Proverbs 3
1 My son, forget not my teaching, And let thy heart observe my precepts!
Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
2 For length of days, and years of life, And peace shall they multiply to thee.
Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
3 Let not kindness and truth forsake thee; Bind them around thy neck, Write them upon the tablet of thy heart:
Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
4 Then shalt thou find favor and good success In the sight of God and man.
Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
5 Trust in the LORD with all thy heart, And lean not on thine own understanding;
Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
6 In all thy ways acknowledge him, And he will make thy paths plain.
Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
7 Be not wise in thine own eyes; Fear the LORD, and depart from evil.
Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
8 It shall be health to thy muscles, And moisture to thy bones.
[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
9 Honor the LORD with thy substance, And with the first-fruits of all thy increase;
Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
10 So shall thy barns be filled with plenty, And thy vats overflow with new wine.
A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
11 My son, despise not the correction of the LORD, Nor be impatient under his chastisement!
Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
12 For whom the LORD loveth he chasteneth, Even as a father the son in whom he delighteth.
Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
13 Happy the man who findeth wisdom; Yea, the man who getteth understanding!
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
14 For the profit thereof is greater than that of silver, And the gain thereof than that of fine gold.
Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
15 More precious is she than pearls, And none of thy jewels is to be compared with her.
Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
16 Length of days is in her right hand; In her left hand are riches and honor.
Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
17 Her ways are ways of pleasantness, And all her paths are peace.
Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
18 She is a tree of life to them that lay hold of her, And happy is every one who hath her in his grasp.
Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
19 The LORD by wisdom founded the earth; By understanding he framed the heavens.
PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
20 By his knowledge the deep waters were cleft, And the clouds drop down the dew.
Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
21 My son, let them not depart from thine eyes; Keep sound wisdom and discretion!
Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 For they shall be life to thy soul, And grace to thy neck.
A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
23 Then shalt thou go on thy way securely, And thy foot shall not stumble;
Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
24 When thou liest down, thou shalt not be afraid, Yea, thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
25 Be not thou afraid of sudden alarm, Nor of the storm that is for the wicked, when it cometh;
Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
26 For the LORD shall be thy confidence; Yea, he will keep thy foot from being taken.
PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
27 Withhold not kindness from those who need it, When it is in the power of thy hand to do it.
Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
28 Say not to thy neighbor, “Go, and come again, And to-morrow I will give to thee,” when thou hast it by thee.
Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
29 Devise not evil against thy neighbor, While he dwelleth securely by thee.
Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
30 Contend not with a man without cause, When he hath done thee no harm.
Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
31 Envy not the oppressor, And choose none of his ways.
Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
32 For the perverse man is the abomination of the LORD, But he is in friendship with the upright.
Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
33 The curse of the LORD is upon the house of the wicked, But he blesseth the dwelling of the righteous.
Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
34 Surely the scorners he treadeth scornfully, But giveth favor to the lowly.
On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
35 The wise shall obtain honor, But fools shall bear off shame.
Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
