Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng, Hãy xét kỹ người ở trước mặt con;
2 And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
Nếu con có láu ăn, Khá để con dao nơi họng con.
3 Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
Chớ thèm món ngon của người, Vì là vật thực phỉnh gạt.
4 Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu; Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con.
5 Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi; Vì nó quả hẳn có mọc cánh, Và bay lên trên trời như chim ưng vậy.
6 Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Và đừng tham muốn những món ngon của hắn.
7 For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy. Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi; Nhưng trong lòng hắn chẳng hiệp cùng con.
8 As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và mất những lời hòa mĩ của con.
9 In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội; Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con.
10 Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
Chớ dời đi mộc giới cũ, Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi;
11 For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng, Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con.
12 Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức.
13 Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Chớ tha sửa phạt trẻ thơ; Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. Khi con đánh nó bằng roi vọt,
Aét giải cứu linh hồn nó khỏi âm phủ. (Sheol h7585)
15 My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng;
16 So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
Phải, chính ruột gan ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng.
17 Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác; Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va.
18 For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
Vì quả hẳn có sự thưởng thiện, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công.
19 Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Khá dẫn lòng con vào đường chánh.
20 Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu, Hoặc với những kẻ láu ăn;
21 For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo; Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới.
22 Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
Hãy nghe lời cha đã sanh ra con, Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu.
23 Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi.
24 Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó.
25 Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sanh con lấy làm vui mừng.
26 Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha, Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha.
27 For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
Vì kỵ nữ vốn là một cái hố sâu, Và dâm phụ là một cái hầm hẹp.
28 Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
Nàng đứng rình như một kẻ trộm, Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người.
29 Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm? Ai có sự tranh cạnh? Ai than xiết? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ?
30 They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
Tất những kẻ nán trễ bên rượu, Đi nếm thứ rượu pha.
31 Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly, Và tuôn chảy dễ dàng;
32 Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
Rốt lại, nó cắn như rắn, Chít như rắn lục;
33 Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà;
34 So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy.
35 They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau; Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết: Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.
