Proverbs 20
1 Wine is a mocker and strong drinke is raging: and whosoeuer is deceiued thereby, is not wise.
Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
2 The feare of the King is like the roaring of a lyon: hee that prouoketh him vnto anger, sinneth against his owne soule.
Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
3 It is a mans honour to cease from strife: but euery foole will be medling.
Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
4 The slouthfull will not plowe, because of winter: therefore shall he beg in sommer, but haue nothing.
Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
5 The counsell in the heart of man is like deepe waters: but a man that hath vnderstanding, will drawe it out.
Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
6 Many men wil boast, euery one of his owne goodnes: but who can finde a faithfull man?
Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
7 He that walketh in his integritie, is iust: and blessed shall his children be after him.
Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
8 A King that sitteth in the throne of iudgement, chaseth away all euill with his eyes.
Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
9 Who can say, I haue made mine heart cleane, I am cleane from my sinne?
Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
10 Diuers weightes, and diuers measures, both these are euen abomination vnto the Lord.
Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
11 A childe also is knowen by his doings, whether his worke be pure and right.
Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
12 The Lord hath made both these, euen the eare to heare, and the eye to see.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
13 Loue not sleepe least thou come vnto pouertie: open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.
Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
14 It is naught, it is naught, sayth the buyer: but when he is gone apart, he boasteth.
Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
15 There is golde, and a multitude of precious stones: but the lips of knowledge are a precious iewel.
Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
16 Take his garment, that is suretie for a stranger, and a pledge of him for the stranger.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
17 The bread of deceit is sweete to a man: but afterward his mouth shalbe filled with grauel.
Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
18 Establish the thoughtes by counsell: and by counsell make warre.
Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
19 He that goeth about as a slanderer, discouereth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
20 He that curseth his father or his mother, his light shalbe put out in obscure darkenes.
Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
21 An heritage is hastely gotten at the beginning, but the end thereof shall not be blessed.
Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
22 Say not thou, I wil recompense euill: but waite vpon the Lord, and he shall saue thee.
Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
23 Diuers weightes are an abomination vnto the Lord, and deceitful balances are not good.
Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
24 The steps of man are ruled by the Lord: how can a man then vnderstand his owne way?
Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
25 It is a destruction for a man to deuoure that which is sanctified, and after the vowes to inquire.
Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
26 A wise King scattereth the wicked, and causeth the wheele to turne ouer them.
Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
27 The light of the Lord is the breath of man, and searcheth all the bowels of the belly.
Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
28 Mercie and trueth preserue the King: for his throne shall be established with mercie.
Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
29 The beautie of yong men is their strength, and the glory of the aged is the gray head.
Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
30 The blewnes of the wound serueth to purge the euill, and the stripes within the bowels of the belly.
Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
