Proverbs 30
1 The words of Agur the son of Yakeh, even the prophecy: the man said unto Ithiel, even unto Ithiel and Ukkal,
Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
2 “Surely I am more brutish than any man, and have not the understanding of a common man.
Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
3 Nor have I learned wisdom, so that I should have knowledge of the Holy One.
Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
4 Who was it that ascended into heaven, and came down again? who gathered the wind in his fists? who bound the waters in a garment? who set up all the ends of the earth? what is his name, and what is his son's name, if thou knowest it?”
Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
5 Every saying of God is purified: he is a shield unto those that put their trust in him.
Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
6 Do not add aught unto his words: lest he reprove thee, and thou be found a liar.
Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
7 Two things do I request of thee: deny them not to me before I die.
Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
8 Vanity and lying words do thou remove far from me: neither poverty nor riches give thou unto me; let me eat the bread appointed unto me:
Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
9 Lest I become over-full, and deny thee, and say, Who is the Lord? or lest I become poor, and steal, and trespass against the name of my God.
Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
10 Do not calumniate a servant unto his master: lest he curse thee, and thou incur guilt.
Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
11 There is a generation that curseth its father, and doth not bless its mother.
[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
12 There is a generation that is pure in its own eyes, and yet is not washed [clean] of its filthiness.
[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
13 There is a generation—O how lofty are its eyes! and its eyelids are so lifted up.
[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
14 There is a generation, whose teeth are as swords, and whose string teeth are as knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from among men.
[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
15 Insatiability hath two daughters, [crying, ] Give, give. There are three things that are never satisfied, yea, four things which never say, Enough:
Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
16 The nether world; and a barren womb; the earth which is not satisfied with water; and the fire which never saith, Enough. (Sheol h7585)
Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)
17 The eye that mocketh at his father, and despiseth to obey his mother, this shall the ravens of the valley pick out; and the young eagles shall eat it.
Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
18 Three things there are which are too wonderful for me; and four, which I know not:
Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
19 The way of the eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the heart of the sea; and the way of a man with a young woman.
Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
20 Such is the way of an adulterous woman: she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wrong.
Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
21 Under three things the earth trembleth, and under four which she cannot bear:
Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
22 Under a servant when he becometh king, and a worthless fool when he hath eaten enough bread;
Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
23 Under an odious woman when she is married, and a bond-woman when she dispossesseth her mistress.
Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
24 There are four which are the little ones of the earth, and they are nevertheless exceedingly wise:
Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
25 The ants are a people not strong, therefore do they prepare in the summer their food;
Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
26 The conies are but a feeble people, therefore do they place on the rocks their houses;
Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
27 The locusts have no king, and yet they go forth in troops altogether;
Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
28 The spider thou canst catch with [thy] hands, and yet she is in the palaces of a king.
Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
29 Three there are that have a stately step, and four, that are stately in going:
Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
30 The lion, the mightiest among beasts, who turneth not round from before any one;
Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
31 The light-legged greyhound, and the he-goat; and a king, against whom there is no rising up.
Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
32 If thou hast become degraded by lifting up thyself, or if thou hast devised evil, put thy hand to thy mouth:
Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
33 For the pressure of milk bringeth forth butter, and the pressure of the nose bringeth forth blood: so the pressure of wrath bringeth forth strife.
Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
