Proverbs 6
1 My sonne, if thou be surety for thy neighbour, and hast striken hands with the stranger,
| ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد، |
2 Thou art snared with the wordes of thy mouth: thou art euen taken with the woordes of thine owne mouth.
| و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای، |
3 Doe this nowe, my sonne, and deliuer thy selfe: seeing thou art come into the hande of thy neighbour, goe, and humble thy selfe, and sollicite thy friends.
| تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد. |
4 Giue no sleepe to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
| خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین، |
5 Deliuer thy selfe as a doe from the hande of the hunter, and as a birde from the hande of the fouler.
| بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده. |
6 Goe to the pismire, O sluggarde: beholde her waies, and be wise.
| ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید. |
7 For shee hauing no guide, gouernour, nor ruler,
| آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند، |
8 Prepareth her meat in the sommer, and gathereth her foode in haruest.
| ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند. |
9 Howe long wilt thou sleepe, O sluggarde? when wilt thou arise out of thy sleepe?
| اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟ |
10 Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the hands to sleepe.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
11 Therefore thy pouertie commeth as one that trauaileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
12 The vnthriftie man and the wicked man walketh with a froward mouth.
| آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید، |
13 He maketh a signe with his eyes: he signifieth with his feete: he instructeth with his fingers.
| و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند، |
14 Lewde things are in his heart: he imagineth euill at all times, and raiseth vp contentions.
| و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند. |
15 Therefore shall his destruction come speedily: hee shall be destroyed suddenly without recouerie.
| بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود. |
16 These sixe things doeth the Lord hate: yea, his soule abhorreth seuen:
| هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد. |
17 The hautie eyes, a lying tongue, and the hands that shed innocent blood,
18 An heart that imagineth wicked enterprises, feete that be swift in running to mischiefe,
19 A false witnesse that speaketh lyes, and him that rayseth vp contentions among brethren.
20 My sonne, keepe thy fathers commandement, and forsake not thy mothers instruction.
| ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن. |
21 Binde them alway vpon thine heart, and tye them about thy necke.
| سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده. |
22 It shall leade thee, when thou walkest: it shall watch for thee, when thou sleepest, and when thou wakest, it shall talke with thee.
| اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛ |
23 For the commandement is a lanterne, and instruction a light: and corrections for instruction are the way of life,
| زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند. |
24 To keepe thee from the wicked woman, and from ye flatterie of ye tongue of a strange woman.
| نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد. |
25 Desire not her beautie in thine heart, neither let her take thee with her eye lids.
| دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛ |
26 For because of the whorish woman a man is brought to a morsell of bread, and a woman wil hunt for the precious life of a man.
| زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد. |
27 Can a man take fire in his bosome, and his clothes not be burnt?
| آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟ |
28 Or can a man go vpon coales, and his feete not be burnt?
| آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟ |
29 So he that goeth in to his neighbours wife, shall not be innocent, whosoeuer toucheth her.
| همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند. |
30 Men do not despise a thiefe, when he stealeth, to satisfie his soule, because he is hungrie.
| اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند، |
31 But if he be founde, he shall restore seuen folde, or he shall giue all the substance of his house.
| با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود. |
32 But he that committeth adulterie with a woman, he is destitute of vnderstanding: he that doeth it, destroyeth his owne soule.
| اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند. |
33 He shall finde a wounde and dishonour, and his reproch shall neuer be put away.
| او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛ |
34 For ielousie is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
| زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد. |
35 He cannot beare the sight of any raunsome: neither will he consent, though thou augment the giftes.
| او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند. |
