Genesis 18
1 Adonai appeared to him by the oaks of Mamre [Bitter, Fatness], as he sat in the tent door in the heat of the day.
Potem PAN ukazał mu się na równinie Mamre, a on siedział u wejścia do [swego] namiotu w najgorętszej porze dnia.
2 He lifted up his eyes and looked, and saw that three men stood opposite him. When he saw them, he ran to meet them from the tent door, and bowed himself to the earth,
I podniósł swe oczy, i zobaczył, że naprzeciwko niego stanęli trzej mężczyźni. Gdy ich ujrzał, pobiegł od wejścia do namiotu na ich spotkanie i skłonił się do ziemi.
3 and said, “My lord, if now I have found chen ·grace· in your sight, please don’t go away from your servant.
I powiedział: Mój Panie, jeśli znalazłem teraz łaskę w twoich oczach, nie omijaj, proszę, swego sługi.
4 Now let a little water be fetched, wash your feet, and rest yourselves under the tree.
Pozwól, by przyniesiono trochę wody, abyście mogli obmyć sobie nogi, potem odpoczniecie pod drzewem.
5 I will get a morsel of bread so you can refresh your heart. After that you may go your way, now that you have come to your servant.” They said, “Very well, do as you have said.”
I przyniosę kęs chleba, abyście posilili swoje serca. Potem odejdziecie, po to bowiem przyszliście do [mnie], swego sługi. A oni powiedzieli: Uczyń tak, jak powiedziałeś.
6 Abraham [Father of a multitude] hurried into the tent to Sarah [Princess], and said, “Quickly prepare three seahs [23.1 qt; 21.9 L] of fine meal, knead it, and make cakes.”
Abraham pospieszył do namiotu, do Sary, i powiedział: Przygotuj szybko trzy miarki najlepszej mąki i zrób podpłomyki.
7 Abraham [Father of a multitude] ran to the herd, and fetched a tender and good calf, and gave it to the servant. He hurried to dress it.
Abraham zaś poszedł do stada, wziął młode i wyborne cielę i dał je słudze, który szybko je przyrządził.
8 He took butter, milk, and the calf which he had dressed, and set it before them. He stood by them under the tree, and they ate.
Wziął też masło, mleko i cielę, które przyrządził, i postawił przed nimi. A gdy oni jedli, on stał przy nich pod drzewem.
9 They asked him, “Where is Sarah [Princess], your wife?” He said, “See, in the tent.”
I zapytali go: Gdzie [jest] twoja żona Sara? A on odpowiedział: [Jest] w namiocie.
10 He said, “I will certainly return to you when the season comes round. Behold, Sarah [Princess] your wife will have a son.” Sarah [Princess] sh'ma ·hear obey· in the tent door, which was behind him.
Wtedy powiedział [PAN]: Na pewno wrócę do ciebie [za rok] o tej porze, a oto twoja żona Sara [będzie miała] syna. A Sara przysłuchiwała się u wejścia do namiotu, które było za nim.
11 Now Abraham [Father of a multitude] and Sarah [Princess] were old, well advanced in age. Sarah [Princess] had passed the age of childbearing.
Abraham i Sara byli starzy, w podeszłym wieku. I przestało już u Sary bywać według zwyczaju kobiet.
12 Sarah [Princess] laughed within herself, saying, “After I have grown old will I have pleasure, my lord being old also?”
Sara roześmiała się więc w sobie, mówiąc: Teraz, gdy się zestarzałam i mój pan jest starcem, mam doznawać rozkoszy?
13 Adonai said to Abraham [Father of a multitude], “Why did Sarah [Princess] laugh, saying, ‘Will I really bear a child, yet I am old?’
Wtedy PAN powiedział do Abrahama: Dlaczego Sara roześmiała się, mówiąc: Czy naprawdę urodzę, gdy się zestarzałam?
14 Is anything too hard for Adonai? At the set time I will return to you, when the season comes round, and Sarah [Princess] will have a son.”
Czy jakakolwiek rzecz jest za trudna dla PANA? W przyszłym roku o tej porze wrócę do ciebie, a Sara będzie miała syna.
15 Then Sarah [Princess] denied it, saying, “I didn’t laugh,” for she was afraid. He said, “No, but you did laugh.”
I Sara zaparła się, mówiąc: Nie śmiałam się – bo się bała. A on powiedział: Przeciwnie, śmiałaś się.
16 The men rose up from there, and looked toward Sodom [Burning]. Abraham [Father of a multitude] went with them to see them on their way.
Potem ci mężczyźni wstali stamtąd i skierowali wzrok ku Sodomie. Abraham zaś szedł z nimi, aby ich odprowadzić.
17 Adonai said, “Will I hide from Abraham [Father of a multitude] what I do,
Wtedy PAN powiedział: Czy mam zataić przed Abrahamem, co zamierzam uczynić?
18 since Abraham [Father of a multitude] will surely become a great and mighty nation, and all the nations of the earth will be blessed in him?
Przecież Abraham na pewno [rozmnoży się] w lud wielki i możny, a w nim będą błogosławione wszystkie narody ziemi.
19 For I have known him, to the end that he may enjoin his children and his household after him, that they may keep the way of Adonai, to do righteousness and right judgement; to the end that Adonai may bring on Abraham [Father of a multitude] that which he has spoken of him.”
Znam go bowiem [i wiem], że będzie nakazywał swoim synom i swemu domowi po sobie, aby strzegli drogi PANA oraz czynili sprawiedliwość i sąd; aby PAN sprowadził na Abrahama to, co mu powiedział.
20 Adonai said, “Because the cry of Sodom [Burning] and Gomorrah [Rebellious people, Tyrants] is great, and because their sin is very grievous,
Potem PAN powiedział: Ponieważ okrzyk Sodomy i Gomory jest wielki i ich grzech jest bardzo ciężki;
21 I will go down now, and see whether their deeds are as bad as the reports which have come to me. If not, I will know.”
Zstąpię teraz i zobaczę, czy postępują według tego okrzyku, który doszedł do mnie. A jeśli nie, dowiem się.
22 The men turned from there, and went toward Sodom [Burning], but Abraham [Father of a multitude] stood yet before Adonai.
Wtedy ci mężczyźni odwrócili wzrok i poszli stamtąd do Sodomy, ale Abraham jeszcze stał przed PANEM.
23 Abraham [Father of a multitude] came near, and said, “Will you consume the upright with the wicked?
I Abraham zbliżył się, i powiedział: Czy wytracisz sprawiedliwego razem z niegodziwym?
24 What if there are fifty upright within the city? Will you consume and not spare the place for the fifty upright who are in it?
Jeśli będzie pięćdziesięciu sprawiedliwych w tym mieście, czy je wytracisz i nie oszczędzisz [tego] miejsca ze względu na pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w nim [są]?
25 Be it far from you to do things like that, to kill the upright with the wicked, so that the upright should be like the wicked. May that be far from you. Should not the Judge of all the earth do right judgement?”
Niech to będzie dalekie od ciebie, byś miał uczynić coś takiego i zabić sprawiedliwego z niegodziwym, żeby sprawiedliwy był jak niegodziwy. Niech to będzie dalekie od ciebie! Czy Sędzia całej ziemi nie postąpi sprawiedliwie?
26 Adonai said, “If I find in Sodom [Burning] fifty upright within the city, then I will spare the whole place for their sake.”
Wtedy PAN odpowiedział: Jeśli znajdę w Sodomie pięćdziesięciu sprawiedliwych w samym mieście, oszczędzę całe miejsce ze względu na nich.
27 Abraham [Father of a multitude] answered, “See now, I have taken it on myself to speak to the Lord, although I am dust and ashes.
A Abraham odpowiedział: Oto ośmielam się teraz mówić do mojego Pana, choć jestem prochem i popiołem.
28 What if there will lack five of the fifty upright? Will you destroy all the city for lack of five?” He said, “I will not destroy it, if I find forty-five there.”
Gdyby do tych pięćdziesięciu sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy z powodu braku tych pięciu zniszczysz całe miasto? I odrzekł: Nie zniszczę, jeśli znajdę tam czterdziestu pięciu.
29 He spoke to him yet again, and said, “What if there are forty found there?” He said, “I will not do it for the forty’s sake.”
Odezwał się ponownie do niego i powiedział: A gdyby znalazło się tam czterdziestu? I odpowiedział: Nie uczynię [tego] ze względu na tych czterdziestu.
30 He said, “Oh don’t let the Lord be angry, and I will speak. What if there are thirty found there?” He said, “I will not do it, if I find thirty there.”
I [Abraham] powiedział: Niech się nie gniewa mój Pan, że zapytam: A gdyby znalazło się tam trzydziestu? Odpowiedział: Nie uczynię [tego], jeśli znajdę tam trzydziestu.
31 He said, “See now, I have taken it on myself to speak to the Lord. What if there are twenty found there?” He said, “I will not destroy it for the twenty’s sake.”
Rzekł [jeszcze]: Oto ośmielam się teraz mówić do mego Pana: [A] gdyby znalazło się tam dwudziestu? Odpowiedział: Nie zniszczę [go] ze względu na tych dwudziestu.
32 He said, “Oh don’t let the Lord be angry, and I will speak just once more. What if ten are found there?” He said, “I will not destroy it for the ten’s sake.”
Powiedział: Niech się nie gniewa mój Pan, że jeszcze tylko raz przemówię: A gdyby znalazło się tam dziesięciu? Odpowiedział: Nie zniszczę [go] ze względu na tych dziesięciu.
33 Adonai went his way, as soon as he had finished communing with Abraham [Father of a multitude], and Abraham [Father of a multitude] returned to his place.
Gdy PAN skończył rozmowę z Abrahamem, odszedł. Abraham zaś wrócił do siebie.
