Ecclesiastes 7
1 A good name is better than precious perfume, and the day of one's death than the day of his birth.
Lepsze jest [dobre] imię niż wyborny olejek, a dzień śmierci niż dzień urodzenia.
2 It is better to go to the house of mourning than to go to the house of feasting; for that is the end of all men; and the living will lay it to heart.
Lepiej iść do domu żałoby niż do domu wesela, gdyż w tamtym [widzimy] koniec każdego człowieka, a człowiek żyjący weźmie to sobie do serca.
3 Sorrow is better than laughter; for by the sadness of the countenance the heart is made better.
Lepszy jest smutek niż śmiech, bo przez smutek twarzy serce szlachetnieje.
4 The heart of the wise is in the house of mourning; but the heart of fools is in the house of mirth.
Serce mądrych jest w domu żałoby, ale serce głupich w domu wesela.
5 It is better for a man to hear the rebuke of the wise than to hear the song of fools.
Lepiej [jest] słuchać upomnień mądrego niż pieśni głupców.
6 For as the crackling of thorns under a pot, so is the laughter of a fool. This also is vanity.
Czym bowiem jest trzaskanie cierni pod kotłem, tym jest śmiech głupca. Także i to jest marnością.
7 Surely the gain of oppression maketh a wise man foolish, and a gift corrupteth the understanding.
Doprawdy, ucisk doprowadza mądrego do szaleństwa, a dar psuje serce.
8 Better is the end of a thing than its beginning. Better is the patient in spirit than the proud in spirit.
Lepsze jest dokończenie sprawy niż jej początek. Lepszy jest człowiek cierpliwego ducha niż [człowiek] wyniosłego ducha.
9 Be not hasty in thy spirit to be angry; for anger resteth in the bosom of fools.
Nie bądź w duchu skory do gniewu, gdyż gniew spoczywa w piersi głupich.
10 Say not, “What is the cause that the former days were better than these?” For thou dost not inquire wisely concerning this.
Nie mów: Jak to jest, że dawne dni były lepsze niż te obecne? Bo niemądrze byś o to pytał.
11 Wisdom is as good as an estate? yea, it hath an advantage over it for them that see the sun.
Dobra jest mądrość przy dziedzictwie i jest pożyteczna dla tych, którzy widzą słońce.
12 For wisdom is a defence, and money is a defence. But knowledge hath the advantage. For wisdom giveth life to them that have it.
Mądrość bowiem jest osłoną, osłoną [są] też pieniądze; lecz korzyść z poznania jest taka: mądrość daje życie tym, którzy ją mają.
13 Consider the work of God! Who can make straight that which he hath made crooked?
Przypatrz się dziełu Boga. Kto bowiem może wyprostować to, co on krzywym uczynił?
14 In the day of prosperity be joyful; but look for a day of adversity! for this also, as well as the other, hath God appointed, to the end that a man should not find out any thing which shall be after him.
W dniu powodzenia raduj się, a w dniu nieszczęścia rozważaj: Bóg uczynił zarówno jedno, jak i drugie po to, aby człowiek nie dociekł tego, co po nim nastanie.
15 All this have I seen in my days of vanity. There are righteous men who perish in their righteousness, and there are wicked men who live long in their wickedness.
Wszystko widziałem za swych marnych dni: niejeden sprawiedliwy ginie w swojej sprawiedliwości, a niejeden niegodziwiec żyje długo w swojej niegodziwości.
16 Be not righteous overmuch; neither make thyself over-wise! Why shouldest thou destroy thyself?
Nie bądź przesadnie sprawiedliwy ani przesadnie mądry. Czemu miałbyś się sam do zguby prowadzić?
17 Be not overmuch wicked; neither be thou a fool! Why shouldst thou die before thy time?
Nie bądź zbyt niegodziwy i nie bądź głupi. Czemu miałbyś umrzeć przed swoim czasem?
18 It is good that thou shouldst take hold of this; yea, also, from that withdraw not thy hand. For he that feareth God shall escape all those things.
Dobrze będzie, jeśli będziesz się tego trzymał, ale i tamtego z rąk nie wypuszczaj. Kto bowiem boi się Boga, uniknie tego wszystkiego.
19 Wisdom strengtheneth the wise more than ten mighty men who are in the city.
Mądrość daje mądremu [więcej] siły, niż [posiada ją] dziesięciu mocarzy, którzy są w mieście.
20 Truly there is not a righteous man upon the earth who doeth good and sinneth not.
Doprawdy, nie ma człowieka sprawiedliwego na ziemi, który czyniłby dobrze i nie grzeszył.
21 Give no heed to all the words which are spoken, lest thou hear thy servant curse thee!
Nie zwracaj też uwagi na wszystkie słowa, które wypowiadają [ludzie], byś nie usłyszał, jak ci złorzeczy twój sługa.
22 For many times thine own heart knoweth also that even thou thyself hast cursed others.
Wie bowiem twoje serce, że i ty wielokroć złorzeczyłeś innym.
23 All this have I tried by wisdom. I said, “I will be wise;” but it was far from me.
Tego wszystkiego doświadczyłem mądrością [i] powiedziałem: Będę mądry. Ale mądrość oddaliła się ode mnie.
24 That which is far off and exceeding deep, who can find it out?
To, co jest dalekie, i to, co jest bardzo głębokie – któż to może zgłębić?
25 I applied my mind earnestly to know, and to search, and to seek out wisdom and intelligence, and to know wickedness and folly, yea, foolishness and madness.
Zwróciłem swoje serce ku poznaniu, badaniu i szukaniu mądrości oraz rozeznaniu rzeczy, by poznać niegodziwość głupstwa, głupoty i szaleństwa.
26 And I found more bitter than death the woman whose heart is snares and nets, and her hands bands. He that pleaseth God shall escape from her; but the sinner shall be caught by her.
I odkryłem, że bardziej gorzka niż śmierć jest kobieta, której serce jest jak sieć i sidło, a jej ręce jak pęta. Kto się Bogu podoba, uwolni się od niej, ale grzesznik będzie przez nią usidlony.
27 Behold, this have I found, saith the Preacher, putting one thing to another to find knowledge.
Oto co odkryłem – mówi Kaznodzieja – [badając] jedną po drugiej, aby dojść do istoty rzeczy;
28 That which my soul hath hitherto sought, and I have not found, is this: a man among a thousand I have found, but a woman among a thousand have I not found.
Czego jeszcze szuka moja dusza, lecz nie znajduje: Jednego mężczyznę spośród tysiąca znalazłem, ale kobiety spośród wszystkich nie znalazłem.
29 Lo, this only have I found, that God made man upright, but they have sought out many devices.
Oto to tylko odkryłem: Bóg stworzył człowieka prawego, ale oni szukali rozlicznych wymysłów.
