Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink a brawler, And he that reeleth with it is not wise.
Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.
2 The terror of a king is like the roaring of a lion; He who provoketh him sinneth against himself.
Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.
3 It is an honor to a man to cease from strife; Bur every fool rusheth into it.
Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.
4 The sluggard will not plough by reason of the cold; Therefore shall he beg in harvest, and have nothing.
Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].
5 A design in the heart of a man is like deep waters; But a man of understanding draweth it out.
Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.
6 Many will proclaim their own kindness; But a faithful man who can find?
Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?
7 He who walketh in his integrity is a righteous man; Happy will be his children after him!
Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.
8 The king, sitting upon the throne of judgment, Scattereth with his eyes all the wicked like chaff.
Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.
9 Who can say, “I have kept my heart clean; I am free from my sin?”
Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?
10 Divers weights and divers measures, —Both of them are an abomination to the LORD.
Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.
11 Even in childhood one maketh himself known by his doings, Whether his actions will be pure and right.
Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.
12 The ear that heareth, and the eye that seeth, —The LORD made them both.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty; Open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.
Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.
14 “Bad! bad!” saith the buyer; But when he hath gone his way, then he boasteth.
[To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.
15 There is gold and abundance of pearls; But the lips of knowledge are a precious vase.
Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.
16 Take his garment who is surety for another; Yea, take a pledge of him who is bound for a stranger.
Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.
17 The bread of falsehood is sweet to a man; But afterwards his mouth is filled with gravel.
Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.
18 Purposes are established by counsel; Therefore with good advice make war.
Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.
19 He who goeth about as a tale-bearer revealeth secrets; Therefore associate not with him who keepeth open his lips.
Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.
20 Whoso curseth his father or his mother, His lamp shall be put out in midnight darkness.
Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.
21 A possession may be gotten hastily in the beginning, But in the end it will not be blessed.
Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.
22 Say not thou, “I will repay evil;” Wait on the LORD, and he will help thee.
Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.
23 Divers weights are an abomination to the LORD, And a false balance is not good.
Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.
24 A man's steps are from the LORD; How, then, can a man understand his way?
Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?
25 It is a snare to a man to utter a vow rashly, And after vows to consider.
Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.
26 A wise king scattereth the wicked like chaff, And bringeth over them the wheel.
Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.
27 The spirit of a man is the lamp of the LORD, Which searcheth all the inner chambers of his body.
Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.
28 Mercy and truth preserve the king; Yea, his throne is upholden by mercy.
Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.
29 The glory of young men is their strength, And the beauty of old men is the gray head.
Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.
30 Wounding stripes are the remedy for a bad man; Yea, stripes which reach to the inner chambers of the body.
Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.
