Luke 1
1 Since many have undertaken to compile an account of the events that have been fulfilled among us,
Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
2 just as those who from the beginning were eyewitnesses and ministers of the word have delivered them to us,
Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 it seemed good to me also, having carefully investigated all things from the beginning, to write an orderly account for yoʋ, most excellent Theophilus,
Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
4 so that yoʋ may know the certainty of the things about which yoʋ have been instructed.
Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
5 In the days of Herod, the king of Judea, there was a priest named Zechariah who belonged to the division of Abijah. His wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
6 They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and regulations of the Lord.
Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
7 But they had no children because Elizabeth was barren, and they were both advanced in their days.
Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
8 While Zechariah was serving as a priest before God when his division was on duty,
A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
9 he was chosen by lot, according to the custom of the priesthood, to enter the temple of the Lord and burn incense.
Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
10 At the hour of incense the whole multitude of the people was praying outside.
A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 Then an angel of the Lord appeared to Zechariah, standing at the right side of the altar of incense.
Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 When Zechariah saw him, he was startled, and fear fell upon him.
I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
13 But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, for yoʋr prayer has been heard. Yoʋr wife Elizabeth will bear yoʋ a son, and yoʋ shall name him John.
Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 Yoʋ will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth,
Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
15 for he will be great in the sight of the Lord. He must never drink any wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit, even from his mother's womb.
Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
16 He will turn many of the sons of Israel to the Lord their God.
I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
17 And he will go before the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of fathers back to their children, and the disobedient to the wisdom of the righteous, to make ready a people prepared for the Lord.”
On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
18 Zechariah said to the angel, “How can I know this for certain? For I am an old man, and my wife is advanced in her days.”
I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 The angel answered him, “I am Gabriel. I stand in the presence of God and was sent to speak to yoʋ and bring yoʋ this good news.
A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
20 But behold, yoʋ will be silent and unable to speak until the day that these things take place, because yoʋ did not believe my words, which will be fulfilled at their appointed time.”
I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
21 Meanwhile, the people were waiting for Zechariah and wondering about his delay in the temple.
A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
22 When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision in the temple, because he kept making signs to them and remained unable to speak.
Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
23 When the days of his service had come to an end, he returned to his home.
A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
24 After those days his wife Elizabeth conceived and kept herself in seclusion for five months, saying,
Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 “The Lord has done this for me. In these days he has looked upon me with favor and taken away my reproach among the people.”
Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
26 In the sixth month the angel Gabriel was sent by God to a town of Galilee called Nazareth,
A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
27 to a virgin betrothed to a man named Joseph, of the house of David. The virgin's name was Mary.
Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
28 The angel came to her and said, “Greetings, O favored one, the Lord is with yoʋ! Blessed are yoʋ among women!”
Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
29 But when Mary saw him, she was greatly perplexed by his statement and began wondering what sort of greeting this might be.
Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 Then the angel said to her, “Do not be afraid, Mary, for yoʋ have found favor with God.
Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 And behold, yoʋ will conceive in yoʋr womb and give birth to a son, and yoʋ shall name him Jesus.
Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 He will be great and will be called the Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of his father David.
Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
33 He will reign over the house of Jacob forever, and of his kingdom there will be no end.” (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. (aiōn g165)
34 Mary said to the angel, “How will this be, since I am a virgin?”
Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
35 The angel answered her, “The Holy Spirit will come upon yoʋ, and the power of the Most High will overshadow yoʋ; therefore the holy child that is to be born will be called the Son of God.
A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 And behold, yoʋr relative Elizabeth has also conceived a son in her old age, and this is the sixth month for her who was called barren.
A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
37 For nothing is impossible with God.”
Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 Then Mary said, “Behold, I am the servant of the Lord; may it happen to me according to yoʋr word.” And the angel went away from her.
I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
39 In those days Mary arose and went with haste to the hill country, to a town of Judah,
W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
40 where she entered the house of Zechariah and greeted Elizabeth.
Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 When Elizabeth heard Mary's greeting, the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
42 Then she exclaimed with a loud voice, “Blessed are yoʋ among women, and blessed is the fruit of yoʋr womb!
I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
43 How has this happened to me that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
44 For behold, when the sound of yoʋr greeting came into my ears, the baby in my womb leaped for joy.
Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
45 Blessed is she who has believed, for what the Lord has spoken to her will be fulfilled.”
A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
46 Then Mary said, “My soul magnifies the Lord,
Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
47 and my spirit rejoices in God my Savior,
I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
48 because he has looked favorably on the humble state of his servant. For behold, from now on all generations will call me blessed,
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
49 because the Mighty One has done great things for me; holy is his name.
Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
50 From generation to generation his mercy is upon those who fear him.
A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
51 He has done a mighty deed with his arm; he has scattered the proud in the thoughts of their hearts.
Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
52 He has brought down rulers from their thrones and exalted the lowly.
Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
53 He has filled the hungry with good things, but the rich he has sent away empty.
Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
54 He has helped his servant Israel, remembering his mercy,
Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
Jak mówił do naszych ojców, [do] Abrahama i jego potomstwa na wieki. (aiōn g165)
56 And Mary remained with Elizabeth for about three months and then returned to her house.
I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
57 Now the time was fulfilled for Elizabeth to give birth, and she bore a son.
Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
58 Then her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.
A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
59 On the eighth day they came to circumcise the child, and they were going to give him the name of his father Zechariah.
A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
60 But the child's mother responded, “No! He is to be called John.”
Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
61 But they said to her, “There is no one among yoʋr relatives who has that name.”
I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
62 Then they began making signs to the child's father to find out what he wanted to name him.
Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
63 So he asked for a tablet and wrote, “His name is John.” And they were all amazed.
A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
64 At once Zechariah's mouth was opened and his tongue was released, and he began to speak, blessing God.
Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
65 Then fear came upon all who dwelt around them, and in the entire hill country of Judea all these things were being discussed.
I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
66 All who heard about this laid it up in their hearts, saying, “What then will this child become?” And the hand of the Lord was with him.
Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
67 Then Zechariah, the child's father, was filled with the Holy Spirit and prophesied:
A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
68 “Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited his people and brought them redemption.
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
69 He has raised up for us a horn of salvation in the house of his servant David
I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków; (aiōn g165)
71 salvation from our enemies and from the hand of all who hate us—
[Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 to deal mercifully with our fathers and to remember his holy covenant,
Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
73 the oath he swore to Abraham our father, to grant us
I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
74 that we, having been rescued from the hands of our enemies, might serve him without fear,
Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
75 in holiness and righteousness before him all the days of our lives.
W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
76 And yoʋ, child, will be called a prophet of the Most High, for yoʋ will go before the presence of the Lord to prepare his ways,
A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
77 to give his people knowledge of salvation through the remission of their sins,
I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
78 through the tender mercy of our God, by which the sunrise has visited us from on high,
Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
79 to give light to those who sit in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.”
Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
80 And the child grew and became strong in spirit, and he was in the wilderness until the day of his public appearance to Israel.
A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
