Acts 15
1 But certain persons came down from Judea, and began to teach the Lord’s followers that, unless they were circumcised, in accordance with the custom required by Moses, they could not be saved.
A niektórzy przybysze z Judei nauczali braci: Jeśli nie zostaniecie obrzezani według zwyczaju Mojżesza, nie możecie być zbawieni.
2 This gave rise to a serious dispute, and much discussion, between Paul and Barnabas and these people, and it was therefore settled that Paul and Barnabas and others of their number should go up to Jerusalem, to consult the apostles and church elders about the matter under discussion.
Kiedy doszło do niemałych sporów i zatargów między nimi a Pawłem i Barnabą, postanowili, że Paweł i Barnaba oraz jeszcze kilku z nich pójdą w sprawie tego sporu do apostołów i starszych do Jerozolimy.
3 The church, therefore, sent them on their journey, and they made their way through Phoenicia and Samaria, telling the story of the conversion of the Gentiles, to the great joy of all the followers.
Wyprawieni przez kościół, szli przez Fenicję i Samarię, opowiadając o nawróceniu pogan, czym sprawili wielką radość wszystkim braciom.
4 On their arrival at Jerusalem, they were welcomed by the church, as well as by the apostles and the elders, and gave an account of all that God had helped them to do.
A gdy przybyli do Jerozolimy, zostali przyjęci przez kościół, apostołów i starszych. I opowiedzieli o wszystkim, czego Bóg przez nich dokonał.
5 Some of the Pharisees’ party, however, who had become believers in Christ, came forward and declared that they were bound to circumcise converts and to direct them to observe the Law of Moses.
Lecz niektórzy ze stronnictwa faryzeuszy, którzy uwierzyli, powstali i powiedzieli: Trzeba ich obrzezać i nakazać, żeby zachowywali Prawo Mojżesza.
6 The apostles and the church elders held a meeting to consider this question.
Apostołowie i starsi zebrali się więc, aby rozstrzygnąć tę sprawę.
7 After much discussion, Peter rose and said: ‘You, my friends, know well that long ago God singled me out – that through my lips the Gentiles should hear the message of the good news, and become believers in Christ.
A gdy był wielki spór [o to], Piotr powstał i powiedział do nich: Mężowie bracia, wiecie, że Bóg już dawno wybrał [mnie] spośród was, aby z moich ust poganie usłyszeli słowa ewangelii i uwierzyli.
8 Now God, who reads all hearts, declared his acceptance of the Gentiles, by giving them the Holy Spirit, just as he did to us.
A Bóg, który zna serca, wydał im świadectwo, dając im Ducha Świętego, tak samo jak nam.
9 He made no distinction between them and us, when he purified their hearts by their faith.
I nie uczynił [żadnej] różnicy między nami a nimi, oczyszczając przez wiarę ich serca.
10 Why, then, do you now provoke God, by putting on the necks of these disciples a yoke which neither our ancestors nor we were able to bear?
Dlaczego więc teraz wystawiacie Boga na próbę, wkładając na kark uczniów jarzmo, którego ani nasi ojcowie, ani my nie mogliśmy udźwignąć?
11 No, it is through the loving kindness of the Lord Jesus that we, just as they do, believe that we have been saved.’
Lecz wierzymy, że przez łaskę Pana Jezusa Chrystusa będziemy zbawieni, tak samo i oni.
12 Every voice in the assembly was hushed, as they listened to Barnabas and Paul, while they gave an account of all the signs and wonders which God had shown among the Gentiles through them.
I całe zgromadzenie umilkło, a [potem] słuchali Barnaby i Pawła, którzy opowiadali, jak wielkie znaki i cuda Bóg uczynił przez nich wśród pogan.
13 After they had finished speaking, James addressed the Council. ‘Friends,’ he began, ‘hear what I have to say.
A gdy i oni umilkli, odezwał się Jakub: Mężowie bracia, posłuchajcie mnie.
14 Simon has described the manner in which God first visited the Gentiles, in order to take from among them a people to bear his name.
Szymon powiedział, jak najpierw Bóg wejrzał na pogan, aby [z nich] wybrać lud dla swego imienia.
15 And that is in harmony with the words of the prophets, where they say –
A z tym się zgadzają słowa proroków, jak jest napisane:
16 “After this I will return; and I will rebuild the house of David which has fallen – its ruins I will rebuild, and will set it up once more;
Potem powrócę i odbuduję upadły przybytek Dawida; odbuduję jego ruiny i wzniosę go;
17 that so the rest of mankind may earnestly seek the Lord – even all the Gentiles on whom my name has been bestowed,
Aby ludzie, którzy pozostali, szukali Pana, i wszystkie narody, nad którymi wzywane jest moje imię – mówi Pan, który to wszystko sprawia.
Znane są Bogu od wieków wszystkie jego sprawy. (aiōn g165)
19 In my judgment, therefore, we should not add to the difficulties of those Gentiles who are turning to God,
Dlatego uważam, że nie należy czynić trudności tym spośród pogan, którzy się nawracają do Boga;
20 but we should write to them to abstain from food that has been polluted by being sacrificed to idols, from impurity, from eating the flesh of strangled animals, and from blood.
Ale napisać im, aby wstrzymywali się od splugawienia bożków, od nierządu, od tego, co uduszone, i od krwi.
21 For in every town, for generations past, there have been those who preach Moses, read as he is in the synagogues every Sabbath.’
Mojżesz bowiem od dawien dawna ma w każdym mieście takich, którzy go głoszą, gdyż w synagogach co szabat czytają go.
22 It was then decided by the apostles and the elders, with the assent of the whole church, to choose some of their number, and send them to Antioch with Paul and Barnabas. Those chosen were Judas (called Barsabas) and Silas, who were leaders among the community.
Wtedy apostołowie i starsi wraz z całym kościołem uznali za słuszne posłać do Antiochii z Pawłem i Barnabą wybranych spośród siebie ludzi: Judę, zwanego Barsabą, i Sylasa, przodujących wśród braci.
23 They were bearers of the following letter – “The apostles, and the followers who are the church elders, send their greetings to the followers of the Lord of Gentile birth in Antioch, Syria, and Cilicia.
Posłali przez nich [takie pismo]: Apostołowie, starsi i bracia przesyłają pozdrowienia braciom pochodzącym z pogan, którzy są w Antiochii, Syrii i Cylicji.
24 As we had heard that some of our number had upset you by their assertions, and unsettled your minds – without instructions from us –
Ponieważ słyszeliśmy, że pewni ludzie wyszli od nas i zaniepokoili was słowami, i wzburzyli wasze dusze, mówiąc, że musicie zostać obrzezani i zachowywać prawo, czego im nie przykazaliśmy;
25 We met and decided to choose certain men and send them to you with our dear friends Barnabas and Paul,
Zgromadzeni jednomyślnie, postanowiliśmy posłać do was wybranych ludzi wraz z naszymi umiłowanymi Barnabą i Pawłem;
26 who have risked their lives for the name of our Lord, Jesus Christ.
Ludźmi, którzy poświęcili swe życie dla imienia naszego Pana Jezusa Chrystusa.
27 We are accordingly sending Judas and Silas, and they will tell you by word of mouth what we are now writing.
Dlatego posłaliśmy Judę i Sylasa, którzy powtórzą wam ustnie to samo.
28 We have, therefore, decided, under the guidance of the Holy Spirit, to lay no further burden on you beyond these necessary conditions –
Uznał bowiem Duch Święty za słuszne, i my też, nie nakładać na was żadnego ciężaru oprócz tego, co konieczne.
29 That you abstain from food offered to idols, from blood, from eating the flesh of strangled animals, and from impurity. If you guard yourselves against such things, it will be well with you. Farewell.”
Wstrzymujcie się od [ofiar] składanych bożkom, od krwi, od tego, co uduszone, i od nierządu. Dobrze uczynicie, jeśli będziecie się tego wystrzegać. Bywajcie zdrowi.
30 So the bearers of this letter were sent on their way, and went down to Antioch. There they called a meeting of all the followers,
Tak więc oni, będąc odprawieni, przybyli do Antiochii, zwołali zgromadzenie i oddali list.
31 and delivered the letter, the reading of which caused great rejoicing by its encouraging contents.
Gdy [go] przeczytali, uradowali się z tego pocieszania.
32 Judas and Silas, who were themselves prophets, further encouraged the them by many an address, and strengthened their faith.
A Juda i Sylas, którzy również byli prorokami, w licznych mowach zachęcali i umacniali braci.
33 After some stay, they were dismissed with kind farewells from the followers, and returned to those who had sent them.
A gdy przebywali [tam] jakiś czas, zostali odprawieni z [życzeniem] pokoju od braci do apostołów.
Lecz upodobało się Sylasowi tam pozostać.
35 Paul and Barnabas, however, remained in Antioch, where they taught and, with the help of many others, told the good news of the Lord’s message.
Również Paweł i Barnaba przebywali w Antiochii, nauczając i głosząc z wieloma innymi słowo Pana.
36 Some time after this, Paul said to Barnabas, ‘Let us go back and visit the Lord’s followers in every town in which we have told the Lord’s message, and see how they are prospering.’
Po kilku dniach Paweł powiedział do Barnaby: Wróćmy i odwiedźmy naszych braci we wszystkich miastach, w których głosiliśmy słowo Pańskie, [aby zobaczyć], jak się mają.
37 Barnabas wished to take with them John, whose other name was Mark;
Barnaba chciał również wziąć ze sobą Jana, zwanego Markiem.
38 but Paul felt that they ought not to take with them the man who had deserted them in Pamphylia, and had not gone on with them to their work.
Ale Paweł nie chciał zabrać ze sobą tego, który odszedł od nich w Pamfilii i nie uczestniczył z nimi w tej pracy.
39 This caused such unpleasant feeling between them that they parted ways, Barnabas taking Mark and sailing for Cyprus,
I doszło [między nimi] do ostrej kłótni, tak że się rozdzielili: Barnaba wziął ze sobą Marka i popłynął na Cypr;
40 while Paul chose Silas for his companion and, after he had been committed by the followers to the gracious care of the Lord,
Paweł zaś wybrał sobie Sylasa i wyruszył, polecony przez braci łasce Boga.
41 started on his journey and went through Syria and Cilicia, strengthening the churches in the faith.
I przechodził Syrię i Cylicję, umacniając kościoły.
