڭ لاياقەتلىك بولغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولمايتتى.

20 When you gather together, you [IRO] eat the meal [that you say is to remember the death of] the Lord [Jesus for us].

سىلەر بىر يەرگە جەم بولغىنىڭلاردا، سىلەر [ھەقىقەتەن] «رەبنىڭ زىياپىتى»دىن يېمەيسىلەر.

21 But [what happens when] you eat is that each person eats his own meal before [he thinks about sharing his food with anyone else]. As a result, [when the meal is over], some people are [still] hungry and others are drunk! [So it is not a meal that honors the Lord].

چۈنكى يېگىنىڭلاردا ھەربىرىڭلار باشقىلارنىڭ يېيىشىنى كۈتمەيلا ئۆزۈڭلار ئېلىپ كەلگەن غىزانى يەۋېرىسىلەر-دە، بىرسى ئاچ قالىدۇ، يەنە بىرسى مەست بولۇپ كېتىدۇ.

22 ([You act as though] you do not have your own houses in which you can eat and drink [whatever you want to]!/Do you not have your own houses in which you can eat and drink [whatever you want to]?) [RHQ] Do you not realize [RHQ] [that by acting selfishly in this way], it is God’s people whom you are despising, and it is the poor people [in your group] whom you are treating as though they were not important? What shall I say to you about that [RHQ]? Do [you expect] me to praise you [about what you do] [RHQ]? I certainly will not praise you!

يەپ-ئىچىشكە ئۆز ئۆيلىرىڭلار يوقمۇ؟ خۇدانىڭ جامائىتىنى كۆزگە ئىلماي، يوقسۇللارنى خىجالەتكە قويماقچىمۇسىلەر؟ سىلەرگە نېمە دېسەم بولار؟ سىلەرنى تەرىپلەمدىمەن؟ ياق، سىلەرنى تەرىپلىمەيمەن.

23 The Lord taught me these things that I also taught you: During the night that Jesus was betrayed {[Judas] enabled [the enemies of] the Lord Jesus to seize him}, he took some bread.

چۈنكى مەن سىلەرگە [رەبنىڭ زىياپىتى توغرۇلۇق] يەتكۈزگەنلىرىمنى ئۆزۈم رەبدىن تاپشۇرۇۋالغانمەن؛ دېمەك، رەب ئەيساغا ساتقۇنلۇق قىلىنغان كېچىدە ئۇ قولىغا نان ئېلىپ،

24 After he thanked God for it, he broke it into pieces. [Then he gave it to his disciples] and said, “This bread [represents] [MET] (OR, is) my body, that [I am about to sacrifice] for you. Eat bread in this [way again and again] to remember my [offering myself as a sacrifice for you].”

تەشەككۈر ئېيتقاندىن كېيىن ئۇنى ئوشتۇپ: «مانا، سىلەرگە ئاتالغان مېنىڭ تېنىم؛ بۇنى مېنى ئەسلەپ تۇرۇش ئۈچۈن مۇشۇنداق قىلىڭلار» ــ دېدى.

25 Similarly, after they ate their meal, he took a cup [MTY] [of wine]. He [thanked God for it. Then he gave it to his disciples], saying, “[The wine in] [MTY] this cup [represents] [MET] (OR, is) my blood [that will flow from my body] ([to put into effect/to establish]) the new agreement [that God is making with people]. Whenever you drink wine in this way, do it to remember that [my blood flowed for you].”

شۇنىڭدەك، غىزادىن كېيىن ئۇ جامنى قولىغا ئېلىپ: «مانا، بۇ جامدىكى شاراب قېنىمدا بولغان «يېڭى ئەھدە»دۇر؛ ھەر قېتىم بۇنىڭدىن ئىچكىنىڭلاردا، مېنى ئەسلەپ تۇرۇش ئۈچۈن شۇنداق قىلىڭلار» ــ دېدى.

26 [Remember that] until the Lord [Jesus] returns [to the earth], whenever you eat the [bread that represents his body] and drink the wine [MTY] [that represents his blood], you are telling other people that he died [for you].

چۈنكى سىلەر ھەر قېتىم بۇ ناندىن يېگەن، بۇ جامدىن ئىچكەن بولساڭلار، تاكى ئۇنىڭ قايتىپ كېلىشىگىچە سىلەر رەبنىڭ ئۆلۈمىنى جاكارلىغان بولىسىلەر.

27 So, those who eat that bread and drink that wine [MTY] in a way that is not proper [for those who belong to the Lord] are guilty of [acting in a way that is contrary to what] our [Lord intended when he offered] his body [as a sacrifice] and his blood [flowed when he died].

شۇنىڭ ئۈچۈن، كىمكى لاياقەتسىز ھالدا بۇ ناننى يېسە ياكى رەبنىڭ جامىدىن ئىچسە، رەبنىڭ تېنى ھەم قېنىغا نىسبەتەن گۇناھكار بولىدۇ.

28 Before any believer eats that bread and drinks that wine [MTY], he should think carefully about [what he is doing],

شۇنىڭ ئۈچۈن ھەربىرسى بۇ ئىشلار ئۈستىدە ئۆز-ئۆزىنى تەكشۈرۈپ، ئاندىن ناندىن يېسۇن، جامدىن ئىچسۇن.

29 because if anyone eats [the bread that represents Christ’s body] and drinks [the wine that represents his blood] without recognizing that all God’s [people should be united, God will] punish him [for doing that].

چۈنكى [رەبنىڭ] تېنىنى پەرق ئەتمەي تۇرۇپ يېگۈچى ۋە ئىچكۈچى ھەركىم ئۆزىگە ھۆكۈم-جازانى يەتكۈزۈپ يەپ-ئىچىدۇ.

30 Many people in your group are weak and sick, and several have died [EUP] because of [the way they acted when they ate that bread and drank that wine].

بۇ سەۋەبتىن ئاراڭلاردىكى نۇرغۇن ئادەملەر زەئىپلىشىپ كېسەل بولدى، ھەتتا خېلى بىر قىسمى [ئۆلۈمدە] ئۇخلاپ قالدى.

31 If we would think carefully about what we [are doing], [God] would not judge [and punish] us [like that].

لېكىن ئەگەر ئۆز ئۈستىمىزنى تەكشۈرۈپ ھۆكۈم چىقارغان بولساق، بېشىمىزغا [رەبنىڭ] ھۆكۈم-جازاسى چۈشۈرۈلمەيدىغان بولىدۇ.

32 But when the Lord judges [and punishes] us [for acting wrongly], he disciplines us [to correct us], in order that he will not [need to] punish us when he punishes [the people who do not trust in Christ] [MTY].

ئەمما گەرچە ئۈستىمىزگە رەب تەرىپىدىن ھۆكۈم-جازالار چۈشۈرۈلگەن بولسىمۇ، ئەمەلىيەتتە بۇ ئۇنىڭ بىزگە چۈشۈرگەن «تەربىيە جازاسى»دۇر؛ بۇنىڭدىن مەقسەت، بىزنىڭ بۇ دۇنيا بىلەن بىرلىكتە ھالاكەتكە ھۆكۈم قىلىنماسلىقىمىز ئۈچۈندۇر.

33 So, my fellow believers, when you gather together to eat [food to remember the Lord’s dying for you], wait until everyone [has arrived so that you can find out who does not have enough food].

شۇڭا، ئى قېرىنداشلار، [رەبنىڭ زىياپىتىدە] يېيىشكە جەم بولغىنىڭلاردا، [ھەممەيلەن تولۇق كەلگۈچە] بىر-بىرىڭلارنى كۈتۈڭلار.

34 Those who are so hungry [that they cannot wait to eat until everyone else has arrived] should eat in their own homes [first], in order that when you gather together God will not judge [and punish them for] ([being inconsiderate of/not being concerned about]) [others]. And when I come [to Corinth] I will give you instructions about other matters [concerning the Lord’s Supper].

بىرسى ئاچ قورساق بولسا ئاۋۋال ئۆيىدە يەپ كەلسۇن؛ شۇنداق قىلىپ سىلەرنىڭ جەم بولۇشۇڭلار ئۆزۈڭلارغا ھۆكۈم-جازا يەتكۈزمەيدىغان بولىدۇ. قالغان باشقا مەسىلىلەرنى بولسا، مەن بارغىنىمدا تەرتىپكە سالىمەن.