Ecclesiastes 7
1 A good name is better than precious ointment; and the day of death than the day of one’s birth.
Lepsze jest [dobre] imię niż wyborny olejek, a dzień śmierci niż dzień urodzenia.
2 It is better to go to the house of mourning, than to go to the house of feasting: for that is the end of all men; and the living will lay it to his heart.
Lepiej iść do domu żałoby niż do domu wesela, gdyż w tamtym [widzimy] koniec każdego człowieka, a człowiek żyjący weźmie to sobie do serca.
3 Sorrow is better than laughter: for by the sadness of the countenance the heart is made better.
Lepszy jest smutek niż śmiech, bo przez smutek twarzy serce szlachetnieje.
4 The heart of the wise is in the house of mourning; but the heart of fools is in the house of mirth.
Serce mądrych jest w domu żałoby, ale serce głupich w domu wesela.
5 It is better to hear the rebuke of the wise, than for a man to hear the song of fools.
Lepiej [jest] słuchać upomnień mądrego niż pieśni głupców.
6 For as the crackling of thorns under a pot, so is the laughter of the fool: this also is vanity.
Czym bowiem jest trzaskanie cierni pod kotłem, tym jest śmiech głupca. Także i to jest marnością.
7 Surely oppression makes a wise man mad; and a gift destroys the heart.
Doprawdy, ucisk doprowadza mądrego do szaleństwa, a dar psuje serce.
8 Better is the end of a thing than the beginning thereof: and the patient in spirit is better than the proud in spirit.
Lepsze jest dokończenie sprawy niż jej początek. Lepszy jest człowiek cierpliwego ducha niż [człowiek] wyniosłego ducha.
9 Be not hasty in your spirit to be angry: for anger rests in the bosom of fools.
Nie bądź w duchu skory do gniewu, gdyż gniew spoczywa w piersi głupich.
10 Say not you, What is the cause that the former days were better than these? for you do not inquire wisely concerning this.
Nie mów: Jak to jest, że dawne dni były lepsze niż te obecne? Bo niemądrze byś o to pytał.
11 Wisdom is good with an inheritance: and by it there is profit to them that see the sun.
Dobra jest mądrość przy dziedzictwie i jest pożyteczna dla tych, którzy widzą słońce.
12 For wisdom is a defense, and money is a defense: but the excellency of knowledge is, that wisdom gives life to them that have it.
Mądrość bowiem jest osłoną, osłoną [są] też pieniądze; lecz korzyść z poznania jest taka: mądrość daje życie tym, którzy ją mają.
13 Consider the work of God: for who can make that straight, which he has made crooked?
Przypatrz się dziełu Boga. Kto bowiem może wyprostować to, co on krzywym uczynił?
14 In the day of prosperity be joyful, but in the day of adversity consider: God also has set the one over against the other, to the end that man should find nothing after him.
W dniu powodzenia raduj się, a w dniu nieszczęścia rozważaj: Bóg uczynił zarówno jedno, jak i drugie po to, aby człowiek nie dociekł tego, co po nim nastanie.
15 All things have I seen in the days of my vanity: there is a just man that perishes in his righteousness, and there is a wicked man that prolongs his life in his wickedness.
Wszystko widziałem za swych marnych dni: niejeden sprawiedliwy ginie w swojej sprawiedliwości, a niejeden niegodziwiec żyje długo w swojej niegodziwości.
16 Be not righteous over much; neither make yourself over wise: why should you destroy yourself?
Nie bądź przesadnie sprawiedliwy ani przesadnie mądry. Czemu miałbyś się sam do zguby prowadzić?
17 Be not over much wicked, neither be you foolish: why should you die before your time?
Nie bądź zbyt niegodziwy i nie bądź głupi. Czemu miałbyś umrzeć przed swoim czasem?
18 It is good that you should take hold of this; yes, also from this withdraw not your hand: for he that fears God shall come forth of them all.
Dobrze będzie, jeśli będziesz się tego trzymał, ale i tamtego z rąk nie wypuszczaj. Kto bowiem boi się Boga, uniknie tego wszystkiego.
19 Wisdom strengthens the wise more than ten mighty men which are in the city.
Mądrość daje mądremu [więcej] siły, niż [posiada ją] dziesięciu mocarzy, którzy są w mieście.
20 For there is not a just man on earth, that does good, and sins not.
Doprawdy, nie ma człowieka sprawiedliwego na ziemi, który czyniłby dobrze i nie grzeszył.
21 Also take no heed to all words that are spoken; lest you hear your servant curse you:
Nie zwracaj też uwagi na wszystkie słowa, które wypowiadają [ludzie], byś nie usłyszał, jak ci złorzeczy twój sługa.
22 For oftentimes also your own heart knows that you yourself likewise have cursed others.
Wie bowiem twoje serce, że i ty wielokroć złorzeczyłeś innym.
23 All this have I proved by wisdom: I said, I will be wise; but it was far from me.
Tego wszystkiego doświadczyłem mądrością [i] powiedziałem: Będę mądry. Ale mądrość oddaliła się ode mnie.
24 That which is far off, and exceeding deep, who can find it out?
To, co jest dalekie, i to, co jest bardzo głębokie – któż to może zgłębić?
25 I applied my heart to know, and to search, and to seek out wisdom, and the reason of things, and to know the wickedness of folly, even of foolishness and madness:
Zwróciłem swoje serce ku poznaniu, badaniu i szukaniu mądrości oraz rozeznaniu rzeczy, by poznać niegodziwość głupstwa, głupoty i szaleństwa.
26 And I find more bitter than death the woman, whose heart is snares and nets, and her hands as bands: whoever pleases God shall escape from her; but the sinner shall be taken by her.
I odkryłem, że bardziej gorzka niż śmierć jest kobieta, której serce jest jak sieć i sidło, a jej ręce jak pęta. Kto się Bogu podoba, uwolni się od niej, ale grzesznik będzie przez nią usidlony.
27 Behold, this have I found, says the preacher, counting one by one, to find out the account:
Oto co odkryłem – mówi Kaznodzieja – [badając] jedną po drugiej, aby dojść do istoty rzeczy;
28 Which yet my soul seeks, but I find not: one man among a thousand have I found; but a woman among all those have I not found.
Czego jeszcze szuka moja dusza, lecz nie znajduje: Jednego mężczyznę spośród tysiąca znalazłem, ale kobiety spośród wszystkich nie znalazłem.
29 See, this only have I found, that God has made man upright; but they have sought out many inventions.
Oto to tylko odkryłem: Bóg stworzył człowieka prawego, ale oni szukali rozlicznych wymysłów.
