Matthew 5
1 And seeing the multitudes, He went up into the mountain; and having sat down, His disciples came to Him.
A [Jezus], widząc tłumy, wszedł na górę, a gdy usiadł, podeszli do niego jego uczniowie.
2 And having opened His mouth He taught them, saying;
Wtedy otworzył usta i nauczał ich:
3 Blessed are the poor in spirit: because the kingdom of the heavens is theirs.
Błogosławieni ubodzy w duchu, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
4 Blessed are the meek, because they shall inherit the earth.
Błogosławieni, którzy się smucą, ponieważ oni będą pocieszeni.
5 Blessed are they that mourn: because they shall be comforted.
Błogosławieni cisi, ponieważ oni odziedziczą ziemię.
6 Blessed are they that hunger and thirst after righteousness: because they shall be filled.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni.
7 Blessed are the merciful: because they shall receive mercy.
Błogosławieni miłosierni, ponieważ oni dostąpią miłosierdzia.
8 Blessed are the pure in heart: because they shall see God.
Błogosławieni czystego serca, ponieważ oni zobaczą Boga.
9 Blessed are the peacemakers: because they shall be called the sons of God.
Błogosławieni czyniący pokój, ponieważ oni będą nazwani synami Bożymi.
10 Blessed are they, who are persecuted for righteousness' sake: for the kingdom of the heavens is theirs.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie z powodu sprawiedliwości, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
11 Blessed are ye when they may despise you, and shall persecute you, and may say all evil against you, falsifying, for my sake.
Błogosławieni jesteście, gdy z mego powodu będą wam złorzeczyć, prześladować was i mówić kłamliwie wszystko, co złe, przeciwko wam.
12 Rejoice, and he exceedingly glad: because your reward is great in the heavens: for in this manner they persecuted the prophets who were before you.
Radujcie się i weselcie, ponieważ obfita jest wasza nagroda w niebie; tak bowiem prześladowali proroków, którzy [byli] przed wami.
13 Ye are the salt of the earth; and if the salt may lose its savor, in what shall it be salted? It is yet without value, except having been cast out, to be trodden under feet by the people.
Wy jesteście solą ziemi; lecz jeśli sól zwietrzeje, czym [ją] posolą? Na nic się już nie przyda, tylko na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.
14 Ye are the light of the world. A city sitting on a mountain is unable to be hidden.
Wy jesteście światłością świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze.
15 Neither do they light a candle, and place it under a bushel, but on the candlestick; and it shineth to all who are in the house.
Nie zapala się świecy i nie stawia jej pod naczyniem, ale na świeczniku, i świeci wszystkim, którzy [są] w domu.
16 Let your light so shine before the people, in order that they may see your good works, and glorify your Father who is in the heavens.
Tak niech wasza światłość świeci przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili waszego Ojca, który jest w niebie.
17 Think not that I came to destroy the law of the prophets: I came not to destroy, but to fulfill.
Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.
18 For truly I say unto you, Until heaven and earth may pass away, one jot or tittle can not pass from the law, until all things may be accomplished.
Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się wypełni.
19 Therefore if any one may break one of the least of these commandments, and so teach the people, he shall be called the least in the kingdom of the heavens: but whosoever may do and teach them, the same shall be called great in the kingdom of the heavens.
Kto by więc złamał jedno z tych najmniejszych przykazań i uczyłby tak ludzi, będzie nazwany najmniejszym w królestwie niebieskim. A kto by [je] wypełniał i uczył, ten będzie nazwany wielkim w królestwie niebieskim.
20 For I say unto you, that if your righteousness may not abound more than that of the scribes and Pharisees, you can not enter into the kingdom of the heavens.
Mówię wam bowiem: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie obfitsza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszy, żadnym sposobem nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
21 You have heard that it was said to the ancients, Thou shalt not murder; and whosoever may murder shall be in danger of the judgment;
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, podlega sądowi.
22 but I say unto you that every one being angry with his brother, shall be in danger of the judgment; and whosoever may say to his brother, Thou scoundrel, shall be in danger of the council; and whosoever may say, Thou fool, shall be liable unto a hell of fire. (Geenna g1067)
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto się gniewa na swego brata bez przyczyny, podlega sądowi, a kto powie swemu bratu: Raka, podlega Radzie, a kto powie: Głupcze, podlega [karze] ognia piekielnego. (Geenna g1067)
23 Therefore if you may bring your gift to the altar, and there remember that your brother has something against you,
Jeśli więc przyniesiesz swój dar na ołtarz i tam przypomnisz sobie, że twój brat ma coś przeciwko tobie;
24 leave there your gift before the altar, and go, first be reconciled to your brother, then having come offer your gift.
Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem, a potem przyjdź i ofiaruj swój dar.
25 Be reconciled with your adversary quickly, while you are in the way with him; lest the adversary may deliver you to the judge, and the judge to the officer, and you may be cast into prison.
Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, aby przeciwnik nie wydał cię sędziemu, a sędzia strażnikowi, i aby nie wtrącono cię do więzienia.
26 Truly I say unto you, You can not go out from thence until you have paid the last farthing.
Zaprawdę powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, dopóki nie oddasz ostatniego grosza.
27 You have heard that it was said, Thou shalt not commit adultery.
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz cudzołożył.
28 But I say unto you that every one looking on a woman in order to lust after her hath already committed adultery with her in his heart.
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto patrzy na kobietę, aby jej pożądać, już popełnił z nią cudzołóstwo w swoim sercu.
29 And if thy right eye offend thee, pluck it out, and cast it from thee: for it is profitable to thee that one of thy members may perish, and not that thy whole body may go away into hell. (Geenna g1067)
Jeśli więc twoje prawe oko jest ci powodem upadku, wyłup je i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
A jeśli twoja prawa ręka jest ci powodem upadku, odetnij ją i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
31 And it was said, Whosoever may send away his wife, let him give her a divorcement.
Powiedziano też: Kto oddala swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
32 But I say unto you, that every one sending away his wife, except on account of fornication, causeth her to commit adultery: and whosoever may marry her who has been cast off commits adultery.
Lecz ja wam mówię: Kto oddala swoją żonę – poza przypadkiem nierządu – prowadzi ją do cudzołóstwa, a kto żeni się z oddaloną, cudzołoży.
33 Again you have heard that it was said to the ancients, Thou shalt not swear falsely, but shall perform unto the Lord thine oaths.
Słyszeliście też, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, ale dotrzymasz Panu swych przysiąg.
34 But I say unto you, Swear not at all; neither by heaven, because it is the throne of God;
Lecz ja wam mówię: Wcale nie przysięgajcie – ani na niebo, gdyż jest tronem Boga;
35 nor by the earth, because it is the footstool of His feet; neither by Jerusalem, because it is the city of the great King.
Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem jego stóp, ani na Jerozolimę, gdyż jest miastem wielkiego króla.
36 Neither swear by thy head, because thou art unable to make one hair white or black.
Ani na swoją głowę nie będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa uczynić białym albo czarnym.
37 But let your speech be, Yea, yea; Nay, nay; but that which aboundeth more than these is of the evil one.
Ale wasza mowa niech będzie: Tak – tak, nie – nie. A co jest ponadto, pochodzi od złego.
38 You have heard that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth.
Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb.
39 But I say unto you, Resist not him that is evil: but whosoever smites thee on thy right cheek, turn to him the other also:
Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
40 to him wishing to prosecute thee at law, and take away thy coat, let him have the cloak also.
Temu, kto chce się z tobą procesować i wziąć twoją szatę, zostaw i płaszcz.
41 Whosoever shall compel thee to go a mile, go with him two.
A jeśli ktoś cię przymusza, żebyś [szedł] z nim jedną milę, idź z nim [i] dwie.
42 Give to the one asking thee, and do not turn away from the one wishing to borrow from thee.
Temu, kto cię prosi, daj, a od tego, kto chce od ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
43 You have heard that it was said, Thou shalt love thy neighbor and hate thine enemy.
Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a swego nieprzyjaciela będziesz nienawidził.
44 But I say unto you, Love your enemies with a divine love, bless those who curse you and pray for those who despitefully use you and persecute you:
Lecz ja wam mówię: Miłujcie waszych nieprzyjaciół, błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą i módlcie się za tych, którzy wam wyrządzają zło i prześladują was;
45 in order that you may be the sons of your Father who is in the heavens: because He raises up His sun on the wicked and on the good, and rains on the righteous and on the unrighteous.
Abyście byli synami waszego Ojca, który [jest] w niebie. On bowiem sprawia, że jego słońce wschodzi nad złymi i nad dobrymi i deszcz zsyła na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
46 For if you love those that love you, what reward have ye? because the publicans also do the same.
Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż macie nagrodę? Czyż i celnicy tego nie czynią?
47 If you salute your brethren only, what do ye more abundantly? do not the heathens also the same thing?
A jeśli tylko waszych braci pozdrawiacie, cóż szczególnego czynicie? Czyż i celnicy tak nie czynią?
48 Therefore ye shall be perfect, as your Father who is in heaven is perfect.
Bądźcie więc doskonali, tak jak doskonały jest wasz Ojciec, który jest w niebie.
