Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow, For you do not know what a day brings forth.
Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.
2 Let another praise you, and not your own mouth, A stranger, and not your own lips.
Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.
3 A stone [is] heavy, and the sand [is] heavy, And the anger of a fool Is heavier than them both.
Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.
4 Fury [is] fierce, and anger [is] overflowing, And who stands before jealousy?
Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?
5 Better [is] open reproof than hidden love.
Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.
6 The wounds of a lover are faithful, And the kisses of an enemy [are] abundant.
Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.
7 A satiated soul treads down a honeycomb, And every bitter thing [is] sweet [to] a hungry soul.
Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.
8 As a bird wandering from her nest, So [is] a man wandering from his place.
Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.
9 Perfume and incense make the heart glad, And the sweetness of one’s friend—from counsel of the soul.
Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.
10 Do not forsake your own friend and the friend of your father, And do not enter the house of your brother in a day of your calamity, A near neighbor [is] better than a brother far off.
Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.
11 Be wise, my son, and make my heart glad, And I return a word [to] my reproacher.
Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.
12 The prudent has seen the evil, he is hidden, The simple have passed on, they are punished.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.
13 Take his garment when a stranger has been guarantor, And pledge it for a strange woman.
Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.
14 Whoever is greeting his friend with a loud voice, Rising early in the morning, It is reckoned a light thing to him.
Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.
15 A continual dropping in a day of rain, And a woman of contentions are alike,
Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;
16 Whoever is hiding her has hidden the wind, And the ointment of his right hand calls out.
Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.
17 Iron is sharpened by iron, And a man sharpens the face of his friend.
Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.
18 The keeper of a fig tree eats its fruit, And the preserver of his master is honored.
Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.
19 As [in] water the face [is] to face, So the heart of man to man.
Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.
Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)
21 A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And a man according to his praise.
Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.
22 If you beat the foolish in a mortar, Among washed things—with a pestle, His folly does not turn aside from off him.
Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.
23 Know the face of your flock well, Set your heart to the droves,
Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.
24 For riches [are] not for all time, Nor a crown to generation and generation.
Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.
25 The hay was revealed, and the tender grass seen, And the herbs of mountains gathered.
Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.
26 Lambs [are] for your clothing, And the price of the field [are] male goats,
Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.
27 And a sufficiency of goats’ milk [is] for your bread, For bread to your house, and life to your girls!
I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.
