Proverbs 22

1 A good name is to be chosen aboue great riches, and louing fauour is aboue siluer and aboue golde.

Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.

2 The rich and poore meete together: the Lord is the maker of them all.

Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.

3 A prudent man seeth the plague, and hideth himselfe: but the foolish goe on still, and are punished.

Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.

4 The rewarde of humilitie, and the feare of God is riches, and glory, and life.

Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.

5 Thornes and snares are in the way of the frowarde: but he that regardeth his soule, will depart farre from them.

Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.

6 Teache a childe in the trade of his way, and when he is olde, he shall not depart from it.

Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.

7 The rich ruleth the poore, and the borower is seruant to the man that lendeth.

Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.

8 He that soweth iniquitie, shall reape affliction, and the rodde of his anger shall faile.

Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.

9 He that hath a good eye, he shalbe blessed: for he giueth of his bread vnto the poore.

Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.

10 Cast out the scorner, and strife shall go out: so contention and reproche shall cease.

Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.

11 Hee that loueth purenesse of heart for the grace of his lippes, the King shalbe his friend.

Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.

12 The eyes of the Lord preserue knowledge: but hee ouerthroweth the wordes of the transgressour.

Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.

13 The slouthfull man saith, A lyon is without, I shall be slaine in the streete.

Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.

14 The mouth of strage women is as a deepe pit: he with whom the Lord is angry, shall fall therein.

Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.

15 Foolishnesse is bounde in the heart of a childe: but the rodde of correction shall driue it away from him.

Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.

16 Hee that oppresseth the poore to increase him selfe, and giueth vnto the riche, shall surely come to pouertie.

Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.

17 Incline thine eare, and heare the wordes of the wise, and apply thine heart vnto my knowledge.

Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.

18 For it shalbe pleasant, if thou keepe them in thy bellie, and if they be directed together in thy lippes.

Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.

19 That thy confidence may be in the Lord, I haue shewed thee this day: thou therefore take heede.

Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.

20 Haue not I written vnto thee three times in counsels and knowledge,

Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;

21 That I might shewe thee the assurance of the wordes of trueth to answere the wordes of trueth to them that sende to thee?

Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?

22 Robbe not the poore, because hee is poore, neither oppresse the afflicted in iudgement.

Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:

23 For the Lord will defende their cause, and spoyle the soule of those that spoyle them.

Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.

24 Make no friendship with an angrie man, neither goe with the furious man,

Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:

25 Least thou learne his wayes, and receiue destruction to thy soule.

Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.

26 Be not thou of them that touch the hand, nor among them that are suretie for debts.

Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:

27 If thou hast nothing to paye, why causest thou that he should take thy bed from vnder thee?

Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?

28 Thou shalt not remooue the ancient bounds which thy fathers haue made.

Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.

29 Thou seest that a diligent man in his businesse standeth before Kings, and standeth not before the base sort.

Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.