Proverbs 21

1 The Kings heart is in the hand of the Lord, as the riuers of waters: he turneth it whithersoeuer it pleaseth him.

१राजाचे मन पाण्याच्या प्रवाहासारखे परमेश्वराच्या हातात आहे; तो त्यास वाटेल तेथे वळवतो.

2 Euery way of a man is right in his owne eyes: but the Lord pondereth the hearts.

२प्रत्येक मनुष्याचे मार्ग त्याच्या दृष्टीने योग्य असतात, परंतु परमेश्वर अंतःकरणे तोलून पाहतो.

3 To doe iustice and iudgement is more acceptable to the Lord then sacrifice.

३योग्य व न्याय करणे हे यज्ञापेक्षा परमेश्वरास अधिक मान्य आहेत.

4 A hautie looke, and a proude heart, which is the light of the wicked, is sinne.

४घमेंडखोर दृष्टी व गर्विष्ठ मन दुर्जनांच्या शेतातील उपज हे पाप उत्पन्न करतात.

5 The thoughtes of the diligent doe surely bring abundance: but whosoeuer is hastie, commeth surely to pouertie.

५परीश्रमपूर्वक केलेल्या योजनांमुळे भरभराट होते, परंतु जो घाईघाईने कृती करतो तो केवळ दरिद्री होतो.

6 The gathering of treasures by a deceitfull tongue is vanitie tossed to and from of them that seeke death.

६लबाड जिव्हेने मिळवलेली संपत्ती ही वाफेसारखी क्षणभंगुर आहे ती मरण शोधते.

7 The robberie of the wicked shall destroy them: for they haue refused to execute iudgement.

७दुष्टांचा बलात्कार त्यांना झाडून टाकील, कारण ते न्याय करण्याचे नाकारतात.

8 The way of some is peruerted and strange: but of the pure man, his worke is right.

८अपराधी मनुष्याचा मार्ग वाकडा असतो, पण जो शुद्ध आहे तो योग्य करतो.

9 It is better to dwell in a corner of the house top, then with a contentious woman in a wide house.

९भांडखोर पत्नीबरोबर मोठ्या घरात राहाण्यापेक्षा, धाब्याच्या कोपऱ्यात राहणे अधिक चांगले.

10 The soule of the wicked wisheth euill: and his neighbour hath no fauour in his eyes.

१०दुष्टाचा जीव वाईटाची हाव धरतो; त्याच्या शेजाऱ्याला तो दया दाखवत नाही.

11 When the scorner is punished, the foolish is wise: and when one instructeth the wise, he wil receiue knowledge.

११जेव्हा निंदकास शासन होते तेव्हा अज्ञानी शहाणे होतात; आणि जेव्हा सुज्ञास शिक्षण मिळते तेव्हा त्याच्या ज्ञानात वाढ होते.

12 The righteous teacheth the house of the wicked: but God ouerthroweth the wicked for their euill.

१२नीतिमान दुष्टाच्या घराकडे लक्ष लावतो, तो दुष्टांचा नाश करण्यासाठी त्यांना उलथून टाकतो.

13 He that stoppeth his eare at the crying of the poore, he shall also cry and not be heard.

१३जो कोणी गरिबाची आरोळी ऐकत नाही, तोही आरोळी करील, पण कोणी ऐकणार नाही.

14 A gift in secret pacifieth anger, and a gift in the bosome great wrath.

१४गुप्तपणे दिलेली देणगी राग शांत करते, आणि दडवलेली देणगी तीव्र कोप दूर करते.

15 It is ioye to the iust to doe iudgement: but destruction shalbe to the workers of iniquitie.

१५योग्य न्यायाने नीतिमानाला आनंद होतो. पण तोच दुष्कर्म करणाऱ्यांवर फार मोठी भीती आणतो.

16 A man that wandreth out of the way of wisdome, shall remaine in the congregation of the dead.

१६जो कोणी ज्ञानाच्या मार्गापासून भटकतो, त्यास मरण पावलेल्यांच्या मंडळीत विसावा मिळेल.

17 Hee that loueth pastime, shalbe a poore man: and he that loueth wine and oyle, shall not be riche.

१७ज्याला ख्यालीखुशाली प्रिय आहे तो दरिद्री होतो; ज्याला द्राक्षरस आणि तेल प्रिय आहे तो श्रीमंत होणार नाही.

18 The wicked shalbe a ransome for the iust, and the transgressour for the righteous.

१८जो कोणी चांगले करतो त्याची खंडणी दुर्जन आहे, आणि सरळांचा मोबदला विश्वासघातकी असतो.

19 It is better to dwell in the wildernesse, then with a contentious and angry woman.

१९भांडखोर आणि खूप तक्रार करून अशांती निर्माण करणाऱ्या पत्नीबरोबर राहाण्यापेक्षा वाळवंटात राहाणे अधिक चांगले.

20 In the house of the wise is a pleasant treasure and oyle: but a foolish man deuoureth it.

२०सुज्ञाच्या घरात मोलवान खजिना आणि तेल आहेत, पण मूर्ख मनुष्य ते वाया घालवतो.

21 He that followeth after righteousnes and mercy, shall finde life, righteousnes, and glory.

२१जो कोणी नीतिमत्ता आणि दया करतो, त्यास आयुष्य, उन्नती आणि मान मिळेल.

22 A wise man goeth vp into the citie of the mightie, and casteth downe the strength of the confidence thereof.

२२सुज्ञ मनुष्य बलवानांच्या नगराविरूद्ध चढतो, आणि तो त्यांच्या संरक्षणाचा आश्रयदुर्ग पाडून टाकतो.

23 He that keepeth his mouth and his tongue, keepeth his soule from afflictions.

२३जो कोणी आपले तोंड व जीभ सांभाळतो, तो संकटापासून आपला जीव वाचवतो.

24 Proude, hautie and scornefull is his name that worketh in his arrogancie wrath.

२४गर्विष्ठ व घमेंडखोर मनुष्यास उद्दाम असे नाव आहे. तो गर्वाने उद्धट कृती करतो.

25 The desire of the slouthfull slayeth him: for his hands refuse to worke.

२५आळशाची वासना त्यास मारून टाकते; त्याचे हात काम करण्यास नकार देतात.

26 He coueteth euermore greedily, but the righteous giueth and spareth not.

२६तो सर्व दिवस हाव आणि अधिक हाव धरतो, परंतु नीतिमान देतो आणि मागे धरून ठेवत नाही.

27 The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more when he bringeth it with a wicked minde?

२७दुर्जनांचे यज्ञार्पण वीट आणणारे असते, तर मग तो यज्ञ दुष्ट हेतूने आणतो ते किती अधिक वीट असे आहे.

28 A false witnes shall perish: but hee that heareth, speaketh continually.

२८खोटा साक्षीदार नाश पावेल, पण जो कोणी ऐकतो त्याप्रमाणे सर्व वेळ तसे बोलतो.

29 A wicked man hardeneth his face: but the iust, he will direct his way.

२९दुष्ट मनुष्य आपले मुख धीट करतो, पण सरळ मनुष्य आपल्या मार्गाचा नीट विचार करतो.

30 There is no wisedome, neither vnderstanding, nor counsell against the Lord.

३०परमेश्वराविरूद्ध शहाणपण, बुद्धि किंवा युक्ती ही मुळीच उभी राहू शकत नाहीत.

31 The horse is prepared against the day of battell: but saluation is of the Lord.

३१लढाईच्या दिवसासाठी घोडा तयार करतात, पण तारण परमेश्वराकडून आहे.