Proverbs 27
1 Do not boast thyself of to-morrow, for thou knowest not what a day may bring forth.
Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
2 Let another praise thee, and not thine own mouth, a stranger, and not thine own lips.
Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
3 Heavy is a stone, and weighty is sand, —but, the vexation of a fool, is heavier than both.
Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
4 The cruelty of rage, and the overflow of anger! But who can stand before, jealousy?
Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
5 Better is a rebuke that is open, than love carefully concealed.
Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
6 Faithful are the wounds of a friend, but lavished are the kisses of an enemy.
Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
7 The surfeited soul, trampleth upon droppings from the comb, but, to the hungry soul, every bitter thing, is sweet.
Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
8 As a bird wandering from her nest, so, is a man wandering from his place.
Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
9 Oil and perfume, rejoice the heart, the sweetness of one’s friend, more than fragrant wood.
Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
10 Thine own friend and thy father’s friend, do not thou forsake; but, the house of thy brother, do not enter, in thy day of calamity, Better a neighbour near, than a brother far off.
Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
11 Be wise, my son, and rejoice my heart, that I may answer him that reproacheth me in a matter.
Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
12 A prudent man, seeth calamity—he hideth himself, the simple, pass on—they suffer.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
13 Take a man’s garment when he hath become pledge for a stranger, then, for a female unknown, accept him as surety.
Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
14 He that blesseth his friend, with a loud voice, in the morning early, a reproach, shall it be reckoned to him.
Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
15 A continuous dripping on a day of downpour, and a contentious wife, are alike:
Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
16 He that hideth her, hideth the wind, and, perfume, his right hand may proclaim.
Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
17 Let, iron, by iron, become sharp, and let, a man, sharpen the face of his friend.
Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
18 He that guardeth the fig-tree, shall eat the fruit thereof, and, he that watcheth over his master, shall be honoured.
Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
19 As in water, face [answereth] to face, so, the heart of man to man.
Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
20 Hades and destruction, are not satisfied, and, the eyes of a man, are not satisfied. (Sheol h7585)
Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)
21 Fining pot for silver, and crucible for gold, and, a man, [is to be tried] by what he praiseth.
Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
22 Though thou pound a fool in a mortar, amidst grain, with a pestle, his folly, will not depart from him.
Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
23 Note well, the appearance of thy flock, apply thy mind to thy herds;
Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
24 For, not age-abiding, are riches, nor is the diadem, from generation to generation: —
Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
25 The grass, is taken away, and the young shoot, showeth itself, and the herbage of the mountains, is gathered;
Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
26 There are, lambs, for thy clothing, and, for the price of thy field, there are he-goats;
Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
27 With, enough goats-milk, for thy food—for the food of thy household, and, a maintenance, for thy maidens.
I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
