Proverbs 26
1 As dew in harvest, and as rain in summer, so honor is not [seemly] for a fool.
Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.
2 As birds and sparrows fly, so a curse shall not come upon any one without a cause.
Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.
3 As a whip for a horse, and a goad for an ass, so [is] a rod for a simple nation.
Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.
4 Answer not a fool according to his folly, lest you become like him.
Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.
5 Yet answer a fool according to his folly, lest he seem wise in his own conceit.
Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.
6 He that sends a message by a foolish messenger procures for himself a reproach from his own ways.
Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.
7 [As well] take away the motion of the legs, as transgression from the mouth of fools.
[Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.
8 He that binds up a stone in a sling, is like one that gives glory to a fool.
Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.
9 Thorns grow in the hand of a drunkard, and servitude in the hand of fools.
Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.
10 All the flesh of fools endures much hardship; for their fury is brought to nothing.
Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.
11 As when a dog goes to his own vomit, and becomes abominable, so is fool who returns in his wickedness to his own sin. [There is a shame that brings sin: and there is a shame [that is] glory and grace.]
[Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.
12 I have seen a man who seemed to himself to be wise; but a fool had more hope than he.
Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
13 A sluggard when sent on a journey says, [There is] a lion in the ways, and [there are] murderers in the streets.
Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.
14 As a door turns on the hinge, so does a sluggard on his bed.
Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.
15 A sluggard having hid his hand in his bosom, will not be able to bring it up to his mouth.
Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.
16 A sluggard seems to himself wiser than one who most satisfactorily brings back a message.
Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.
17 As he that lays hold of a dog's tail, so is he that makes himself the champion of another's cause.
Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.
18 As those who need correction put forth [fair] words to men, and he that first falls in with the proposal will be overthrown;
Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;
19 so are all that lay wait for their own friends, and when they are discovered, say, I did it in jest.
Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?
20 With much wood fire increases; but where there is not a double-minded man, strife ceases.
Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.
21 A hearth for coals, and wood for fire; and railing man for the tumult of strife.
Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.
22 The words of cunning knaves are soft; but they strike [even] to the inmost parts of the bowels.
Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.
23 Silver dishonestly given is to be considered as a potsherd: smooth lips cover a grievous heart.
Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.
24 A weeping enemy promises all things with his lips, but in his heart he contrives deceit.
Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.
25 Though [your] enemy entreat you with a loud voice, consent not: for there are seven abominations in his heart.
Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.
26 He that hides enmity frames deceit: but being easily discerned, exposes his own sins in the public assemblies.
Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.
27 He that digs a pit for his neighbor shall fall into it: and he that rolls a stone, rolls it upon himself.
Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.
28 A lying tongue hates the truth; and an unguarded mouth causes tumults.
Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.
