Proverbs 8
1 You shall proclaim wisdom, that understanding may be obedient to you.
Czy mądrość nie woła i rozum nie wydaje swego głosu?
2 For she is on lofty eminences, and stands in the midst of the ways.
Stoi na szczycie wysokich miejsc, przy drodze, na rozstajach dróg.
3 For she sits by the gates of princes, and sings in the entrances, [saying],
Przy bramach, przy wjeździe do miasta, przy wejściu, u drzwi woła:
4 You, O men, I exhort; and utter my voice to the sons of men.
Do was wołam, o mężowie, mój głos [kieruję] do synów ludzkich.
5 O you simple, understand subtlety, and you that are untaught, imbibe knowledge.
Prości, uczcie się rozwagi, a wy, głupi, bądźcie rozumnego serca.
6 Listen to me; for I will speak solemn [truths]; and will produce right [sayings] from my lips.
Słuchajcie, bo będę mówił o rzeczach wzniosłych, a wargi moje otworzą się, aby [głosić] prawość.
7 For my throat shall meditate truth; and false lips are an abomination before me.
Moje usta bowiem mówią prawdę, a niegodziwością brzydzą się moje wargi.
8 All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing in them wrong or perverse.
Sprawiedliwe są wszystkie słowa moich ust; nie ma w nich nic fałszywego ani przewrotnego.
9 They are all evident to those that understand, and right to those that find knowledge.
Wszystkie są jasne dla rozumnego i prawe dla tych, którzy znajdują wiedzę.
10 Receive instruction, and not silver; and knowledge rather than tried gold.
Przyjmijcie moje pouczenie zamiast srebra i wiedzę [raczej] niż wyborne złoto.
11 For wisdom is better than precious stones; and no valuable substance is of equal worth with it.
Lepsza bowiem jest mądrość niż perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
12 I wisdom have lived [with] counsel and knowledge, and I have called upon understanding.
Ja, mądrość, mieszkam z rozwagą i odkrywam wiedzę roztropności.
13 The fear of the Lord hates unrighteousness, and insolence, and pride, and the ways of wicked men; and I hate the perverse ways of bad men.
Bojaźń PANA to nienawidzić zła. Ja nienawidzę pychy, wyniosłości, złej drogi i ust przewrotnych.
14 Counsel and safety are mine; prudence is mine, and strength is mine.
Moja [jest] rada i prawdziwa mądrość, ja [jestem] roztropnością i moja jest moc.
15 By me kings reign, and princes decree justice.
Dzięki mnie królowie rządzą i władcy stanowią sprawiedliwość.
16 By me nobles become great, and monarchs by me rule over the earth.
Dzięki mnie panują władcy i dostojnicy, wszyscy sędziowie ziemi.
17 I love those that love me; and they that seek me shall find [me].
Miłuję tych, którzy mnie miłują, a ci, którzy szukają mnie pilnie, znajdą mnie.
18 Wealth and glory belong to me; yes, abundant possessions and righteousness.
Przy mnie [jest] bogactwo i chwała, trwałe bogactwo i sprawiedliwość.
19 [It is] better to have my fruit than [to have] gold and precious stones; and my produce is better than choice silver.
Mój owoc [jest] lepszy niż złoto, nawet najczystsze złoto, a moje plony [lepsze] niż wyborne srebro.
20 I walk in ways of righteousness, and [am] conversant with the paths of judgment;
Prowadzę ścieżką sprawiedliwości, pośród ścieżek sądu;
21 that I may divide substance to them that love me, and may fill their treasures with good things. If I declare to you the things that daily happen, I will remember [also] to recount the things of old.
Aby tym, którzy mnie miłują, dać w dziedzictwo majątek wieczny i napełnić ich skarbce.
22 The Lord made me the beginning of his ways for his works.
PAN posiadł mnie na początku swej drogi, przed swymi dziełami, przed wszystkimi czasy.
23 He established me before time [was] in the beginning, before he made the earth:
Przed wiekami zostałam ustanowiona, od początku; zanim powstała ziemia;
24 even before he made the depths; before the fountains of water came forth:
Gdy jeszcze nie było głębin, zostałam zrodzona, kiedy jeszcze nie było źródeł obfitujących w wody.
25 before the mountains were settled, and before all hills, he begets me.
Zanim góry zostały założone, nim były pagórki, zostałam zrodzona.
26 The Lord made countries and uninhabited [tracks], and the highest inhabited parts of the world.
Gdy jeszcze nie stworzył ziemi ani pól, ani początku prochu okręgu ziemskiego;
27 When he prepared the heaven, I was present with him; and when he prepared his throne upon the winds:
Kiedy przygotowywał niebiosa, byłam tam; gdy odmierzał okrąg nad powierzchnią głębi;
28 and when he strengthened the clouds above; and when he secured the fountains of the earth:
Gdy w górze utwierdzał obłoki i umacniał źródła głębin;
29 decree. and when he strengthened the foundations of the earth:
Gdy wyznaczał morzu jego granice, by wody nie przekraczały jego rozkazu, kiedy ustalał fundamenty ziemi;
30 I was by him, suiting [myself to him], I was that wherein he took delight; and daily I rejoiced in his presence continually.
Byłam wtedy przy nim [jak] wychowanka i byłam [jego] radością każdego dnia, ciesząc się zawsze przed nim;
31 For he rejoiced when he had completed the world, and rejoiced among the children of men.
Radując się na okręgu jego ziemi, rozkoszując się synami ludzkimi.
32 Now then, [my] son, hear me: blessed is the man who shall listen to me, and the mortal who shall keep my ways;
Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie, bo błogosławieni są ci, którzy strzegą moich dróg.
33 [Hear wisdom and be wise, and be not strangers to it. ]
Słuchajcie pouczeń, nabądźcie mądrości i nie odrzucajcie jej.
34 watching daily at my doors, waiting at the posts of my entrances.
Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając u moich wrót każdego dnia i strzegąc odrzwi moich bram.
35 For my outgoings are the outgoings of life, and [in them] is prepared favor from the Lord.
Bo kto mnie znajduje, znajduje życie i otrzyma łaskę od PANA.
36 But they that sin against me act wickedly against their own souls: and they that hate me love death.
Ale kto grzeszy przeciwko mnie, wyrządza krzywdę swojej duszy; wszyscy, którzy mnie nienawidzą, miłują śmierć.
