Luke 1
1 Seeing, indeed, that, many, had taken in hand to re-arrange for themselves a narrative, concerning the facts which have been fully confirmed amongst us, —
| بسیاری دست به تألیف حکایت اموری زده‌اند که نزد ما به انجام رسیده است. |
2 according as they who from the beginning became eye-witnesses and attendants of the Word delivered them unto us,
| برای انجام این کار، آنها از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق شاهدان عینی وقایع و شاگردان اولیه، در دسترس ما قرار گرفته است. |
3 it seemed good, even to me, having closely traced from the outset all things accurately, to write unto thee, in order, most excellent Theophilus:
| از آنجا که من خود، این مطالب را از آغاز تا پایان، با دقت بررسی و مطالعه کرده‌ام، چنین صلاح دیدم که ماجرا را به طور کامل و به ترتیب برای شما، عالیجناب تِئوفیلوس، بنویسم، |
4 that, as touching the matters which thou hadst been taught by word of mouth, thou mightest obtain full knowledge, of the certainty.
| تا از درستی تعلیمی که یافته‌اید، اطمینان حاصل کنید. |
5 It came to pass, in the days of Herod, king of Judaea, that there was a certain priest, by name Zachariah, of the daily course of Abia; and that he had a wife of the daughters of Aaron, and, her name, was Elizabeth.
| ماجرا را از کاهنی یهودی آغاز می‌کنم، با نام زکریا، که در زمان هیرودیس، پادشاه یهودیه، زندگی می‌کرد. او عضو دسته‌ای از کاهنان معبد بود که اَبیّا نام داشت. همسرش الیزابت نیز مانند خود او از قبیلهٔ کاهنان یهود و از نسل هارون برادر موسی بود. |
6 Now they were both righteous before God, walking in all the commandments and righteous appointments of the Lord, blameless;
| زکریا و الیزابت هر دو در نظر خدا بسیار درستکار بودند و با جان و دل تمام احکام و فرایض خداوند را رعایت می‌کردند. |
7 and they had no child, inasmuch as Elizabeth was barren, and, both, had become, advanced in their days.
| اما آنها فرزندی نداشتند، زیرا الیزابت نازا بود؛ از این گذشته، هر دو بسیار سالخورده بودند. |
8 But it came to pass, as he was doing priestly service in the order of his daily course, before God,
| یکبار که گروه زکریا در معبد خدمت می‌کرد، و او به انجام وظایف کاهنیِ خود مشغول بود، |
9 according to the custom of his priesthood, it fell to his lot to offer incense, entering into the Temple of the Lord;
| به حکم قرعه نوبت به او رسید که به جایگاه مقدّس معبد داخل شود و در آنجا بخور بسوزاند. |
10 and, all the throng of the people, was praying outside, at the hour of the incense offering.
| به هنگام سوزاندن بخور، جمعیت انبوهی در صحن معبد مشغول عبادت بودند. |
11 And there appeared unto him a messenger of the Lord, standing on the right hand of the altar of incense;
| ناگهان فرشته‌ای بر زکریا ظاهر شد و در طرف راست مذبح بخور ایستاد. |
12 and Zachariah was troubled when he beheld, and, fear, fell upon him.
| زکریا از دیدن فرشته مبهوت و هراسان شد. |
13 But the messenger said unto him—Do not fear, Zachariah! Inasmuch as thy supplication hath been hearkened to, —and, thy wife Elizabeth, shall bring forth a son to thee, and thou shalt call his name, John;
| فرشته به او گفت: «ای زکریا، نترس! چون آمده‌ام به تو خبر دهم که خدا دعایت را شنیده است، و همسرت الیزابت برایت پسری به دنیا خواهد آورد که نامش را یحیی خواهی گذاشت. |
14 And there shall be joy to thee and exulting, and, many, over his birth, shall rejoice;
| این پسر باعث شادی و سُرور شما خواهد شد، و بسیاری نیز از تولدش شادی خواهند نمود. |
15 For he shall be great before the Lord, and, wine and strong drink, in nowise may he drink, and, with Holy Spirit, shall he be filled, already, from his mother’s womb;
| زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود. او هرگز نباید شراب و مشروبات سُکرآور بنوشد، چون حتی پیش از تولد، از روح‌القدس پر خواهد بود! |
16 And, many of the Sons of Israel, shall he turn towards the Lord their God;
| بسیاری از بنی‌اسرائیل توسط او به سوی خداوند، خدای خود بازگشت خواهند نمود. |
17 And, he, shall go before him, in the spirit and power of Elijah, —To turn the hearts of fathers unto children, and the unyielding, into the prudence of the righteous, and to prepare, for the Lord, a people made ready.
| او خدمت خود را با همان روح و قدرت ایلیای نبی انجام خواهد داد. او پیشاپیش مسیح خواهد آمد تا مردم را برای ظهور او آماده کند و دل پدران را به سوی فرزندان بازگرداند. او سبب خواهد شد افراد سرکش، حکمت خداترسان را بپذیرند.» |
18 And Zachariah said unto the messenger—Whereby, shall I know this? for, I, am, aged, and, my wife, advanced in her days.
| زکریا به فرشته گفت: «ولی این غیرممکن است، چون من پیر شده‌ام و همسرم نیز سالخورده است!» |
19 And the messenger, answering, said unto him—I, am Gabriel, —he that standeth near before God; and have been sent forth to speak unto thee, and to deliver the joyful message unto thee, as touching these things.
| فرشته در جواب گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم و اوست که مرا فرستاده تا این خبر خوش را به تو بدهم. |
20 And lo! thou shalt be silent, and not able to speak until the day when these things shall come to pass; because thou didst not believe in my words, —the which shall be fulfilled for their season.
| اما حال که سخنان مرا باور نکردی، لال خواهی شد و تا زمانی که کودک به دنیا بیاید یارای سخن گفتن نخواهی داشت؛ زیرا آنچه گفتم، در زمان مقرر واقع خواهد شد.» |
21 And the people were expecting Zachariah, and began to marvel that he should tarry in the Temple;
| در این میان، مردم در صحن معبد منتظر زکریا بودند و از اینکه او در بیرون آمدن از جایگاه مقدّس این همه تأخیر می‌کرد، در حیرت بودند. |
22 and when he came forth he was not able to speak unto them, and they perceived that, a vision, he had seen in the Temple, —and, he, continued making signs unto them, and remained dumb.
| سرانجام وقتی بیرون آمد و نتوانست با ایشان سخن گوید، از اشارات او پی بردند که در جایگاه مقدّس معبد رؤیایی دیده است. |
23 And it came to pass, when the days of his public ministration were fulfilled, that he departed unto his house.
| زکریا پس از پایان دوره خدمتش، به خانهٔ خود بازگشت. |
24 And, after these days, Elizabeth his wife conceived, and she disguised herself five months, saying—
| طولی نکشید که همسرش الیزابت باردار شد. او برای مدت پنج ماه گوشه‌نشینی اختیار کرد و می‌گفت: |
25 Thus, for me, hath the Lord wrought, —in the days in which he looked upon me, to take away my reproach among men.
| «سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!» |
26 Now, in the sixth month, was the messenger Gabriel sent forth from God, into a city of Galilee, the name of which was Nazareth, —
| در ششمین ماه بارداری الیزابت، خدا فرشته خود جبرائیل را به ناصره، یکی از شهرهای ایالت جلیل فرستاد، |
27 unto a virgin, betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David; and, the name of the virgin, was, Mary;
| تا نزد دختری به نام مریم برود. مریم نامزدی داشت به نام یوسف، از نسل داوود پادشاه. |
28 and entering in unto her, he said—Joy to thee, favoured one! The Lord, be with thee!
| جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو، که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!» |
29 And, she, at the word, was greatly troubled, and began to deliberate, of what kind, this salutation, might be.
| مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد، و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد. |
30 And the messenger said unto her—Do not fear, Mary, for thou hast found favour with God, —
| فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است! |
31 And lo! thou shalt conceive in thy womb, and bring forth a son, and shalt call his name, Jesus:
| تو به‌زودی باردار شده، پسری به دنیا خواهی آورد و نامش را عیسی خواهی نهاد. |
32 the same, shall be great, and, Son of the Most High, shall be called, and the Lord God, will give unto him, the throne of David his father, —
| او بسیار بزرگ خواهد بود و پسر خدای متعال نامیده خواهد شد، و خداوند تخت سلطنت جدّش، داوود را به او خواهد سپرد، |
33 And he shall reign over the house of Jacob, unto the ages, and, of his kingdom, there shall be, no end. (aiōn g165)
| تا برای همیشه بر نسل یعقوب سلطنت کند، سلطنتی که هرگز پایانی نخواهد داشت!» (aiōn g165) |
34 But Mary said unto the messenger—How, shall this thing be, seeing that, a man, I know not?
| مریم از فرشته پرسید: «اما چگونه چنین چیزی امکان دارد؟ دست هیچ مردی هرگز به من نرسیده است!» |
35 And answering, the messenger said unto her—The Holy Spirit, shall come upon thee, and, the power of the Most High, shall overshadow thee; wherefore, even that which is to be born, Holy, shall be called, Son of God.
| فرشته پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد، و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افکند. از این رو، آن نوزاد مقدّس بوده، پسر خدا خوانده خواهد شد. |
36 And lo! Elizabeth thy kinswoman, even she, hath conceived a son in, her old-age; —and, this month, is, the sixth, to her, the so-called barren one;
| بدان که خویشاوند تو، الیزابت نیز شش ماه پیش در سن پیری باردار شده و به‌زودی پسری به دنیا خواهد آورد؛ بله، همان کس که همه او را نازا می‌خواندند. |
37 Because no declaration from God, shall be void of power.
| زیرا برای خدا هیچ کاری محال نیست!» |
38 And Mary said—Lo! the handmaid of the Lord! Might it come to pass unto me, according to thy declaration. And the messenger departed from her.
| مریم گفت: «من خدمتگزار خداوند هستم. هر چه دربارۀ من گفتی، همان بشود.» آنگاه فرشته او را ترک گفت. |
39 And Mary, arising, in these days, journeyed into the hill country with haste, into a city of Judah, —
| پس از چند روز، مریم تدارک سفر دید و شتابان به کوهستان یهودیه رفت، |
40 and entered into the house of Zachariah, and saluted Elizabeth.
| جایی که زکریا زندگی می‌کرد. مریم وارد خانه شده، به الیزابت سلام کرد. |
41 And it came to pass that, as Elizabeth heard the salutation of Mary, the babe leapt in her womb, and Elizabeth was filled with Holy Spirit, —
| به محض اینکه صدای سلام مریم به گوش الیزابت رسید، آن طفل در رحم او به حرکت درآمد. آنگاه الیزابت از روح‌القدس پر شد، |
42 and lifted up her voice with loud exclamation, and said—Blessed, art thou among women, and, blessed, is the fruit of thy womb;
| و با صدای بلند به مریم گفت: «تو در میان زنان خجسته‌ای، و فرزندت نیز خجسته است. |
43 And, whence, to me is, this, That the mother of my Lord should come, unto me?
| چه افتخار بزرگی است برای من، که مادر خداوندم به دیدنم بیاید! |
44 For lo! as the sound of thy salutation came into mine ears, the babe in my womb, leapt in exultation.
| وقتی وارد شدی و به من سلام کردی، به محض اینکه صدایت را شنیدم، بچه از شادی در رَحِمِ من به حرکت درآمد! |
45 And, happy, is she who hath believed, that there shall be a perfecting of the things which have been spoken to her from the Lord!
| خوشا به حال تو، زیرا ایمان آوردی که هر چه خدا به تو گفته است، به انجام خواهد رسید!» |
46 And Mary said—My soul doth magnify the Lord,
| مریم گفت: «خداوند را با تمام وجود ستایش می‌کنم، |
47 And my spirit hath exulted upon God my saviour;
| و روح من، به سبب نجات‌دهنده‌ام خدا، شاد و مسرور است! |
48 Because he hath looked upon the humbling of his handmaid; for lo! from the present time, all the generations, will pronounce me happy.
| چون او منِ ناچیز را مورد عنایت قرار داده است. از این پس، همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند، |
49 Because he that is mighty hath done for me great things, and, holy, is his name;
| زیرا خدای قادر و قدوس در حق من کارهای بزرگ کرده است. |
50 And his mercy is unto generations and generations, to them who revere him;
| «لطف و رحمت او، نسل اندر نسل شامل حال آنانی می‌شود که از او می‌ترسند. |
51 He hath wrought strength with his arm, He hath scattered men arrogant in the intention of their heart;
| او دست خود را با قدرت دراز کرده و متکبران را همراه نقشه‌هایشان پراکنده ساخته است. |
52 He hath deposed potentates from thrones, and uplifted the lowly;
| سلاطین را از تخت به زیر کشیده و فروتنان را سربلند کرده است. |
53 The hungry, hath he filled with good things, and, the wealthy, hath he sent empty away;
| گرسنگان را با نعمتهای خود سیر کرده، اما ثروتمندان را تهی دست روانه نموده است. |
54 He hath laid hold of Israel his servant, to be mindful of mercies:
| او رحمت خود را به یاد آورده، و خادم خویش اسرائیل را یاری داده است. |
55 According as he spake unto our fathers, —To Abraham, and to his seed, —Unto times age-abiding. (aiōn g165)
| بله، او که وعدهٔ ابدی خود را که به ابراهیم و فرزندانش داده بود، به یاد آورده است.» (aiōn g165) |
56 And Mary abode with her about three months, and returned unto her house.
| مریم حدود سه ماه نزد الیزابت ماند. سپس به خانه خود بازگشت. |
57 And, to Elizabeth, was the time fulfilled, that she should be bringing forth, —and she gave birth to a son.
| سرانجام، انتظار الیزابت پایان یافت و زمان وضع حملش فرا رسید و پسری به دنیا آورد. |
58 And her neighbours and kinsfolk heard, that the Lord had magnified his mercy with her, and they were rejoicing with her.
| وقتی که همسایگان و بستگان او از این خبر آگاهی یافتند و دیدند که خداوند چه لطف بزرگی در حق او نموده است، نزد او آمده، در شادی‌اش شریک شدند. |
59 And it came to pass, on the eighth day, that they came to circumcise the child, and were calling it, after the name of its father, Zachariah.
| چون نوزاد هشت روزه شد، تمام بستگان و دوستانشان برای مراسم ختنه گرد آمدند و قصد داشتند نام پدرش، زکریا را بر او بگذارند. |
60 And his mother, answering, said—Nay! but he shall be called, John.
| اما الیزابت نپذیرفت و گفت: «نام او یحیی خواهد بود.» |
61 And they said unto her—There is, no one from among thy kindred, who is called by this name!
| گفتند: «اما در خانواده تو، کسی چنین نامی نداشته است.» |
62 And they began making signs unto his father, as to what he might be wishing it to be called.
| پس با اشاره، از پدر نوزاد پرسیدند که می‌خواهد نام او را چه بگذارد. |
63 And, asking for a small tablet, he wrote, saying—John, is his name! and they marvelled all.
| زکریا با اشاره، تخته‌ای خواست و در برابر چشمان حیرت‌زدهٔ همه نوشت: «نامش یحیی است!» |
64 And his mouth was opened instantly, and his tongue [loosed], and he began to speak, blessing, God.
| در همان لحظه زبانش باز شد و قدرت سخن گفتن را بازیافت و به شکرگزاری خدا پرداخت. |
65 And fear came upon all the neighbours themselves; and, throughout all the hill-country of Judaea, were all these matters being much talked of;
| همسایگان با دیدن تمام این وقایع بسیار متعجب شدند، و خبر این ماجرا در سراسر کوهستان یهودیه پخش شد. |
66 and all who heard laid [them] up in their hearts, saying—What then shall his child be? for, even the hand of the Lord, was with him.
| هر که این خبر را می‌شنید، به فکر فرو می‌رفت و از خود می‌پرسید: «این طفل، در آینده چه خواهد شد؟»، زیرا همه می‌دیدند که او مورد توجه خاص خداوند قرار دارد. |
67 And, Zachariah his father, was filled with Holy Spirit, and prophesied, saying: —
| آنگاه پدرش زکریا، از روح‌القدس پر شد و نبوّت کرده، چنین گفت: |
68 Blessed, be the Lord, the God of Israel! Because he hath visited and wrought redemption for his people,
| «خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد، زیرا به یاری قوم خود شتافته و ایشان را رهایی بخشیده است. |
69 And hath raised up a horn of salvation for us, In the house of David his servant:
| او به‌زودی برای ما نجات‌دهنده‌ای قدرتمند از نسل داوود خواهد فرستاد؛ |
| چنانکه از دیرباز، از زبان انبیای مقدّس خود وعده می‌داد (aiōn g165) |
71 Of salvation from among our foes, and out of the hand of all them that hate us:
| که شخصی را خواهد فرستاد تا ما را از چنگ دشمنانمان و از دست همه آنانی که از ما نفرت دارند، رهایی بخشد. |
72 To perform mercy with our fathers, and to be mindful of his holy covenant, —
| «او نسبت به نیاکان ما، رحیم و مهربان بوده است. بله، او عهد و پیمان مقدّس خود را به یاد آورده است، |
73 The oath which he sware unto Abraham our father, To grant us,
| همان عهدی را که با سوگند با جدّ ما، ابراهیم بست، |
74 without fear, from the hand of enemies rescued, to be rendering divine service unto him,
| که ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد تا بتوانیم بدون ترس و واهمه او را عبادت کنیم |
75 in lovingkindness and righteousness before him, all our days.
| و تمام روزهای عمر خود را در حضور او با پاکی و عدالت بگذرانیم. |
76 And, even thou, child, prophet of the Most High, shalt be called, —for thou shall march on before the Lord, to prepare his ways,
| «و تو ای فرزند من، نبی خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا پیشاپیش خداوند حرکت خواهی کرد تا راه او را آماده نمایی، |
77 Giving a knowledge of salvation unto his people, by a remission of their sins.
| و قوم او را آگاه سازی که با آمرزش گناهانشان نجات خواهند یافت. |
78 Because of the yearning compassion of the mercy of our God, wherein shall visit us a day-dawn from on high, —
| اینها، همه به سبب رحمت و شفقت بی‌پایان خدای ماست. به‌زودی سپیده صبح از افق آسمان بر ما طلوع خواهد کرد |
79 To shine on them who, in the darkness and shade of death, are sitting, to guide our feet into a way of peace.
| تا بر کسانی که در تاریکی و سایۀ مرگ ساکن هستند، بتابد و همهٔ ما را به سوی آرامش و صلح و صفا هدایت نماید.» |
80 And, the child, went on growing, and being strengthened in spirit, and was in the deserts, until the day he was pointed out unto Israel.
| آن کودک رشد می‌کرد و در روح، نیرومند می‌شد. او در بیابانها به سر می‌بُرد، تا روزی فرا رسید که می‌بایست خدمت خود را به‌طور علنی در میان قوم اسرائیل آغاز کند. |
