Proverbs 28

1 The lawless, fleeth when no man pursueth, but, the righteous, like a lion, are confident.

Managan ang mga daotan bisan walay naggukod kanila, apan kadtong nagbuhat sa matarong mga maisogon sama sa bata nga liyon.

2 For the transgressions of a land, many are the rulers thereof, but, under an intelligent and discerning man, stability is prolonged.

Tungod sa kasaypanan sa usa ka yuta, daghan kini ug mga magmamando, apan diha sa tawo nga adunay panabot ug kahibalo, molungtad kini sa dugay nga kapanahonan.

3 A poor man, who oppresseth the helpless, [is like] a rain beating down, leaving no food.

Ang tawong kabos nga modaogdaog sa uban pang tawo nga kabos daw sama lamang nga nakigbugno sa ulan nga nagdaot sa pagkaon.

4 They who forsake instruction, praise one who is lawless, while, they who keep instruction, are at strife with them.

Kadtong nagsalikway sa balaod nagdayeg sa mga tawong daotan, apan kadtong mituman sa balaod nakigbatok kanila.

5 Wicked men, consider not justice, but, they who seek Yahweh, consider everything.

Ang mga tawong daotan dili makasabot sa katarong, apan kadtong nagtinguha kang Yahweh nakasabot gayod sa tanan.

6 Better a poor man walking in his integrity, than one who is crooked—turning two ways, though, he, be rich.

Mas maayo pa ang tawong kabos nga naglakaw uban ang iyang dungog, kaysa sa tawong adunahan nga baliko sa iyang mga pamaagi.

7 He that keepeth instruction, is a son with discernment, but, a companion of squanderers, bringeth shame to his father.

Siya nga nagtuman sa balaod usa ka anak nga adunay panabot, apan ang tawo nga kauban sa mga dakog kaon nagpakaulaw lamang sa iyang amahan.

8 He that increaseth his substance by interest and profit, for one ready to favour the poor, doth gather it.

Ang tawo nga nanginabuhi pinaagi sa pagpabayad ug dako nga tubo nagtigom lamang sa iyang bahandi alang niadtong adunay kaluoy sa mga tawong kabos.

9 He that turneth away his ear from hearing instruction, even his prayer, is an abomination.

Kung ilingiw sa tawo ang iyang dalunggan aron dili makapaminaw sa balaod, kasilagan bisan gani ang iyang pag-ampo.

10 He that misguideth the upright into a hurtful way! into his own pit, he himself, shall fall, but, men of integrity, shall inherit good.

Si bisan kinsa nga mopahisalaag sa mga matarong ngadto sa daotan nga dalan, maunay ug kahulog sa iyang kaugalingon nga bung-aw, apan ang mga dili sad-an makaangkon gayod ug maayo nga panulondon.

11 Wise in his own eyes, is the man that is rich, but, a poor man of discernment, searcheth him out.

Ang tawong adunahan maalamon sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang tawong kabos nga adunay panabot maoy makasakop kaniya.

12 In the exulting of the righteous, there is great glorying, but, when the lawless arise, a man must be sought for.

Kung adunay kadaogan alang niadtong nagbuhat kung unsay matarong, adunay dakong himaya, apan kung mobarog ang mga daotan, motago ang katawhan.

13 He that covereth his transgressions, shall not prosper, but, he that confesseth and forsaketh, shall find compassion.

Siya nga nagtago sa iyang mga sala dili gayod mouswag, apan ang tawo nga mosulti niini ug mosalikway niini kaluy-an gayod.

14 How happy the man who is ever circumspect, whereas, he that hardeneth his heart, shall fall into calamity.

Malipayon gayod siya nga kanunay nagkinabuhi uban ang pagtahod, apan si bisan kinsa nga nagapagahi sa iyang kasingkasing mahiagom sa kasamok.

15 A growling lion, and a ranging bear, is a lawless ruler, over a poor people.

Sama sa nagngulob nga liyon o kadasmagon nga oso ang daotan nga magmamando sa mga tawong kabos.

16 A leader, may lack intelligence, yet abound in oppressions, The hater of greed, shall lengthen out days.

Ang magmamando nga nakulangan ug panabot mapintas nga modaogdaog, apan ang tawo nga nasilag sa pagkabakakon maoy makalugway sa iyang mga adlaw.

17 A man oppressed with a person’s blood, unto a pit, shall flee, let them not hold him back.

Kung ang tawo nasad-an tungod kay nakapaagas siya ug dugo sa tawo, motagotago siya hangtod sa iyang kamatayon ug wala gayoy motabang kaniya.

18 He that walketh with integrity, shall be saved, but, he that is crooked, turning two ways, shall fall in one.

Si bisan kinsa nga maglakaw uban ang dungog mapanalipdan, apan ang tawo nga baliko ang dalan malaglag gayod.

19 He that tilleth his ground, shall have plenty of bread, but, he that pursueth empty-heads, shall have plenty of poverty.

Ang tawo nga nagtrabaho sa iyang yuta makaangkon ug daghang pagkaon, apan si bisan kinsa nga nagsunod sa walay pulos nga mga tinguha makahiagom gayod sa tumang kakabos.

20 A man of fidelity, aboundeth in blessings, but, one hasting to be rich, shall not be held innocent.

Ang tawong matinud-anon makaangkon gayod ug dagkong mga panalangin, apan ang tawo nga naadunahan ug kalit masilotan gayod.

21 To take note of faces [in judgment], is not good, and, for a bit of bread, a man will transgress.

Dili maayo ang pagpakita ug pagkapinalabi, apan alang sa usa ka tinapay mobuhat ug daotan ang tawo.

22 A man, hasting to be rich, hath an evil eye, and knoweth not when want may overtake him.

Ang tawo nga tihikan nag-apas sa mga bahandi, apan wala siya masayod nga moabot kaniya ang kawalad-on.

23 He that reproveth a man, shall, afterwards, find more, favour, than he that useth a flattering tongue.

Si bisan kinsa nga nagbadlong sa usa ka tawo mas makaangkon pa ug labaw nga kaluoy gikan kaniya sa kina-ulahian kaysa niadtong nidayeg kaniya pinaagi sa iyang dila.

24 He that robbeth his father or his mother, and saith, It is no transgression, companion, is he to one who wasteth.

Si bisan kinsa nga nangawat sa iyang amahan ug inahan ug moingon, “Dili kana sala,” kauban siya niadtong tawo nga molaglag.

25 The ambitious in soul, stirreth up strife, but, he that trusteth in Yahweh, shall be enriched.

Ang hakog nga tawo makaaghat ug panagbingkil, apan ang tawo nga misalig kang Yahweh magmauswagon.

26 He that trusteth his own heart, the same, is a dullard, but, he that walketh wisely, the same, shall be delivered.

Siya nga mosalig sa iyang kaugalingong kasingkasing usa ka buangbuang, apan ang maglakaw sa kaalam mahilayo gayod gikan sa kakuyaw.

27 One who giveth to the poor, shall have no want, but, he that hideth his eyes, shall receive many a curse.

Ang tawo nga naghatag sa mga kabos dili gayod makulangan, apan si bisan kinsa nga mopiyong sa iyang mga mata diha kanila makadawat gayod ug daghang tunglo.

28 When lawless men rise, a common man will hide himself, but, when they perish, righteous men multiply.

Sa dihang mobarog ang mga tawong daotan, motago ang katawhan, apan kung mahanaw na ang mga tawong daotan, magkadaghan gayod kadtong mobuhat sa matarong.