Proverbs 26
1 As the snowe in the sommer, and as the raine in the haruest are not meete, so is honour vnseemely for a foole.
Tulad ng niyebe sa tag-araw o ulan sa panahon ng tag-ani, ang isang hangal na hindi karapat-dapat sa karangalan.
2 As the sparowe by flying, and the swallow by flying escape, so the curse that is causeles, shall not come.
Gaya ng isang maya na mabilis na nagpapalipat-lipat at ng layanglayang na humahagibis kapag sila ay lumilipad, gayundin hindi tatalab ang isang sumpa na hindi nararapat.
3 Vnto the horse belongeth a whip, to the asse a bridle, and a rod to the fooles backe.
Ang latigo ay para sa kabayo, ang kabisada ay para sa asno, at ang pamalo ay para sa likod ng mga hangal.
4 Answer not a foole according to his foolishnes, least thou also be like him.
Huwag sagutin ang isang hangal at sumali sa kanyang kahangalan, o magiging tulad ka niya.
5 Answere a foole according to his foolishnes, least he be wise in his owne conceite.
Sumagot sa isang hangal at sumali sa kaniyang kahangalan upang hindi siya maging marunong sa kaniyang sariling paningin.
6 He that sendeth a message by the hand of a foole, is as he that cutteth off the feete, and drinketh iniquitie.
Sinumang magpadala ng isang mensahe sa pamamagitan ng kamay ng isang hangal ay pinuputol ang kaniyang sariling mga paa at umiinom nang karahasan.
7 As they that lift vp the legs of the lame, so is a parable in a fooles mouth.
Ang mga binti ng isang paralitiko na nakabitin ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
8 As the closing vp of a precious stone in an heape of stones, so is he that giueth glory to a foole.
Ang pagtatali ng bato sa isang tirador ay gaya ng pagbibigay karangalan sa isang hangal.
9 As a thorne standing vp in the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fooles.
Ang halamang tinik na hawak ng isang lasing ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
10 The excellent that formed all things, both rewardeth the foole and rewardeth the transgressers.
Ang isang mamamana na sumusugat ng lahat ay tulad ng isang umuupa ng isang hangal o ng kahit sinumang dumadaan.
11 As a dog turneth againe to his owne vomit, so a foole turneth to his foolishnes.
Gaya ng isang asong bumabalik sa kanyang sariling suka, ganoon din ang isang hangal na inuulit ang kanyang kahangalan.
12 Seest thou a man wise in his owne conceite? more hope is of a foole then of him.
Nakikita mo ba ang taong marunong sa kanyang sariling paningin? Higit na may pag-asa ang isang hangal kaysa sa kanya.
13 The slouthfull man sayth, A lyon is in the way: a lyon is in the streetes.
Ang tamad na tao ay nagsasabing, “May isang leon sa kalsada! May isang leon sa pagitan ng mga lantad na lugar!
14 As the doore turneth vpon his hinges, so doeth the slouthfull man vpon his bed.
Kung paanong ang isang pinto ay bumabaling sa kaniyang bisagra, ang tamad na tao naman ay sa ibabaw ng kaniyang kama.
15 The slouthfull hideth his hand in his bosome, and it grieueth him to put it againe to his mouth.
Nilalagay ng isang tamad na tao ang kaniyang kamay sa pagkain, pero wala siyang lakas na isubo ito sa kaniyang bibig.
16 The sluggard is wiser in his owne conceite, then seuen men that can render a reason.
Ang tamad na tao ay mas marunong sa kanyang paningin kaysa sa pitong lalaking may kakayahang kumilatis.
17 He that passeth by and medleth with the strife that belongeth not vnto him, is as one that taketh a dog by the eares.
Tulad ng isang humahawak ng mga tainga ng isang aso ay isang taong dumadaan na nagagalit sa alitan na hindi kanya.
18 As he that faineth himselfe mad, casteth fire brands, arrowes, and mortall things,
Tulad ng isang baliw na pumapana ng nagliliyab na mga palaso,
19 So dealeth the deceitfull man with his friend and sayth, Am not I in sport?
ay ang isang nandaraya ng kanyang kapwa at nagsasabing, “Di ba't nagbibiro lang ako?”
20 Without wood the fire is quenched, and without a talebearer strife ceaseth.
Dahil sa kakulangan ng gatong, namamatay ang apoy, at kung saan walang tsismoso, tumitigil ang pag-aaway.
21 As ye cole maketh burning coles, and wood a fire, so the contentious man is apt to kindle strife.
Tulad ng isang uling na nagbabaga at panggatong ay sa apoy, ganoon din ang isang palaaway na tao na nagpapasiklab ng alitan.
22 The wordes of a tale bearer are as flatterings, and they goe downe into the bowels of the belly.
Ang mga salita ng isang tsismoso ay tulad ng masarap na mga pagkain; bumababa sila sa kaloob-loobang mga bahagi ng katawan.
23 As siluer drosse ouerlayde vpon a potsheard, so are burning lips, and an euill heart.
Ang pampakintab na bumabalot sa isang banga ay tulad ng nagbabagang mga labi at isang napakasamang puso.
24 He that hateth, will counterfaite with his lips, but in his heart he layeth vp deceite.
Ang isang namumuhi sa iba ay kinukubli ang kanyang damdamin sa pamamagitan ng kaniyang mga labi at nag-iimbak ng panlilinlang sa kaniyang sarili.
25 Though he speake fauourably, beleeue him not: for there are seuen abominations in his heart.
Magiliw siyang mangungusap, pero huwag siyang paniwalaan, dahil may pitong mga pagkasuklam sa kaniyang puso.
26 Hatred may be couered by deceite: but the malice thereof shall be discouered in the congregation.
Kahit na natatakpan ng panlilinlang ang kaniyang pagkamuhi, ang kaniyang kabuktutan ay malalantad sa kapulungan.
27 He that diggeth a pit shall fall therein, and he that rolleth a stone, it shall returne vnto him.
Sinumang gumagawa ng isang hukay ay mahuhulog dito at ang bato ay gugulong pabalik sa taong tumulak nito.
28 A false tongue hateth the afflicted, and a flattering mouth causeth ruine.
Ang isang nagsisinungaling na dila ay namumuhi sa mga taong dinudurog nito at ang nambobolang bibig ay nagiging dahilan ng pagkawasak.
