Luke 1
1 SINCE many have been disposed to write narratives of those events, of which we have full assurance,
Кана бут ко манушэндар ачиле тэ зачинэ дума пала кода, со стердапэ машкар амэн,
2 as they delivered them to us, who from the first were eye-witnesses and ministers of the word;
и сар амэнди розпхэндэ мануша, савэ англунэ дивэндар дыкхле кода, со сля, тай терэнас бути важ Дэвлэхкэрэ Лавэ,
3 it seemed proper for me also, as I had examined them all accurately, to write out the whole, methodically, for thee, excellent Theophilus:
тунчи и манди, пативало Феофило, авиля пэ гындо тэ розлэпэ дэ кодэлэ, со стердапэ англунэ дивэндар, тай екх пала аврэ тэ чинэ тути,
4 that thou mayest know the truth of the statements, which thou hast been taught.
соб ту тэ полэх, пэ скици исин чячюно сикляримо, саво ту прылилян.
5 In the days of Herod the king of Judaea, there was a certain priest, whose name was Zachariah, of the ministration of the house of Abijah; and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.
Дэ кодыя вряма, кала Иродо сля тхагари дэ Иудея, джювда екх рашай, саво вджялас дэ рашаенгири группа, тев сля пхурэдэрэґа Авии. Лэ акхарэнас Захария, тай лэхкиря ромняґа сля Елизавета, манушни Ааронохкэрэ родостар.
6 And they were both upright before God, and walked in all his commandments, and in the righteousness of the Lord, without reproach.
Вонэ лэдуй сле дэвликунэ мануша, и лэнгоро джювимо сля бидошакоро. И вонэ джювдэ пав Дэвлэ Раехкэрэ заповеди и пав дума Дэвлэхкири.
7 But they had no child, because Elisabeth was barren: and they were both advanced in life.
Лэндэ на сля чяворэн, колэсти со Елизаветатэ на выджялас тэ авэ пхаряґа, и вонэ лэдуй сле дэ пуранэн бэршэн.
8 And it occurred, that as he performed the priestly functions in the order of his ministration before the Lord,
Екхвар поджиля вряма Захариясти рашаенца тэ лиджя бути англа Дэвлэ.
9 according to the usage of the priesthood, it fell to him to offer the incense. And he went into the temple of the Lord,
Сар прылито сля рашаендэ, вонэ чутэ жребии, касти тэ джя дэ храмо, тай Захариясти выпэля тэ заджя дэ храмо Раехкоро и тэ ваздэ тхув.
10 and the whole multitude of the people were praying without, at the time of incense.
Дэ кодыя вряма, кала Захария ваздэлас тхув дэ храмо, всавэрэ мануша мангэнаспэ аври, дэ грэда.
11 And the angel of the Lord appeared to Zachariah, standing on the right side of the altar of incense.
Тунчи сикавдапэ Захариясти Раехкоро ангело, пав чячи риг жэртвенникостар, пэ савэ ваздэнас тхув Дэвлэсти.
12 And when Zachariah saw him, he was agitated, and fear fell upon him.
Кала Захария удыкхля ангело, дэня пэ лэстэ дар, и затинисиля даратар лэхкоро їло.
13 And the angel said to him: Fear not, Zachariah; for thy prayer is heard, and thy wife Elisabeth will bear thee a son, and thou shalt call his name John.
Ангело пхэнда лэсти: — На дар, Захария! Шунда Дэвэл мангимо тиро, тай ромни тири, Елизавета, бэнёла тути чявэ, и дэґа лэсти лав Иоанно.
14 And thou wilt have joy and gladness: and many will rejoice at his birth.
Тиро їло авэла бахтало баря лошатар, и Иоаннохкэрэ бэнимасти лошавэна бут мануша.
15 For he will be great before the Lord; and he will not drink wine nor strong drink, and will be filled with the Holy Spirit even from his mother's womb.
Авэла вов барэ манушэґа англа Рае: на пэла мол и мортхали тай Свэнтонэ Фаноґа авэла пхэрдо инте тала дакэрэ їлэ.
16 And many of the children of Israel will he convert to the Lord their God.
Бутэн манушэн дэ Израили вов рисарэла Раестэ, лэнгэрэ Дэвлэстэ.
17 And he will go before him, in the spirit and power of Elijah the prophet, and will turn the heart of the fathers unto the children, and them that are disobedient to the knowledge of the righteous, and will prepare a perfect people for the Lord.
Вов джяла англа Рае, тай Ильяхкэрэ фано и зор авэна пэ лэстэ, и вов рисарэла дадэнгэрэ їлэ лэнгэрэ чярэндэ, тай накандунэн рисарэла свэнтонэ годятэ, тай лачярэла манушэн, соб тэ авэн вонэ англа Дэвлэ.
18 And Zachariah said to the angel: How shall I know this? For I am old, and my wife is advanced in life.
Захария пхэнда ангелости: — Сар манди тэ патя кадэлэсти? Мэ пхуро, тай ромни мури дэ пуранэн бэршэн.
19 The angel answered, and said to him: I am Gabriel, who stand before God; and I am sent to converse with thee, and to tell thee these things.
Ангело пхэнда лэсти: — Мэ Гавриило, саво ачел англа Дэвлэ, тай бичалдо тэ дэдумэ туґа и тэ розпхэнэ тути пала када вса.
20 Henceforth thou wilt be dumb, and unable to speak, until the day when these things take place: because thou believedst not my words, which will be fulfilled in their time.
Акэ, ту авэґа лало и ни екх лав на пхэнэґа ды кодэлэ, сар вса стерэлапэ. Кодэлэсти со ту на патинян мурэ лавэсти, пав савэ стерэлапэ вса дэ пэхкири вряма.
21 And the people were standing and waiting for Zachariah; and they wondered at his tarrying so long in the temple.
А мануша дожутярэнас Захария аври тай на полэнас, сости вов на выджял храмостар скици вряма.
22 And when Zachariah came forth, he could not speak with them: and they understood that he had seen a vision in the temple: and he made many signs to them, and remained speechless.
Кала вов выджиля храмостар, тунчи на сґалювда тэ выпхэнэ ни екх лав, нэ кици сикавэлас вастэнца, сар лало. Тунчи мануша полиле, со Дэвэл сикавда лэсти вари-со дэ храмо.
23 And when the days of his ministration were accomplished, he came to his house.
Ай кала проджиля лэхкири вряма тэ лиджя бути дэ храмо, Захария рисиля цэрэ.
24 And it was after those days, that Elisabeth his wife conceived. And she secluded herself five months; and she said:
Проджиля набут вряма, и Елизавета, ромни лэхкири, ачиля пхари тай гаравэласпэ манушэндар панч чён.
25 These things hath the Lord done for me, in the days when he looked upon me to take away my reproach among men.
Тай пхэнэлас: — Со терда манца Рай? Вздыкхляпэ пэ ман! И слиля ладжявимо мандар англа манушэн!
26 And in the sixth month, the angel Gabriel was sent by God into Galilee, to a city named Nazareth,
Пэ шовто чён, сар Елизавета ачиля пхари, ангело Гавриило сля бичалдо Дэвлэстар дэ форо Назарето, саво ачел дэ пхув Галилея,
27 to a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.
чятэ, савя акхарэнас Мария, пала савя дэне лав тэ отдэ ла пала Иосифо Давидохкэрэ родостар.
28 And the angel entered the house, and said to her: Peace to thee, thou full of grace! The Lord is with thee: and blessed art thou among women.
Ангело авиля латэ тай пхэнда: — Лошав, бахтали! Рай исин туґа!
29 And when she saw him, she was agitated by his speech; and she pondered, what this salutation could mean.
Вой на полиля, со када терэлпэ тай сар тэ полэ лэхкэрэ лава.
30 And the angel said to her: Fear not, Mary; for thou hast found favor with God.
Ангело пхэнда лати: — На дар, Мария! Дэвэл дэня тути бахт бари!
31 For lo, thou wilt conceive in thy womb, and wilt bear a son, and wilt call his name Jesus.
Акэ, ту авэґа пхари тай бэнёґа Чяворэ, и дэґа Лэсти Лав Исусо.
32 He will be great, and will be called the Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of his father David.
Вов авэла баро, тай Лэ авэна тэ акхарэ Барэдэрэхкоро Чяво. Дэвэл Рай дэла Лэсти троно, пэ савэ бэшэлас тхагари Давидо, дад Лэхкоро.
33 And he will reign over the house of Jacob for ever; and of his reign there will be no end. (aiōn g165)
И авэла Вов Тхагари дэ родо Иаковохкоро, и Тхагаримо Лэхкоро никала на пэрэачела. (aiōn g165)
34 And Mary said to the angel: How can this be, as I have not known a man?
Мария пхучля ангелостар: — Сар откада вса авэла, кала мэ чей и муршэ на джянав?
35 The angel replied, and said to her: The Holy Spirit will come, and the power of the Most High will overshadow thee; therefore he that is born of thee is holy, and will be called the Son of God.
Ангело пхэнда лати: — Свэнто Фано сджяла упрал пэ тут, и зор Барэдэрэхкири ушарэла тут. И кодэлэсти Свэнто, Саво бэнёлапэ, акхарэлапэ Дэвлэхкэрэ Чявэґа.
36 And lo, Elisabeth thy kinswoman, even she too hath conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who is called barren.
Акэ и Елизавета, тирэ родостар, пэ савя пхэнэнас «бичяворэнгири», шовто чён, сар ачиля пхари дэ пуранэн бэршэн.
37 Because nothing is difficult for God.
Акэ, важ Дэвлэ нэнай нисо, соб Вов тэ на стерэл!
38 Mary said: Behold, I am the handmaid of the Lord; be it to me, according to thy word. And the angel departed from her.
Тунчи Мария пхэнда: — Дэвэл — муро Хулай, мэк авэла вса, сар ту пхэндан. Тай отджиля латар ангело.
39 And Mary arose in those days, and went hastily to the mountain district, to a city of Judaea;
Проджиля набут вряма, и Мария стидэняпэ тай сигэдэр джиля дэ форо Иудеенгоро, саво ачелас машкар плаен.
40 and entered the house of Zachariah, and saluted Elisabeth.
Тай авиля дэ цэр Захариястэ и наисардапэ Елизаветаґа.
41 And it was so, that when Elisabeth heard the salutation of Mary, the child leaped in her womb, and she was filled with the Holy Spirit.
Кала Елизавета шунда лакэрэ лава, подхукля чяворо тала лакэрэ їлэ, и пэ Елизавета сджиля Свэнто Фано.
42 And she cried out with a loud voice, and said to Mary: Blessed art thou among women; and blessed is the fruit of thy womb.
Вой ваздэня пэхкоро ґласо тай пхэнда: — Бахтали ту машкар джювлен, тай бахтало Чяворо, Савэ ту пхиравэх тала тирэ їлэ!
43 And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
Пала со манди кадыя бахт, со авиля мандэ Мурэ Раехкири дэй?
44 For lo, as the voice of thy salutation fell upon my ears, with great joy the child leaped in my womb.
Кала ашундом тиро ґласо, тунчи ваздэняпэ чяворо дэ мурэ їлэ лошаґа.
45 And happy is she that believed; for there will be a fulfillment of those things that were told her by the Lord.
Бахтали ту, колэсти со патинян и Раехкэрэ лавэсти и со авэла кади, сар Вов пхэнда!
46 And Mary said: My soul doth magnify the Lord:
И пхэнда Мария: — Ашарэл Рае води муро,
47 and my spirit rejoiceth in God the author of my life.
и лошавэл фано муро англа Дэвлэ мурэ, Саво фирисарэл ман.
48 For he hath looked upon the humble condition of his hand maid; and lo, henceforth all generations will ascribe blessedness to me.
Вов удыкхля ман, бутярня, сави нисо на ачел, и акана всавэрэ родуря пхэнэна, со бахтали мэ,
49 And He that is mighty hath done for me great things; and holy is his name.
кала шунэна, со Дэвэл Зорало стерда важ ман кадэва баро рындо. И свэнто исин Лав Лэхкоро!
50 And his mercy is on them that fear him, for generations and posterities.
И родонэндэ, савэ полэн и трашан Лэстар, Вов обрисявэл ковло їло Пэхкоро!
51 He hath wrought victory with his arm; and hath scattered the proud in the imagination of their heart.
Барэ рындуря стерда Вов зоралэ вастэґа, розпхагля дрома пхутимаренди.
52 He hath cast down the mighty from their thrones, and hath exalted the lowly.
Вов счута раен лэнгэрэ трононэндар и ваздэня упрэ чёрэн,
53 The hungry hath he satisfied with good things, and the rich hath he sent away empty.
бокхалэн чялярда лачимаґа, ай барвалэн мукля шушэ вастэнца.
54 He hath aided Israel his servant, and remembered his mercy,
Авиля Лэсти пэ гындо тэ подрицарэ Израиле, бутярнэ Лэхкэрэ,
сар дэня Вов лав амарэ дадэнди, Авраамости тай лэхкэрэ родости пэ всавири вряма. (aiōn g165)
56 And Mary remained with Elisabeth about three months, and returned to her home.
Мария просля латэ пашэ трин чён тай рисиля цэрэ.
57 And Elisabeth's time of bringing forth arrived; and she bore a son.
Тай авиля вряма Елизаветати тэ бэнё, и вой бэня чяворэ.
58 And her neighbors and relatives heard that the Lord had magnified his mercy to her, and they rejoiced with her.
Пашунэ мануша и родо лакоро шундэ, сар Рай дэня лати баро лачимо Пэхкоро, тай лошавэнас їтханэ лаґа.
59 And it occurred, that on the eighth day they came to circumcise the child. And they called him by the name of his father, Zachariah.
Пэ охто диво авиле вонэ тэ обчинэ чяворэ, и камле тэ дэ лэсти лав Захария, кади, сар акхарэнас лэхкэрэ дадэ.
60 And his mother answered and said: Not so; but John, shall he be called.
Нэ Елизавета, лэхкири дэй, пхэнда: — Нат, дэн лэсти лав Иоанно.
61 And they said to her: There is no one among thy kindred called by that name.
Пхэндэ лати: — Ника дэ тумаро родо кади на акхарэн!
62 And they made signs to his father, how he would have him named.
Тай пхученас вастэнца лэхкэрэ дадэстэ, Захариястэ, камле тэ уджянэ лэстэ, сар вов камэл тэ акхарэ чяворэ.
63 And he asked for a tablet, and wrote, and said: John is his name. And every one was surprised.
Захария помангля сандёры важ лилэн тай чинда упрал: «Лэсти лав Иоанно». Всавэрэ прылиле када пала дыво.
64 And immediately his mouth was opened, and his tongue; and he spoke, and praised God.
Тунчи отмукля лэсти муй и чиб, и вов ачиля тэ дэдумэ тай тэ ваздэ слава Дэвлэсти.
65 And fear came upon all their neighbors; and these things were talked of in all the mountain district of Judaea.
И всавэрэн пашунэн облиля бари дар, и када вса розджиляпэ пав всавири Иудея плаенгири.
66 And all who heard, pondered them in their heart, and said: What will this child be? And the hand of the Lord was with him.
Мануша, савэ шундэ вса кода, пхученас еджинэ пэстэ: — Каґа дурэдэр авэла кадэва чяворо? И Раехкоро васт сля пэ чяворэ.
67 And Zachariah his father was filled with the Holy Spirit, and prophesied, and said:
Ай Свэнто Фано сджиля пэ Захария, Иоаннохкэрэ дадэ, и вов ачиля тэ дэдумэ Дэвлэстар:
68 Blessed be the Lord God of Israel, who hath visited his people, and wrought redemption for them:
— Тэлював англа Тут, Бахтало Рай, Дэвэл Израилехкоро! Ту авилян Тирэ манушэндэ тай фирисардан лэн.
69 And hath raised up a horn of redemption for us, in the house of David his servant:
Ваздэня важ амэн Фирисаре цэрэстар, савэстар исин Тиро бутярно Давидо,
зрицардан Тиро лав, саво Ту пхэнэґас дэ думутни вряма Тирэ свэнтонэ англунаренца, (aiōn g165)
71 that he would redeem us from our enemies, and from the hand of all that hate us.
со фирисарэґа амэн врыжымашэндар, кодэлэндар, савэ вурыцён амэндар.
72 And he hath exercised his mercy to our fathers, and hath remembered his holy covenants,
Вов сикавда ковло їло Пэхкоро амарэ дадэнди тай на бистарда, со спхангля лэнца Еджино Пэ Свэнтонэ заветоґа.
73 and the oath that he sware to Abraham our father, that he would grant to us,
Солаханя Вов Авраамости, амарэ дадэсти,
74 to be redeemed from the hand of our enemies; and that we should worship before him, without fear,
со фирисарэла амэн врыжымашэндар, соб амэ битрашакаро тэ терах свэнто бути англа Лэстэ,
75 all our days, in rectitude and uprightness.
соб тэ авэл амаро джювимо свэнто тай чячюно англа Лэхкоро Муй всавэрэ бэрша амарэ.
76 And thou, child, wilt be called a prophet of the Most High; for thou wilt go before the face of the Lord, to prepare his way,
И тут, чяворо, акхарэна Барэдэрэхкоро англунари, колэсти со ту джяґа англа Рае и лачярэґа Лэсти дром,
77 that he may give the knowledge of life to his people, and forgiveness of their sins,
и тховэґа Лэхкэрэ манушэнди дэ гындо, со Дэвэл злэл лэндар бэзимо и фирисарэла лэнгэрэ водя.
78 through the compassion of the mercy of our God; whereby the day-spring from on high will visit us,
Пэхкэрэ ковлэ їлэстар Дэвэл бичалэла амэнди Кхам, Саво ваздэлапэ дэнзор,
79 to give light to them that sit in darkness, and in the shadow of death; and to guide our feet into the way of peace.
и манушэнди, савэ мэрэн дэ калима, дэла одуд и сикавэла амэнди дром, саво анэл пачя.
80 And the child grew, and was strengthened in spirit. And he was in the wilderness, until the day of his manifestation to Israel.
Ай чяворо барёлас, тай фано лэхкоро ачелас зорало, и сля вов дэ шуки пхув ды кодыя вряма, кала трэбуни лэсти сля тэ сикавэпэ манушэнди дэ Израили.
